در حسرت سکوت

مرضیه باقرپور

متاسفانه در دنیای امروز سکوت هر روز بیشتر از روز قبل معنای خود را از دست می‌دهد. سکوت برای خیلی از ما که همه روزه درگیر کار و زندگی هستیم و زندگی شهری را تجربه می‌کنیم به معنای گوهری کمیاب و ارزشمند است. خیلی از افراد معتقدند که دیگر نمی‌توان سکوت را تجربه کرد. اما واقعا سکوت چقدر می‌تواند در سلامت روان ما موثر باشد.

علوم اعصاب نشان می‌دهد مغز انسان آنقدر شلوغ است که بیشتر افراد از بیشتر فعالیت‌های ذهنی خود آگاه نیستند و به همین دلیل بیشتر مستعد حواس‌پرتی و بی‌تمرکزی هستند. تمام این سروصداها باعث می‌شوند به‌سختی بتوانیم در زندگی روزمره در لحظه حضور داشته باشیم. سکوت کمک می‌کند دقیقاً همان کاری را بکنیم که می‌خواهیم و تمام افکار مزاحم و حواس‌پرت کن‌ را کنار بزنیم. سکوت فرصتی برای تمرکز روی آنچه در حال حاضر رخ می‌دهد می‌باشد، به‌جای اینکه غرق در اتفاقات دیروز یا اتفاق‌های احتمالی فردا باشیم. در سکوت وقت گذراندن کمک می‌کند ذهن‌آگاه شویم و در وضعیت آگاهانه و هشیارانه‌ای قرار بگیریم.

سکوت می‌تواند تنش و گرفتگی عضلات را کم کند. سروصدای مداوم و آلودگی صوتی باعث می‌شود ناخودآگاه بدنتان را منقبض کنید و دچار تنش عضلانی شوید. سکوت و ذهن‌آگاهی کمک می‌کنند تنش جمع شده‌ای که باعث احساس درد و گرفتگی عضلات می‌شوند رها شود. خیلی از افراد با عضلات گرفته و پُرتنش راه می‌روند و فعالیت می‌کنند بدون اینکه بدانند، چون اطراف آنها پُر از محرک‌های مداوم و شلوغی و استرس است. سکوت ابزاری برای تمرکز، شفافیت ذهنی و تصمیم‌گیری است.

اگر مدام در هیاهو و غرق در صداهایی از تلویزیون و موبایل و حرف‌زدن دیگران باشید، به‌سختی می‌توانید تمرکز کنید و تمام این سروصداها مزاحم ذهن شما هستند. وقتی کلمه«آرامش» به گوشتان می‌خورد چه چیزی به ذهنتان می‌رسد؟ شاید درازکشیدن در یک وان آب گرم یا در یک ساحل آفتابی و زیبا. شاید هم وقت‌گذاشتن برای خودتان با یک کتاب خوب و یک فنجان چای برای شما معنی آرامش داشته باشد. هر برداشت و تصویری که از آرامش داشته باشید به‌هرحال این کار برایتان مفید است. آرامش به‌راحتی به دست نمی‌آید و نیاز به تمرین دارد. ولی به‌محض اینکه تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش روزانه را شروع کنید (مثل تنفس عمیق یا مدیتیشن در سکوت)، به‌مرورزمان ریلکس کردن برایتان راحت‌تر شده و در نهایت کمکتان می‌کند سلامت روانتان را بهبود ببخشید.

وقتی سعی دارید روی کاری تمرکز کنید، سکوت می‌تواند بهترین دوست شما باشد. مشکل اینجاست که با سروصداهای زیاد پیرامون، به‌سختی می‌توانیم ذهنمان را متمرکز نگه داریم و فقط به چیزی فکر کنیم که نیازمند دقت و توجه ماست. برای غلبه بر چنین مشکلی، استراحت‌های چنددقیقه‌ای داشته باشید و با گوش‌دادن به بدنتان از صداهای محیط فاصله بگیرید. مشغول هر کاری که هستید، چند دقیقه‌ای دست از کار بکشید و از پنجره به بیرون نگاه کنید یا کارهای فیزیکی مانند پیاده‌روی یا حرکات کششی انجام دهید و دوباره به زندگی پرمشغله برگردید. سکوت می‌تواند کمکتان کند تصمیم‌های مهم زندگی را بهتر بگیرید. خیلی از افراد وقتی دوروبرشان شلوغ است و سروصدا می‌شنوند نمی‌توانند تصمیم بگیرند یا انتخاب کنند. اگر وقتی را در سکوت باشید می‌توانید با افکارتان خلوت کنید و در مورد مساله‌ یا انتخابی که پیش رو دارید بهتر فکر کنید و تصمیم بگیرید.

این‌بار اگر در موقعیتی قرار گرفتید که دیدید نمی‌توانید راه‌حلی برای مساله‌تان پیدا کنید، به‌جای خلوت و ساکتی بروید و عملکرد ذهنتان را در این شرایط تجربه کنید. در نهایت گوش‌دادن بخش مهمی از مهارت‌های ارتباطی است و گاهی آنقدر مشغول حرف‌زدن می‌شویم که فراموش می‌کنیم ساکت باشیم و فقط گوش بدهیم. هر چه بیشتر به چیزهایی که دیگران می‌گویند گوش دهید، احتمال اینکه متوجه چیزی جدید یا جالب در کارهای روزمره شوید بیشتر است. ضمناً در تعاملات دوطرفه، سکوت‌کردن و به حرف‌های طرف مقابل گوش‌دادن ایجاد حس همدلی می‌کند و اجازه می‌دهد چیزها را از زاویه دید یک فرد دیگر هم ببینید و احساس او را درک کنید.