روسیه نتوانست روایت درستی از حمله به اوکراین ارایه دهد
دبیر شورای راهبردی روابط خارجی معتقد است که روسیه نتوانست روایت درستی از حمله خود به دنیا ارایه دهد و برعکس غربی‌ها روایتی درست کردند که در آن روسیه مسوول حمله به اوکراین معرفی شده و دنیا هم آن را پذیرفت. سید عباس عراقچی در نشست نقد کتاب «سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ» که روز سه شنبه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، گفت: مهم‌ترین کار دیپلماسی «روایت‌سازی» است و یکی از کارهایی که در روایت‌سازی این روزها انجام می‌شود، امنیتی‌سازی است. روایت از یک کشور به عنوان تهدید امنیتی به شکلی که بتوانید آن کشور را بدنام کنید و از آن مشروعیت زدایی کنید از کارویژه‌هایی است که روایت‌سازی به شما این امکان را می‌دهد و این کار موفقیت دیپلماسی است.
قدرتی که در این کار موفق باشد در دیپلماسی و رسیدن به اهدافش موفق‌تر است. وی ادامه داد: مولفه دیگر دیپلماسی بحث «اداراک‌سازی» و قدرت شناختی و معنایی است که به ما امکان می‌دهد در ذهن نخبگان طرف مقابل نفوذ کنیم و اهداف خود را پیش ببریم. آن چه امروز تعبیر به نفوذ در افکار می‌شود نوعی اداراک‌سازی است. به‌طور مثال روسیه نتوانست روایت درستی از حمله خود به دنیا بدهد برعکس غربی‌ها روایتی درست کردند از حمله روسیه به دنیا که دنیا آن را پذیرفت. معاون وزیر امور خارجه پیشین کشورمان اظهارکرد: این روایت‌سازی است که بازنده و برنده را در تعاملات تعیین می‌کند، پس مولفه زیرساخت دیپلماتیک و مهارت‌های دیپلماسی یک مولفه قدرت است که همه کشورها به آن اهمیت می‌دهند. اینگونه نیست که دیپلماسی و کار دیپلماسی امری غیر ضروری باشد که بعضا ما در اینجا با این تعبیر مواجهیم. عراقچی تاکید کرد: دیپلماسی بخشی از میدان است و باید به آن توجه شود.
هرکسی که جنگ را ببرد الزاما صلح را نبرده است. ممکن است در جنگ پیروزی داشته باشید اما در صلح نتوانید این کار را خوب انجام دهید. وی افزود: دیپلمات‌ها مولفه‌های قدرت را در عرصه بین‌المللی نقد می‌کنند و تبدیل به منافع و ارزش می‌کنند. اگر دیپلماسی موثر نداشته باشید که داشته‌ها را به ارزش و سرمایه تبدیل کند در اصل کاری نکردید. عراقچی تصریح کرد: درس دیگر کتاب مذکور این است که قدرت‌های بزرگ و جهانی در سیاست خارجی خود ممکن است اشتباه کنند یا شکست بخورند. تصور قدرقدرتی از هیچ کشوری نباید داشت و از طرفی نباید این نگاه را داشت که آنها در موقعیتی هستند که همه‌چیز به نفع آنهاست و همه‌چیز و همه تحولات کار قدرت‌های بزرگ است. این تصور اشتباهی است. دبیر شورای راهبردی روابط خارجی گفت: در فهرست قدرت‌های بزرگ که در کتاب هم به آن اشاره شده، می‌بینیم که چند قدرت در دهه‌های قبل به چه شکل بالا و پایین شدند. عراقچی ادامه داد: روسیه در اوکراین اشتباه زیاد کرده است یا امریکا را ببینید در عراق چقدر اشتباه کرده است! این طور نیست که پشت میز مذاکره بنشینیم و تصور کنیم مذاکرات را از قبل باختیم! این کتاب ارزش مطالعه دارد و فصل اول و دوم را بسیار توصیه می‌کنم و باقی فصل‌ها برای دروس و رشته‌های تخصصی مفید است.
وی گفت: در کتاب مورد بحث این نکته مشهود است که کارشناسان مربوطه و تخصصی با نگاه تحلیلی در هر بخش آن را نگارش نکردند و بیشتر توصیف تاریخ سیاست خارجی کشورها مثل ژاپن است اما این لزوما عیب کتاب نیست. همانطور که گفتم اطلاعات کتاب خوب است اما بحث تحلیلی‌اش کمتر است. معاون وزیر امور خارجه پیشین کشورمان از نقد دیپلماسی ایران استقبال کرد و گفت: وظیفه دیپلمات‌ها و دیپلماسی روایت‌گری است که بخشی از این روایت‌گری را دیپلمات‌ها و بخشی را رسانه‌ها انجام می‌دهند. اخلاق دیپلماسی بحث چالشی است اما به نظرم باید اول اخلاق سیاسی را بررسی کرد. در دنیای فعلی اخلاق جایی در دیپلماسی به معنای عام کلمه ندارد و همانطور که گفته می‌شود، دیپلمات‌ها حقوق می‌گیرند که دروغ بگویند، در ایران هم می‌گویند دیپلمات «ماله کش» است یا اینکه خوب توجیه می‌کند.
کار دیپلمات تامین منافع و امنیت ملی و خرید اعتبار و حیثیت برای کشور است. وی گفت: کشورهای خارجی اخلاق را رعایت نمی‌کنند اما دیپلماسی در جمهوری اسلامی مقید به اخلاق و اصولی است که حداقل ما سعی می‌کردیم رعایت کنیم. عراقچی درباره احیای برجام گفت: اطلاعات من هم در حد اطلاعات دوستان و آن‌چه در رسانه‌هاست، می‌باشد، اما معتقدم باید اجازه دهیم آقایان امیرعبداللهیان و باقری و همکارانشان که مشغول این ماموریت هستند در آرامش و بدون حواشی ماموریت مهمی که دارند را انجام دهند تا این کار به سرانجام برسد.
عراقچی اظهار کرد: یکی از بندهای قطعنامه ۲۲۳۱ در اکتبر سال ۲۰۲۳ به پایان می‌رسد و مهم است این دوران را با درایت پشت سر بگذاریم. قطعنامه ۲۲۳۱ در زمان خودش به‌طور خودکار لغو می‌شود و ما از دستور کار شورای امنیت در ذیل هفت منشور خارج می‌شویم و این تحول بسیار بسیار مهمی است که نباید از دست برود. وی ادامه داد: می‌دانیم در نظام و وزارت امور خارجه با جدیت دارند این مساله را دنبال می‌کنند. برجام دشمن زیاد دارد و دشمن اصلی آن رژیم صهیونیستی است. روزی که ترامپ از برجام خارج شد نتانیاهو جشن گرفت و از همه ابزارها استفاده می‌کنند که برجام برنگردد از این رو خیلی باید مراقبت کرد. در طول دوران ترامپ و خروجش از برجام با چنگ و دندان آن را حفظ کردیم. دو بار ترامپ کار را در شورای امنیت به رای‌گیری کشاند اما موفق نشد و یک انزوای بین‌المللی را نصیب خودش کرد. در دولت جدید امریکا فرصت پیش آمده و امیدواریم از این فرصت استفاده شود. دبیر شورای راهبردی روابط خارجی گفت: اجماع کلی در کشور است برای احیای برجام و این موضوع را راهبردی می‌دانند و هنوز در دستور کار است و اصرار دارم بگویم که اجازه دهیم تیم مذاکراتی ایران کارش را انجام دهد و نکته منفی برای آنها ایجاد نکنیم. عراقچی تصریح کرد: سیاست همسایگی دولت درست است از قبل هم بوده است، در اینکه ایران به لحاظ راهبردی باید در محیط پیرامونی خودش از ایجاد تنش جلوگیری کند و روابط مسالمت آمیز مثبت با همسایگانش داشته باشد کسی تردید ندارد. خوشحالم روابط ایران و عربستان که یکی از دو قدرت بزرگ منطقه است را شاهدیم. ما از این قضیه عبور کردیم. تنش میان دو کشور به نفع دو کشور و صلح منطقه نیست. سیاست منطقه‌ای و همسایگی به خوبی پیش می‌رود اما دشمنان و آفاتی دارد که باید مراقبت کرد.
وی تاکید کرد: باید مراقب روایت‌سازی‌ها و جنگ‌های روانی بود. پروژه معرفی ایران به عنوان تهدیدی امنیتی بودن را اسراییل همیشه دنبال کرده و ما با آن مقابله کردیم و این پروژه را شکست دادیم.
عراقچی گفت: روایت‌گری را باید همچنان حفظ کرد و اجازه نداد دوباره علیه ایران روایتی تهدیدآمیز ساخته شود و امیدوارم سیاست منطقه‌ای دولت در مسیر درستی که شروع کرده ادامه یابد.
