خیز شهرداری برای عبور از قوانین مادر

گروه راه و شهرسازی|

دیروز سیگنال‌های متفاوتی از شهرداری تهران به شهروندان مخابره شد. از سویی یکی از معاونان شهردار تهران گفت که عمر طرح‌های جامع و تفصیلی تهران تمام شده است و از سوی دیگر، مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری بدون اشاره به اسناد فاش شده از هشدارهای مکتوب وزارت راه و شهرسازی به شهرداری درباره عبور از طرح تفصیلی پایتخت اعلام کرد که اقدامات قرارگاه جهادی مسکن منطبق بر اسناد بالادستی است.

در همین حال، سخنگوی شهرداری در یک نشست خبری از کلید واژه  «ارزان‌سازی مسکن» که پیش از این توسط علیرضا زاکانی، شهردار پایتخت به‌کار رفته بود، استفاده کرد و گفت: هیچ راهی برای نوسازی به جز ارزان‌سازی مسکن و تسهیل ساخت مسکن وجود ندارد. با توجه به این اظهارات، به نظر می‌رسد، مسوولان شهرداری تمایل دارند تا پیش از تصویب برنامه هفتم توسعه کشور در مجلس - که طی آن دولت پیشنهاد انتقال کمیسیون ماده 5 از شهرداری به وزارت راه و شهرسازی را داده است - از ظرفیت‌های موجود استفاده کنند و درآمدهای شهرداری از محل ساخت و ساز را افزایش دهند.

به گزارش «تعادل»، پس از انتشار لایحه برنامه هفتم توسعه در اوایل خردادماه سال جاری؛ برنامه‌ای که پیشنهاد انتزاع دبیرخانه کمیسیون ماده پنج شهر تهران از شهرداری پایتخت و انتقال آن به وزارت راه و شهرسازی را مطرح کرده است، مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران نسبت به اجرایی شدن این پیشنهاد به دولت هشدار داد و گفت، «آنچه در برنامه هفتم پیش‌بینی شده، عملا به معنای قفل کردن همه شهرداری‌ها و انداختن مردم به جان آنها است» در نیمه خرداد سال جاری نیز در یک گزارش مطبوعاتی با تیتر «حراج پایتخت؟» اسناد و نامه‌هایی از مبدا وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم به مقصد شهرداری تهران افشا شد که نشان داد، مدیریت جدید شهری پایتخت تنها پس از چند ماه از استقرار خود در خیابان بهشت با تذکرات پی در پی وزارتخانه یادشده مبنی بر هشدار نسبت به شهرفروشی مواجه بوده است.

این همه در حالی است که در طی حدود 21 ماه از فعالیت مدیریت شهری جدید تهران، مسوولان شهرداری همواره هر گونه شهر فروشی و تخطی از قوانین بالادستی همچون طرح تفصیلی پایتخت را انکار کرده‌اند. توضیح آنکه کمیسیون ماده 5 در شهر تهران به ریاست شهردار برگزار می‌شود و با حضور نماینده‌هایی از وزارتخانه‌های مختلف، وظیفه دارد پرونده تغییرات در طرح تفصیلی را بررسی کرده و با در نظر گرفتن مصلحت شهر، قانون، نظر کارشناسان و... این پرونده‌ها را بررسی کند. در این حال، علیرضا زاکانی، شهردار پایتخت نیز در خردادماه سال جاری با برگزاری یک نشست خبری درباره «کمیسیون ماده 5» تلاش کرد، بدون اشاره به این پیشینه و جدال سرد و خاموش میان وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران در دوره حاکمیت یکپارچه اصولگرایان بر کشور، مواضع خود را نسبت به این موضوع روشن کند و به‌طور تلویحی دولت سیزدهم را به دنباله روی از سیاست‌ها و رویکردهای دولت‌های پیشین و «گران‌سازی» زندگی در تهران متهم کند.

   بافت فرسوده در تهران وضعیت مناسبی ندارد

عبدالمطهر محمد خانی، سخنگوی شهرداری تهران دیروز در یک نشست خبری با بیان اینکه موضوع بافت فرسوده در تهران وضعیت مناسبی ندارد، اظهار کرد: بافت فرسوده مساله‌ای نیست که در کوتاه‌مدت حل و فصل شود و قطعا هیچ راهی جز شتاب دادن به مسیر نوسازی شهر نخواهیم داشت. وی ادامه داد: مسیری که در کمیسیون ماده ۵ و معاونت شهرسازی دنبال می‌شود به گونه‌ای است که مردم به ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی شهر به سمتی حرکت کنند که خانه‌های خود را نوسازی کنند و طرح‌های موضوعی و موضعی نیز نوسازی شهرسازی را دنبال می‌کند. البته برخی رسانه‌ها افزایش ساخت و سازها و صدور پروانه‌ها را به عنوان نکته‌ای منفی تلقی می‌کند، اما قطعا هیچ راهی برای نوسازی به جز ارزان‌سازی مسکن و تسهیل ساخت مسکن در تهران وجود ندارد.

   به هیچ‌وجه تراکم‌فروشی نداریم

سخنگوی شهرداری تهران تأکید کرد: به هیچ‌وجه موضوع تراکم فروشی نداریم و حتی یک میلی متر هم تراکم فروخته نشده است. در کمیسیون ماده ۵ موضوعات محلاتی همچون کن، نفرآباد و ... بر اساس مطالبه چند ده‌های مردم پیگیری شده و قطعا ما باید کمبودی که در حوزه ساخت مسکن در گذشته اتفاق افتاده را جبران کنیم و موضع شهرداری تهران به سمت ایجاد شرایط مناسب و عادلانه برای مردم با تأکید بر نقاط مرکزی و جنوبی شهر و تسهیل ساخت و ساز در آنها است.

   اختلافی با دولت نداریم

سخنگوی شهرداری تهران همچنین در خصوص موضوع کمیسیون ماده ۵ و احتمال وجود اختلاف میان شهرداری تهران و دولت، گفت: هیچ اختلاف نظری با دولت در هیچ بخشی نداریم. شهرداری خود را در کنار و ادامه دولت می‌داند و در تفاهمی اولیه نیز که با دولت انجام شده مقرر است شهرداری تهران باری از دوش دولت در مسیر خدمتگزاری به مردم شهر تهران بردارد. از سوی دیگر تصمیمات جدیدی در دولت گرفته شده که اطلاع‌رسانی آن توسط دولت انجام خواهد شد که طی آن اختیارات در یکی از حوزه‌ها به صورت کامل به شهردار تهران واگذار می‌شود و شهردار تهران نیز در هیات دولت به صورت مداوم شرکت می‌کند. وی افزود: تلاش ما این است قول رییس‌جمهور در مورد تامین مسکن ارزان در تهران را محقق کنیم. هیچ اختلاف‌نظری وجود ندارد بلکه  هم افزایی برای طی شدن مسیر خدمتگزاری در بیشترین سطح خود قرار دارد.

   تکرار اظهارات احمدی‌نژاد  درباره برنامه چهارم توسعه

در رویدادی دیگر، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران نیز با بیان اینکه طرح‌های جامع و تفصیلی دیگر پاسخگوی نیازهای شهر وشهروندان نیست، گفت: اکنون، دیگر طرح‌های تکنوکراتیک جوابگوی مسائل پیچیده شهرهایی مثل تهران نیست و باید پذیرفت که عمر طرح‌های جامع و تفصیلی تمام شده است. البته او هیچ راه‌حلی در این رابطه ارایه نکرد و همچون محمود احمدی‌نژاد، رییس دولت‌های نهم و دهم که برنامه چهارم توسعه را «غربی» توصیف کرد و به همین بهانه آن را کنار گذاشت و اجرا نکرد، طرح جامع پایتخت را «امریکایی» خواند. به گزارش فارس، حمیدرضا صارمی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با بیان اینکه بالاترین درصد رشد جمعیت شهری تهران بین سال‌های ۳۵ تا ۴۵ اتفاق افتاده است، گفت: تا پیش از سال ۱۳۴۳، تهیه طرح‌های شهری بر عهده شهرداری‌ها بود؛ اما پس از آن به سازمان‌ها و گروه‌های دیگر واگذار شد.

سال ۱۳۴۵ تهیه طرح جامع برای ۱۶ شهر از جمله تهران، بندرانزلی، بروجرد و ... در دستور کار قرار گرفت که تهیه طرح جامع شهر تهران تا سال ۱۳۴۹ به طول انجامید. صارمی تصریح کرد: این طرح توسط یک مشاور امریکایی و با همان نگاه به شهرهای امریکایی تهیه شد، این در حالی بود که بافت و مورفولوژی این شهرها با شهر تهران همخوانی نداشت. از آنجایی که این طرح خودرو محور بود و بر ایجاد خیابان‌ها و بزرگراه‌ها تاکید داشت، مورفولوژی شهر تهران نیز بر اساس خودرو محوری شکل گرفت و تا امروز ادامه پیدا کرد و هرچه خیابان بیشتری ایجاد شد، مشکل ترافیک و آلودگی هوا نیز افزایش یافت، اما متاسفانه امروز عده‌ای سعی دارند تمام مشکلات شهر را که روند شکل‌گیری آن از گذشته آغاز شده را به این دوره مدیریت شهری ارتباط دهند.

نقاشی زیبا!

معاون شهردار تهران با بیان اینکه طرح‌های جامع و تفصیلی صرفا یک نقاشی زیبا بوده و کمکی به شهر نکرده است، گفت: حتی در برخی موارد خود این طرح‌ها عامل ایجاد مشکلات بوده‌اند. طرحی که مطالعات آن از سال ۸۵ آغاز شده و سال ۹۱ با تأخیر به اجرا در می‌آید، درحالی که سرعت تغییر و تحولات در شهرها بسیار بالا است، قطعا نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای شهر و شهروندان باشد، ضمن اینکه بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها طی سال‌های گذشته وضعیت را بدتر کرده و شهر را به نوعی قفل کرده است.

وی ادامه داد: شهر تهران حدود ۹۳۰ هزار پارسل دارد، اگر نرخ تخریب و استهلاک را دو درصد و عمر ساختمان‌ها را ۵۰ سال درنظر بگیریم، برای جلوگیری از فرسودگی شهر تهران، باید سالانه حدود ۲۰ هزار پروانه صادر شود؛ اما برخی تصمیم‌گیری‌های اشتباه آمار صدور پروانه را از ۳۰ هزار پروانه در سال به ۵ هزار پروانه رساند و مردم گرفتار شدند. ما در این دوره تلاش کردیم این رقم به ۱۰ هزار پروانه برسد و امیدواریم این عدد تا پایان امسال به ۲۰ هزار پروانه برسد.

صارمی تاکید کرد: اکنون، دیگر طرح‌های تکنوکراتیک جوابگوی مسائل پیچیده شهرهایی مثل تهران نیست و نمی‌توان برای این شهرها، طرح‌های مقید تعریف کرد. باید پذیرفت که عمر طرح‌های جامع و تفصیلی تمام شده است و برای تهیه طرح برای شهر هیچ نهادی اصلح‌تر از مدیریت شهری نیست.