فرمانده آلودگی هوا یا دستیار رییس‌جمهور؟

گروه راه و شهرسازی|

چهارشنبه هفته گذشته، علیرضا زاکانی، شهردار تهران در اقدامی غیرمعمول، خبر داد، در صورت تصویب هیات دولت با حفظ سمت در شهرداری، دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور آسیب‌های اجتماعی تهران خواهد شد. او آخر هفته نیز به شهر قم سفر کرد و ضمن دیدار با مدیرحوزه‌های علمیه کشور، در نشست قرارگاه حوزوی انقلاب اسلامی قم حاضر شد.

او در این برنامه‌ها از مدیریت و اثرگذاری خود بر شهر تهران سخن گفت و تاکید کرد: «به شهر تهران هویت فناورانه دادیم». به گفته او تمام پروژه‌های شهری نیز کاملا متوقف بودند اما دوباره همه آنها فعال شدند.

این همه در حالی است که هفته گذشته، مجله اقتصادی اکونومیست، شهر تهران را در میان بدترین شهرهای جهان دسته‌بندی کرد. اگر بر این رده‌بندی چشم بپوشیم، اما از آلودگی هوا حتی در همین روزها و هفته‌های اخیر و در میانه تابستان و همچنین تشدید روزافزون ترافیک پایتخت نمی‌توان گذشت. هر شهروندی با هر گرایش فکری و سیاسی تایید می‌کند که طی دو سال گذشته، نه تنها اوضاع ترافیک و آلودگی هوای پایتخت (به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکل تهران)، بهبود نیافته که وخیم‌تر نیز شده است و حالا نه تنها در فصول سرد و فعالیت مراکز آموزشی که در دوره‌هایی از بهار و تابستان نیز دچار آلودگی هوا و ترافیک هستیم. 

   فرمانده مبارزه با آلودگی هوا کیست؟

زاکانی هفته گذشته در حالی از احتمال دریافت حکم دستیاری رییس‌جمهور در حوزه آسیب‌های اجتماعی سخن به میان آورده است که سال گذشته، برخی اعضای شورای شهر، دریافت حکم از رییس‌جمهور برای فرماندهی آلودگی هوا توسط زاکانی را رد کردند.

۲۹ آذرماه سال 1401 مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران در پاسخ به سوال خبرگزاری مهر مبنی بر اینکه آیا علیرضا زاکانی، شهردار تهران از آیت‌الله ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور برای رفع آلودگی هوا حکمی دریافت کرده است یا خیر، گفت: شهردار تهران این حکم را ندارد و وزیر کشور موضوع را دنبال می‌کند.

این در حالی است که ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران اظهار کرد، شهردار تهران تاکنون دو بار اعلام کرده که در خصوص موضوع آلودگی هوای پایتخت از رییس‌جمهور حکمی دریافت کرده است.

این عضو شورای شهر تهران در همین رابطه گفت: شهردار تهران تاکنون دو بار به‌طور شفاهی گفته‌اند که از رییس‌جمهور در خصوص آلودگی هوای پایتخت حکمی دریافت کرده‌اند. آقای زاکانی این ادعا را مطرح کرده است و در اوایل زمان حضور در شهرداری تهران، مدعی شدند که موضوع مبارزه با آلودگی هوای پایتخت را رییس‌جمهور به شهردار تهران تفویض کردند.

امانی عنوان کرد: همان زمان به شهردار تهران تذکر دادیم که این کار یک کار ملی است و شهرداری تهران صرفاً یکی از سازمان‌هایی است که در ارتباط با این موضوع درگیر است و به تازگی نیز ایشان پذیرفتند که این کار صرفاً مربوط به شهرداری نیست و به نظر می‌رسد که این موضوع تا زمان خروج از بحران باید از سوی رییس‌جمهور پیگیری شود.

   مسوولیت دستگاه‌های متعدد 

در این حال، به نظر می‌رسد، به همان میزانی که موضوع فرماندهی آلودگی هوای تهران توسط زاکانی مبهم است، یا دستکم به عهده گرفتن چنین مسوولیتی، اثر مثبتی نداشته است، به همان میزان نیز متولی شدن حوزه آسیب‌های اجتماعی نیز مبهم و غیرمنطقی به نظر می‌رسد. این حوزه نیز همانند حوزه آلودگی هوا، توسط سازمان‌ها و نهادهای متعددی پوشش داده می‌شود و حتی این حوزه یکی از زیربخش‌های وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و نهادهای پرسابقه‌ای همچون بهزیستی، کمیته امداد و هلال احمر در بخش رفاهی وزارتخانه یادشده مشغول ارایه خدمات متعددی هستند.

در چنین شرایطی طبیعتا وزیر مربوطه که دبیر شورای عالی رفاه نیز هست، بهترین گزینه برای فرماندهی آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود. همانطور که وزیر کشور بهترین گزینه فرماندهی و ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف برای کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود.

   تهران؛ انقلابی و هوشمند!

زاکانی در دیدار با آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیرحوزه‌های علمیه اظهار کرد: در زمان ورود به شهرداری تهران با یک ایده‌آل در ذهن و آن هم تبدیل شهرداری تهران به یک نهاد انقلابی روبرو بودیم.

به گزارش تسنیم، او با اشاره به اینکه در این مسیر به دنبال ایجاد یک سبک زندگی درست در میان شهروندان نیز بودیم، مطرح کرد: همچنین حرکت به سمت شهر هوشمند و الگو نیز در دستورکار قرار داشت.

شهردار تهران با بیان اینکه طبق فرموده مقام معظم رهبری شهر تهران بی‌هویت بود، عنوان کرد: همچنین موارد مختلفی از جمله عدم توزیع عادلانه خدمات، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و ... نیز در این شهر وجود داشت؛ این شرایط موجب شده بود تا شهروندان رضایت و شهر مطلوب خود را در مکان‌های دیگری ببینند.

زاکانی با اشاره به اینکه در شهرداری تهران بیش از 100 هزار نفر خدمت‌رسانی می‌کنند، خاطرنشان کرد: در سال‌های ابتدایی مدیریت شهری برای پرداخت حقوق کارکنان نیز با مشکلاتی مواجه بوده است. در حوزه حمل و نقل عمومی نیز مشکلات بسیاری وجود داشت و این اتفاقات موجب شده بود تا پروژه‌های شهری تماما با رکود مواجه باشد.

شهردار تهران با اشاره به اینکه وجود واقعیت‌ها و آرمان‌های ذهنی به تحول شهرداری تهران منجر شد، یادآور شد: این تحول در منظر اول رشد شهرداری تهران برای تبدیل به یک نهاد اجتماعی را به همراه داشت. در این مسیر تحولات بهبود وضعیت‌های مالی، استفاده از افراد کارآمدتر به عنوان مدیران، رشد فناوری و ... گلوگاه‌های اصلی بودند.

زاکانی با بیان اینکه خوشبختانه چگالی دانش‌ها در تهران بالاست، ابراز کرد: در این راستا نیز اقدامات بسیاری انجام شده ‌تا به شهر تهران هویت فناورانه بدهیم.

وی با اشاره به اینکه با این تحولات تمام پروژه‌های شهری مجدد فعال شدند، بیان کرد: یک آزادراه، دو بزرگراه، اصلاح تقاطع‌ها، خط مترو، ایستگاه مترو، توسعه حمل و نقل عمومی و ... از جمله این پروژه‌ها هستند که غالبا از محل مولدسازی انجام خواهند شد. شهردار تهران گفت: گره‌های شهری تهران در حال باز شدن هستند و در مجموعه شهرداری تهران به کالبد شهر نیز توجه ویژه‌ای داریم. وی با اشاره به اینکه اولویت اصلی ما روح شهری است، مطرح کرد: تمام تمرکز خود را بر این قرار داده‌ایم که روح حاکم در شهر با محوریت مساجد مناسبت باشد.

زاکانی اضافه کرد: در این عرصه اقدامات مختلفی از جمله ساماندهی معتادین، کودکان کار، کودکان بی‌سرپرست و... انجام شده است. وی با بیان اینکه در مسیر روح بخشیدن به شهر تکیه‌گاه اصلی شهرداری، حوزه است، عنوان کرد: برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است تا بتوانیم بهترین بهره‌مندی را از ظرفیت حوزه‌های علمیه داشته باشیم.

شهردار تهران با اشاره به اینکه مردم برای تغییر مستعد هستند، خاطرنشان کرد: عمق اعتقادات در مردم وجود دارد ولی متاسفانه سبک‌های نادرست زندگی مشکلاتی را به وجود آورده است.

   تهران بی‌هویت بود

زاکانی در نشست قرارگاه حوزوی انقلاب اسلامی قم که به میزبانی اداره کل تبلیغات اسلامی این استان برگزار شد نیز اظهار کرد: وقتی وارد حوزه مدیریت شهر شدیم سه ویژگی «شهر، شهروند و مدیریت شهری» وجود داشت. شهر تهران بی‌هویت بود و تنها هویت تهران، پایتخت بود. ضمن اینکه شهر از فرسودگی رنج می‌برد. منطقه 22 تهران از فقر سرانه‌ها رنج می‌برد، بی‌عدالتی هم در تهران موج می‌زند. در کنار این موارد 12هزار هکتار بافت ناپایدار در تهران وجود دارد و بعضی از خدمات در دسترس نیست که نیازمند توجه خاص بود.

وی با بیان اینکه در ابتدای مدیریت شهری، تهران 70 هزار میلیارد بدهی داشت و امکانات آن محدود بود، افزود: علاوه بر این حدود 90 درصد اتوبوس‌هایی که در ابتدا تحویل گرفتیم فرسوده بود، دو سال و نیم شهرداری در تنش مالی بود و در مدیریت شهری قبلی سه ماه برای پرداخت حقوق وام گرفته بودند.

   سبک زندگی غربی در شهر موج می‌زد

شهردار تهران گفت: جنبه حضور جدی و تحقق مردم‌سالاری دینی لنگ و سبک زندگی غربی در شهر موج می‌زد که برای اصلاح این امور اقداماتی شروع شد.

زاکانی با اشاره به مشکلات تهران از جمله ترافیک، آلودگی هوا، بی‌مسکنی و بدمسکنی، ادامه داد: تهران یک میلیون مسکن کم دارد، حدود 350 هزار واحد مسکن خالی در مناطق بالای شهر وجود دارد که از آن برای سوداگری استفاده می‌شود.

وی تصریح کرد: برای اینکه تهران تبدیل به الگو شود، برنامه داریم و اگر تهران الگو شود دو ویژگی خواهد داشت؛ تکثیر در دیگر شهرها و اینکه این موفقیت به عنوان کارآمدی نظام شناخته خواهد شد.

   پیگیری چهار تحول در این شهر

شهردار تهران با اشاره به پیگیری چهار تحول در این شهر ادامه داد: شهرداری و مدیریت شهری باید به نهاد خدمتگزار اجتماعی تبدیل شود، این تحول درون‌زاست و برای آن 9 کلان پروژه تعریف شده است. موضوع بعدی هوشمندسازی شهر بود که به شکلی حرکت کنیم که شهر هوشمند شود.

وی افزود: در همین خصوص، شهرک 200 هکتاری علم و فناوری در پارک ولایت جانمایی شد و مجوز آن را از وزارت علوم دریافت کردیم. کارخانه سیمان ری هم به یک کارخانه در حوزه فرهنگ تبدیل شد و تلاش شد سه ناحیه در تهران به محور 5 دانشگاه تبدیل شود تا هویت جدید فناورانه شکل بگیرد.