صادرات غیرمستقیم گاز ترکمنستان به اروپا با ایفای نقش ایران

انتظار می‌رود حجم گاز منتقل شده بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان تحت قرارداد سه جانبه‌ای که در اواخر ۲۰۲۱ امضا شده، ۷۰ درصد در سال جاری میلادی افزایش یابد، بدین‌ترتیب آذربایجان گاز کافی برای افزایش صادرات به اروپا و جایگزینی روسیه را خواهد داشت. به گزارش تسنیم به نقل از اویل پرایس، انتظار می‌رود حجم گاز منتقل شده بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان تحت قرارداد سه جانبه‌ای که در اواخر 2021 امضا شده، 70 درصد در سال جاری میلادی افزایش یابد.

طبق قرارداد اولیه، ایران می‌تواند بین 1.5 تا 2 میلیارد مترمکعب در سال گازمنتقل کند که احتمالاً رو به افزایش خواهد بود.

جواد اوجی، وزیر نفت ایران در اواسط 2022 اعلام کرد سه کشور عضو این قرارداد به توافقی برای دو برابر کردن حجم انتقال گاز رسیده‌اند.

هدف ایران گسترش زیرساخت‌های حمل و نقل گاز و تقویت ظرفیت انتقال گاز بین کشورهای همسایه است. مقامات ایران در اوایل سال جاری میلادی اعلام کردند کار توسعه خط لوله گاز رشت-چلوند تا اواسط سال تکمیل شده و حجم انتقال گاز به آذربایجان را به سالانه 5.5 میلیارد مترمکعب می‌رساند.

وزیر نفت ایران در ماه گذشته اعلام کرد این کشور قصد امضای یک قرارداد جدید واردات با ترکمنستان برای 10 میلیارد متر مکعب در سال را دارد.

مشخص نیست چقدر از این گاز به آذربایجان منتقل می‌شود، اما مطمئنا آذربایجان به حجم بالاتری از گاز برای تامین نیاز فزاینده داخلی و همچنین عمل به تعهدات خود برای صادرات به گرجستان، ترکیه و اروپا نیاز دارد.

باکو در ژوئیه سال گذشته میلادی یک یادداشت تفاهم با اتحادیه اروپا جهت دو برابر کردن حجم صادرات گاز به این قاره از طریق کریدور گاز جنوبی امضا کرد تا صادرات این کشور به اتحادیه اروپا تا 2027 به سالانه 20 میلیارد مترمکعب برسد و نبود نفت روسیه را جبران کند. در اولین مرحله از این قرارداد، صادرات گاز آذربایجان در سال جاری میلادی باید به 11.5 میلیارد مترمکعب برسد، یعنی بسیار بالاتر از 10 میلیارد مترمکعبی که قبل از جنگ اوکراین صادر می‌کرد.

فعالیت‌ها برای افزایش تولید از میدان گازی  شاه دنیز و همچنین افزایش حفاری‌ها و اکتشافات توسط شرکت‌های خارجی مثل بریتیش پترولیوم و توتال فرانسه ادامه دارد. اما افزایش تقاضای داخلی در آذربایجان اجازه بالا رفتن صادرات این کشور را نمی‌دهد. تقاضا برای گاز در آذربایجان 18 درصد بین سال‌های 2018 و 2021 افزایش یافته است.

اما افزایش سوآپ گازطبق قرارداد با ایران و ترکمنستان می‌تواند گاز بیشتری در اختیار آذربایجان برای صادرات به اروپا قرار دهد و رویای 25ساله انتقال گاز از ترکمنستان به اروپا را محقق کند. از اواخر دهه 1990 پروژه‌های بسیاری برای توسعه خط لوله جهت انتقال گاز از ترکمنستان به اروپا آغاز شد، اما همگی شکست خوردند. حمله روسیه به اوکراین در سال گذشته میلادی تمایل به ترکمنستان به عنوان یک منبع گاز را افزایش داده است. ترکمنستان چهارمین یا پنجمین ذخایر بزرگ گاز دنیا را دارد. این کشور حداقل روی کاغذ می‌تواند سالانه 174 میلیارد مترمکعب از صادرات گاز روسیه به اروپا را جایگزین کند.

این اتفاق می‌تواند با ایجاد یک خط لوله در عرض دریای خزر و از طریق آذربایجان، گرجستان و ترکیه به اروپا بیفتد.

رییس‌جمهور آذربایجان در کنفرانسی در اوایل ماه مه اعلام کرد می‌تواند از توسعه یک خط لوله برای حمل گاز ترکمنستان به اروپا حمایت کند.