تزریق یک میلیارد دلار به پروژه‌های پالایشی کشور در سال جاری

مشاور وزیر نفت گفت: طبق قانون بودجه، شرکت‌های پالایشی موظف شده‌اند که 40 درصد از سود خالص سالانه خود را به اجرای طرح‌های ارتقای کمی و کیفی اختصاص بدهند و 5 درصد تخفیف خوراکی که دریافت می‌کنند، منوط به انجام این پروژه‌ها است.

عماد رفیعی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به برنامه دولت برای پیشبرد پروژه‌های ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌ها عنوان کرد: پیش‌بینی می‌کنیم که در سال جاری حداقل 1 میلیارد دلار تامین مالی در اجرای پروژه‌های ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌های موجود و 1 میلیارد دلار نیز در اجرای پروژه‌های جدیدالاحداث پتروپالایشگاهی جهت توسعه زنجیره ارزش نفت خام سرمایه‌گذاری خواهد شد.

مشاور وزیر نفت در توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز بیان کرد: هم‌اکنون به‌طور میانگین 21 درصد از محصولات پالایشگاه‌های ایران تبدیل به نفت کوره می‌شود که باید برای کاهش این درصد تلاش کنیم؛ چرا که این رقم در کشورهای پیشتاز و پیشرفته هم‌اکنون به 1.6 درصد رسیده است. اگر سهم وکیوم باتوم، قیر و سایر فرآورده‌های سنگین را هم حساب کنیم، در مجموع حدود 28 درصد از محصولات تولیدی در پالایشگاه‌های ایران، فرآورده‌های سنگین هستند که قیمت آنها عمدتا از قیمت نفت خام پایین‌تر است و حضور آنها با درصد بالا در سبد فرآورده‌های پالایشی منجر به زیان­ده شدن این صنایع می‌شود.

وی افزود: در نتیجه ضروری است فکری به حال کاهش تولید نفت کوره تولیدی از پالایشگاه‌های کشور و همچنین سولفورزدایی از نفت کوره باقی مانده کنیم تا هم اقتصاد واحدهای پالایشی را بهبود ببخشیم و هم استانداردهای زیست‌محیطی جهت سوخت نیروگاه‌های برق خصوصا در فصل سرد را رعایت کنیم.

رفیعی اظهار داشت: ماده 59 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، ماده 44 قانون برنامه ششم توسعه و ماده 3 قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی، هر سه این قوانین عدد واحدی را ذکر کرده‌اند و بر کاهش تولید نفت کوره به کمتر از 10 درصد از تولیدات پالایشگاه‌ها تاکید کرده‌اند، شاید این عدد از میانگین تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های نفت دنیا منتج شده است که تقریبا برابر 10 درصد است.

مشاور وزیر نفت در توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز گفت: البته امسال مجلس شورای اسلامی تکلیف مهمی را در بند «ر» تبصره 1 قانون بودجه 1402 بر دوش وزارت نفت گذاشته است و ما نیز خود را ملزم به رعایت آن می‌دانیم. طبق این مصوبه که شباهت زیادی به مصوبه سال 93 هیات وزیران دارد، پالایشگاه‌های نفت در صورتی که تمایل به دریافت تخفیف خوراک و مشوق‌های حاکمیتی دارند، موظفند با تصویب مجمع عمومی سالانه خود، حداقل 40 درصد از سود خالص سال گذشته را به حساب اندوخته سرمایه‌ای جهت اجرای طرح‌های ارتقای کمی و کیفی اختصاص دهند؛ به ­طوری­‌که به تولید فرآورده‌های باکیفیت با تمرکز بر کاهش نفت کوره ختم شود.

وی تاکید کرد: این هفته یعنی از تاریخ 26 تا 31 تیرماه، مجمع عمومی سالانه اکثر شرکت‌های پالایشی برگزار و توصیه می‌شود که حتما به این مصوبه مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه توجه کنند، زیرا در غیر این صورت تخفیف 5 درصدی هزینه خوراک آنها مطابق قانون باید مورد بازنگری قرار گیرد. نظارت بر خرج‌کرد این پول از حساب اندوخته، صرفا در پروژه‌های آپگریدینگ و نظارت بر پیشرفت فیزیکی آنها شرط دوم قانون بودجه است که مقدمات پیاده‌­سازی آن آغاز و شرکت مشاور ناظر بر پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها پیشنهاد شده است. رفیعی گفت: در هیچ جای دنیا نیز پول درشت و اصطلاحا پول باکیفیت را تبدیل به پول خرد و بی‌کیفیت نمی‌کنند تا بعد بخواهند با جمع‌آوری مجدد آن با هزینه حداقل 30 درصدی از سرمایه‌های خرد، تامین مالی پروژه‌ها را انجام دهند، بلکه از همان پول باکیفیت برای تامین مالی پروژه‌ها استفاده می‌شود. در نتیجه بهتر است پالایشگاه‌ها از سود خالص خود برای اجرای پروژه‌های ارتقای کیفی و کمی استفاده کنند که در نهایت به نفع سهامداران نیز است.

مشاور وزیر نفت درباره آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی پروژه‌های ارتقای کیفی و کمی نیز توضیح داد و افزود: پروژه شیرین‌سازی گازوئیل پالایشگاه اصفهان هم‌اکنون آماده بهره‌برداری است. در این طرح 20 میلیون لیتر گازوئیل یورو 5 تولید می‌شود و گوگرد گازوئیل از بالای ppm 5000 به کمتر از ppm 50 می‌رسد.

وی اظهار داشت: طرح تولید بنزین یورو 4 پالایشگاه شیراز نیز در صورت بارگیری کاتالیست در راکتورها طی هفته‌های آتی به 95 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و تا آخر تابستان جاری به بهره‌برداری خواهد رسید و پروژه تصفیه گازوئیل این پالایشگاه نیز هم‌اکنون 71 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در سال آینده تکمیل خواهد شد. همچنین پروژه بنزین‌سازی پالایشگاه تهران نیز حدود 50 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. قرارداد EPC پروژه کک‌ اسفنجی پالایشگاه بندرعباس منعقد و عملیات پیمانکاری در سایت آغاز شده است.

رفیعی گفت: از 5 سال پیش و از زمانی که ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌های نفتی برگشت، ایران در تامین دو محصول کلیدی به نام الکترود گرافیتی مورد استفاده صنعت فولاد و الکترود‌اند مورد استفاده صنعت آلومینیوم با مشکل مواجه شد که این دو محصول به ترتیب از کک سوزنی و کک اسفنجی که هر دو یک نوع کک نفتی یا همان کک سبز هستند تولید می‌شود. اگر این الکترودها را نداشته باشیم، قوس الکتریکی صنعت فولاد و کوره‌های صنعت آلومینیوم از کار می‌افتد.

مشاور وزیر نفت گفت: کک سوزنی و کک اسفنجی هر دو محصول شکست نفت کوره در پالایشگاه‌ها هستند. در نتیجه مقرر شد که دو پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند اراک و بندرعباس به ترتیب به تولید کک سوزنی و کک اسفنجی اقدام کنند. پالایشگاه بندرعباس قرارداد EPC برای تولید کک اسفنجی را منعقد کرده اما متاسفانه پالایشگاه شازند اراک با مشکل اخذ مجوز محیط‌زیستی مواجه شده است که پیگیر حل آن هستیم.

وی افزود: از سال 2000 سازمان بین‌المللی دریانوردی و کشتیرانی (IMO) استانداردی برای استفاده از نفت کوره با سولفور حداکثر 4.5 درصد را در کشتی‌ها اجرایی کرد. این استاندارد در سال 2012 به سولفور 3.5 درصد رسید و در سال 2016 به سولفور 0.5 درصد تغییر پیدا کرد. البته دستورالعمل استفاده از نفت کوره با سولفور کمتر از 0.5 درصد از سال 2016 به سال 2020 تمدید شد. به همین دلیل اکثر پالایشگاه‌های دنیا پروژه‌های کیفی‌سازی فرآورده‌ها و کاهش تولید نفت کوره را آغاز کردند.

رفیعی اظهار داشت: در کشورهایی مثل چین، هند، کره‌جنوبی و روسیه تولید نفت کوره طی حدود 15 سال به‌طور چشم گیر کاهش و بعضا از بالای 15 درصد به زیر 5 درصد رسید. هم‌اکنون سهم نفت کوره در سبد محصولات تولیدی پالایشگاه‌ها به‌طور میانگین در دنیا کمتر از 10 درصد است. چین موفق شده است، سهم نفت کوره در پالایشگاه‌هایش را به کمتر از 3 درصد برساند.