سقوط بی‌پایان بورس
رقیه ندایی|
ترس‌ها تبدیل به واقعیت شد و شاخص کل بازار سرمایه در سومین روز کاری هفته تراز دو میلیونی را شکست و وارد محدوده یک میلیون واحدی شد که این ریزش چهارمین سقوط بزرگ بورس در سال جاری است و باعث شده شاخص به تراز پایان سال 1401 باز گردد؛ با شرایط حال حاضر بازار این تغییر کانال به معنای قطع امید سهامداران از بازار است و یعنی هر روز شاهد افت بیشتری در چرخه معاملات بازار خواهیم بود. بازار روز گذشته قرمز سنگینی را تجربه کرد و به همین وسیله پول زیادی نیز از بورس خارج شد، نکته قابل توجه اینجاست که دیگر سهامداران عمده و حقوقی‌های بزرگ نیز رحمی به بازار ندارد و هر روز در نقش فروشنده ظاهر می‌شوند و شاهد فروش سنگین توسط این افراد هستیم. از سوی دیگر سازمان بورس به عنوان متولی و ناظر بورس هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و در گوشه‌ای ایستاده و تماشا می‌کند.
البته طبق روال گذشته انتظار می‌رود که سازمان بورس پس از چند روز ریزش سنگین وارد عمل شود و چند جلسه بگذارد و در نهایت تصمیم بگیرد که حقوقی‌ها حق فروش ندارند و همه باید خریدار باشند، همچنین در ادامه جلسات خود یک بسته حمایتی از سهامداران را معرفی کند تا بورسی‌ها از زیان نجات پیدا کنند! یک نحوه عملکرد سازمان بورس کمی جالب و قابل توجه است؛ چراکه در هر ریزشی که مسوولان امر عامل آن هستند سازمان بورس یک واکنش نشان می‌دهد، انگار یک برنامه از پیش تعیین شده است و سازمان بورس موظف بوده که به این برنامه عمل کند! مگر گفته نمی‌شد که بازار سرمایه یک بازار شفاف و مستقل است؛ پس چرا این استقلال و شفافیت از سال 99 به واسطه دخالت‌ها از بین رفته و سازمان بورس چه کاری در خصوص بازگشت این استقلال و شفافیت انجام نداده است؟ سازمان بورس خود را متولی بازار سرمایه می‌داند اما از تابستان سه سال پیش که ریزش‌های بورس انجام شد تا به امروز چرا برنامه جامع و درستی برای بازگشت سرمایه و اعتماد مردم نداشته است؟سازمان بورس به عنوان متولی و ناظر بازار باید حافظ سرمایه سهامداران بورسی باشد. این عدم واکنش سازمان بورس در روزهای سخت نشان‌دهنده این است که سازمان بورس به فکر سهامداران یا حفظ سرمایه آنان نیست و براساس برنامه یا رویکردی خاص پیش می‌رود. یک سوال در اینجا مطرح می‌شود که منفعت دولت از ریزش و کوبیدن بازار سرمایه چیست؟
بورس زیر پا له شد!
در حال حاضرعواملی چون افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و مشخص شدن آن پس از 51 روز! دستکاری نرخ تسعیر ارز پالایشگاه‌ها و ابلاغ ناگهانی و افزایش 4 برابری عوارض صادرات برای شمش فولاد برای 21 تیر از عوامل ریزش بازار به حساب می‌آیند. به گفته کارشناسان و بررسی شواهد این سه موضوع در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند از عمد و کاملا برنامه‌ریزی شده باشد! یعنی دولت یک تنه کمر همت بسته است که بورس را با خاک یکسان کند که روز گذشته بورس به خاک نزدیک شد و چیزی نماند که دولت تنه بورس را بر خاک بمالد و دیگر بورسی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشیم. همانطور که گفته شد سه عامل در یک بازه زمانی باعث ریزش بورس و بی اعتمادی سهامداران نسبت به بدنه بازار شد؛ اما سازمان بورس کدامین واکنش را نسبت به این موضوعات و برنامه‌های دولت نشان داد؟ تنها با یک نامه اعتراض خود را نشان داد! این موضوع کمی خنده‌دار است که سازمان بورس به عنوان متولی و ناظر بازار سرمایه برای حفاظت از سرمایه‌های بورسی تنها یک نامه زده است. یک بررسی ساده نشان می‌دهد که خساپا در کمتر از دو ماه بیش از 35 درصد افت قیمتی داشته است و دیروز نیز افت شدیدی داشت وسهامداران عمده این نماد در صف فروش بودند.
طی ریزش بازار در روز گذشته بسیاری از سهامداران عمده وارد صف فروش شدند و این موضوع وخامت شرایط بازار سرمایه را نشان می‌دهد. طی روزهای اخیر واکنش‌های بسیاری نسبت به ریزش بورس در صفحه‌های اجتماعی دیده شد و یکی از کارشناسان بازار در توییتر نوشت: «تبریک! شما توانستید ته مانده‌های معتقد به سرمایه‌گذاری بلندمدت در تنها بازار مولد را زیر پای خود له کنید! تورم، دلار، طلا و به دنبال آن بورس با جهش این بار عجیب‌تر از قبل شما را غافلگیر خواهد کرد؛ ولی دیگر کسی در بورس نمی‌آید مگر به قصدنوسان‌گیری (همان بزن و در روی خودتان) » بخش عمده‌ای از کارشناسان از عدم واکنش سازمان بورس نوشتند و اعلام کردند سازمان بورس و مجید عشقی باید حداقل واکنشی نشان دهند.
بورس تبدیل به قلک شد!
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» در خصوص وضعیت بازار گفت: « طی دو هفته گذشته حدودا هزار و ۵۰۰ همت از ارزش بازار کاسته شده است. شاخص به کانال انتهای ۱۴۰۱ بازگشته و بعد از گذر از ۳۰ درصد بازدهی شاخص کل که تا هفته سوم اردیبهشت ماه بود الان تقریبا به نقطه صفر رسیده‌ایم.
دلایل مختلفی از جمله دست اندازی به سود شرکت‌ها، ابلاغیه‌های مکرر و متناقض که بعضا مستقیم به سود عملیاتی شرکت‌ها برمی‌خورد مرتبط است.همچنین بازار قابلیت پیش‌بینی پذیری را از دست داده و قابلیت اتکا ندارد.»
وی توضیح داد: «برخی از تصمیمات غیرکارشناسانه و مسوولانه است و باعث شده وضعیت بازار وخیم‌تر شود؛ برای نمونه چندی پیش ابلاغیه از شرکت نفت مبنی بر تغییر نرخ تسعیر ارز منتشر شد که باعث کاهش حدود ۱۷ درصدی سود پالایش نفت اصفهان شد.دیوار اعتمادی که مستعد اصلاح مجدد بود و این زمینه کاملا مشاهده شد در دو ماهه ابتدای امسال که علی‌رغم تمام بی مهری‌هایی که نسبت به بازار شده و بورس سپری برای بازار پول و کسری بودجه شده کماکان سرافراز و سربلند بود در آن بازه زمانی.کسانی که هشدار ریزش بازار را در سال ۹۹ داده بودند در جریان تصمیمات بودند و هریک در جای خود یعنی رییس سازمان بورس، عضو شورای عالی بورس و... مصوبه‌های تاثیرگذار روی بازار را امضا کرده بودند که این موضوع نمود بی‌اعتمادی در بازار سرمایه است.
این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: «به هرحال در شرایط فعلی علی‌رغم ارزندگی بازار سرمایه متاسفانه بازار سرمایه تبدیل به قلک شده است و سیل نقدینگی که جریان داشت به سمت بازار سرمایه در راستای تجهیز صنعت و تولید برای رشد تولید و مهار تورم متاسفانه باید بگیم همین پول‌هایی که از بازار سرمایه خارج می‌شود در بازارهای سفته بازی و سایر بازارهایی که نقش مناسب و موثری در تولید و نقش اقتصادی ندارد هدایت می‌شود و بالعکس نقدینگی که لازم است از بازار سرمایه تامین شود به حداقل خود خواهد رسید.من فکر می‌کنم این تصمیمات مقطعی و به اصطلاح تنظیم‌گری در اقتصاد کشور نه تنها به ضرر سهامداران خصوصا سهامداران خرد است، بلکه مالیات دولت نیز کاهشی می‌شود.»
بازار از دریچه معاملات
در معاملات دیروز یعنی دوشنبه شاخص کل 64 هزار و 663 واحد معادل 3.2 درصد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و تا سطح یک میلیون و 956 هزار و 626 واحد پایین آمد. این چهارمین سقوط بزرگ شاخص بورس در سال جاری است.شاخص کل هم وزن بورس نیز با ریزش 20 هزار و 743 واحدی معادل 2.93 درصد در رقم 687 هزار و 752 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز با افت 673 واحدی به رقم 25 هزار و 805 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با کاهش 4 هزار و 548 واحد به سطح 124 هزار و 361 واحد رسید. روز دوشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای دهمین روز متوالی منفی شد و هزار و 122 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد که نسبت به دیروز 21 درصد بیشتر شده است.
روز گذشته نماد وبملت بیشترین خروج را داشت که ارزش آن 60 میلیارد تومان بود. پس از وبملت، نمادهای تکیمیا، شستا، فملی، وپاسار و خزامیا بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای خودرو، وشهر و شبندر اختصاص داشت. طی روز دوشنبه نمادهای فارس، فولاد و فملی نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در مقابل وپاسار، سدشت و‌های وب از معدود نمادهای سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای آریا، وسپهر و کگهر بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای فجهان، شجم و توسن بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل فرابورس داشتند. در بین نمادهای پرتراکنش بورس نیز شهر بیشترین تراکنش را داشت و وبملت و شستا در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز نیان، کتوسعه و دی بیشترین تراکنش را داشتند.
براساس آماراکو ایران؛ ارزش معاملات کل بازار سهام به 253 هزار و 954 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 243 هزار و 971 میلیارد تومان بود که 96 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 27 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 6 هزار و 592 میلیارد تومان رسید. در معاملات روز دوشنبه نماد وبملت بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 181 میلیارد تومان بود. پس از وبملت، خودرو بیشترین ارزش معاملات را داشت و خاور رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد خگستر و خساپا در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.
در حجم معاملات نیز سهام شستا با تعداد 837 میلیون و 875 هزار و 967 سهم در صدر قرار گرفته است. دی در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به خودرو تعلق داشت. دو نماد وبملت و خساپا نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات دوشنبه، 32 نماد صف خرید داشتند و 153 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 12 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 260 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 33 درصدی به هزار و 249 میلیارد تومان رسید.
