ضرورت ایجاد نهاد رگولاتوری در صنعت برق

گلناز پرتوی مهر|

اعضای سندیکای تولیدکننده برق اعلام کردند شرکت‌های تولیدکننده برق با چالش‌های متعددی مواجه هستند که یکی از این چالش‌ها نبود نهاد رگولاتوری برای تنظیم بازار برق در کشور است.

 به گزارش خبرنگار«تعادل»، حسنعلی تقی‌زاده عضو هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در یک نشست خبری با اشاره به اینکه تنها شکل‌گیری یک نهاد تنظیم‌گر می‌تواند وضعیت مکانیزم عرضه و تقاضای برق را به حالت طبیعی و اقتصادی خود بازگرداند، گفت: اگر در سال‌های گذشته اجازه داده می‌شد ساختار رگولاتوری در برق ایجاد شود هم‌اکنون دچار موضوع چالش برانگیزی مانند تولید و مصرف برق نمی‌شدیم. وی افزود: در حال حاضر تراز مصرف و تولید در حالی بهم خورده که با افزایش جمعیت و رشد مصرف در بخش صنعتی و خانگی همچنان دولت خود را تولید‌کننده و فروشنده برق می‌داند و عملا نقش رگولاتوری را خود ایفا می‌کند که این مساله گرفتاری‌های فراوانی برای تولید‌کننده و مصرف‌کننده و خریدار ایجاد کرده است.

تقی‌زاده با بیان اینکه هشدارهای تولید‌کنندگان برق در خصوص مشکلات آینده این صنعت که طی نگارش یک کتاب در سال ۹۷ انجام شد جدی گرفته نشد گفت: چنانچه مسائل مبتلابه تولید و فروش برق در نهادهای سیاست‌گذار مورد مداقه قرار می‌گرفت شاهد بیماری‌های بروز کرده امروز نبودیم.

وی همچنین گفت: اگر نهاد رگولاتوری مستقل ایجاد شده بود و نیروگاه داران، برق را در یک فضای عرضه و تقاضای صحیح و اصولی کشف قیمت می‌کردند، سرمایه‌گذاران نیز با انگیزه بیشتری وارد این حیطه می‌شدند و کشور نیز با معضل کمبود برق و ضرر دهی صنعت نیروگاهی روبرو نمی‌شد.

عضو هیات‌مدیره سندیکای تولید‌کننده برق همچنین تاکید کرد: هم‌اکنون باید هرساله ۵ درصد به ظرفیت نیروگاه‌ها اضافه شود، اما متأسفانه با رشد سالانه مصرف برق چه در بخش خانگی و چه در حوزه صنعت نه تنها نیروگاه‌ها فرسوده‌تر می‌شوند بلکه خطوط انتقال و توزیع نیز رفته رفته کارایی خود را از دست می‌دهند.

وی اضافه کرد: در ناکارآمد بودن اقتصاد برق همین بس که بدانیم در برنامه ششم توسعه بر ایجاد ظرفیت ۲۵ هزار مگاواتی نیروگاهی تأکید شده بود اما می‌بینیم که مجموع ظرفیتی که در همه این سال‌ها ایجاد شد از۱۵ هزار مگاوات فراتر نرفت.

تقی‌زاده همچنین اظهار کرد: اعداد عدم النفع صنایع به دلیل این ناکارآمدی به مراحل فاجعه باری رسیده است چرا که بخش خصوصی هیچ انگیزه‌ای برای ورود یا سرمایه‌گذاری در این صنعت در خود نمی‌بیند.

عضو هیات‌مدیره سندیکای تولید‌کننده برق ادامه داد: برای برون رفت از این وضعیت نیاز است آزاد‌سازی نرخ سوخت نیروگاهی از یک سو و عدم دخالت دولت در حوزه فروش برق از دیگر سو صورت بگیرد تا نیروگاه‌داران وارد عرصه رقابتی شوند.

وی در عین حال سیاست احداث نیروگاه توسط صنایع را کار بیهوده‌ای دانست و گفت: با این رفتار فرصت حضور سرمایه‌گذار و رقابت نیروگاهی از دست می‌رود و این در حالی است که نص صریح قوانین موجود مبین این نکته است که اگر به قانون‌های موجود عمل شود نیازی به ساختن نیروگاه توسط صنایع وجود نخواهد داشت.

   وزارت نیرو چندین سال قبل  پیش‌بینی کرده بود که در سال ۱۴۰۲  میزان مصرف برق ۷۲ هزا مگاوات است

بر اساس این گزارش همچنین ابراهیم خوش گفتار رییس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق نیز در این نشست با بیان اینکه وزارت نیرو چندین سال قبل پیش بینی کرده بود که در سال ۱۴۰۲ میزان مصرف برق ۷۲ هزا مگاوات است گفت: با این وصف شاهدیم هیچ برنامه مدونی برای برون رفت از این وضعیت تدوین و اجرا نشده است و وضعیت این صنعت هر روز دارد وخیم‌تر می‌شود.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی وزارت نیرو تنها برای خالی نبودن ارایه برق خانگی وارد عمل شده و برق صنعت را به حال خود رها کرده است به‌طوری که در سال ۱۴۰۰ عدم النفع وزارت صنایع از خاموشی ۱۰۹ هزار میلیارد تومان بوده و نا گفته پیداست این وضعیت ظرف امسال بسیار بغرنج‌تر خواهد شد.

خوش گفتار به بحران گاز به عنوان مشکل دیگر حوزه نیرو اشاره کرد و گفت: نیروگاه‌ها، گاز را به برق برای مصرف تبدیل می‌کنند و با این میزان کمبود گاز ما تولیدکنندگان برق با بحران گاز هم مواجه هستیم.

رییس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در عین حال تاکید کرد: برای حل مشکل باید مساله بحران گاز هم پشت سر گذاشته شود و برای جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده باید وارد عمل شد و این در شرایطی است که در بخش بخار نیروگاه‌ها تاکنون 2.2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده اما تنها ۷۰ میلیون دلار آن باز گشته است و در چنین وضعیتی نمی‌توان برای ۱۵ هزار مگاوات برق جدید سرمایه‌گذار را به کار جدید تشویق کرد.

   باید بیش از ۱۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری صورت گیرد تا ناترازی رفع شود

بر اساس این گزارش همچنین علیرضا توتونچی دبیر سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق نیز در این نشست گفت: اکنون بالای ۱۰ هزار مگاوات ناترازی در تولید و مصرف برق وجود دارد.

وی ادامه داد: رفع این ناترازی نیاز به همراهی و همگرایی همه فعالان دولتی و خصوصی صنعت برق دارد و باید بیش از ۱۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری صورت گیرد تا ناترازی رفع شود.

دبیر سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق با بیان اینکه مطالبات صنعت برق انگیزه برای سرمایه‌گذاری جدید باقی نگذاشته است، گفت: پرداخت به‌موقع این مطالبات می‌تواند در ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری جدید موثر باشد.

توتونچی اضافه کرد: بخش خصوصی خود را با دولت جزو یک خانواده محسوب می‌کند و اعتقاد دارد این مشکلات باید در درون خانواده برطرف شود تا منافع ملی تامین گردد.

وی تصریح کرد: صنعت برق ایران دست‌کم به ۱۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری نیازمند است و از سویی دیگر در بخش انتقال و توزیع نیز باید سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت بگیرد و این تنها در فضای باثبات ضابطه مند امکان‌پذیر خواهد شد.

دبیر سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در عین حال به پرداخت مطالبات نیروگاهی از سوی دولت نیز تاکید کرد و گفت: تسهیل در پرداخت این مطالبات امری واجب است و باید طلب ۵۰ هزار میلیارد تومانی نیروگاه‌ها هرچه زودتر تسویه شود تا سرمایه‌گذاران برای ورود به این کار انگیزه بیشتری پیدا کنند.

   دولت مکلف است مابه‌التفاوت‌ها  در برابر کم‌مصرفی‌ها را به نیروگاه‌داران پرداخت کند

رضا ریاحی نایب‌رییس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولید‌کننده برق نیز در این نشست خبری اظهار کرد: متاسفانه هم‌اکنون در شرایطی هستیم که شاهدیم خسارت در تاخیر بازپرداخت در نظر گرفته نمی‌شود. رییس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولید‌کننده برق افزود: به‌طور مثال اگر ۲ سال بعد قرار است پولی داده شود بر اساس قیمت برق همان دو سال قبل محاسبه می‌شود نه بر اساس قیمت‌های روزانه و این بدان معناست که جریمه تاخیر در پرداخت در آن منظور نمی‌شود.

وی اضافه کرد: در مجموع ما معتقدیم اگر دولت از این موضوع کنار برود و بگذارد بازار خود تعیین قیمت بکند مشکلات موجود تا حدود زیادی برطرف خواهد شد و چنانچه این اتفاق رخ ندهد اوضاع هر روز بدتر خواهد شد.

ریاحی ادامه داد: در ماده ۶قانون حمایت از صنعت برق مصوب شده در سال ۹۴ مجلس آمده است که دولت مکلف است مابه التفاوت‌ها در برابر کم مصرفی‌ها باید به نیروگاه داران پرداخت شود که متاسفانه به این قانون عمل نشده است و بر این پایه بدهی‌های نیروگاه‌ها هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود و بدون آنکه به افزایش روز افزون نرخ ارز توجهی بشود پرداخت‌ها بر اساس ترخ‌های قبلی مد نظر قرار می‌گیرد.

بر اساس این گزارش همچنین محمد تقی بابایی نایب‌رییس هیات‌مدیره سندیکای تولید‌کننده برق نیز گفت: برای حل مشکلات خود دو سال است تقاضا کرده‌ایم با وزیر نیرو نشستی داشته باشیم اما هنوز این فرصت در اختیار تولید‌کنندگان قرار نگرفته است.

وی گفت: در حوزه بازار سرمایه و بورسی شدن، درآمدها را ریالی حساب می‌کنند واما هزینه‌ها همواره ارزی است و بر این قاعده باید گفت: حال نیروگاه‌ها اصلا خوب نیست و طبیعی است که بورسی شدن نیروگاه‌ها صورت نخواهد گرفت و وقتی جذابیتی در بازار سرمایه وجود نداشته باشد نمی‌توان به ورود نیروگاه‌ها به بازار سرمایه امیدوار بود.