قیمت مواد غذایی افزایش یافت

خروج روسیه از قرارداد صادرات غلات اوکراین و توقف موقت صادرات برنج از سوی این کشور در کنار اعمال برخی محدودیت‌های صادراتی از سوی هند موجب شد تا قیمت جهانی غذا افزایشی شود.

علاوه بر عوامل مذکور روند تولید گندم در سال جاری میلادی و رسیدن آن به پایین‌ترین سطح خود از سال 2015-2016 هم افزایشی شدن قیمت مواد غذایی در دنیا را شتاب بخشید.

پیش‌بینی‌ها در خصوص افزایش قیمت جهانی مواد غذایی در حالی صورت گرفته که در حال حاضر دنیا با تغییرات اقلیمی روبرو است و مسلما این تغییرات آینده تجارت جهانی را تحت تاثیر قرار خواهد داد، به‌طوری‌که برخی از فعالان پیش‌بینی می‌کنند همانطور که روسیه و هند محدودیت و ممنوعیت‌هایی برای صادرات برخی اقلام غذایی خود در نظر گرفته‌اند سایر کشورها نیز به این روش روی آورند که این امر می‌تواند نظم بازار جهانی مواد غذایی را بهم زند و با این شرایط تامین برخی اقلام در دنیا با مشکل مواجه شود که این امر در نهایت به رشد قیمت مواد غذایی منجر خواهد شد.

براساس آخرین وضعیت ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های صادراتی تا حوالی 2023 که توسط برخی کشورها وضع شده است می‌توان گفت 19 کشور در این بازه 26 ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی و غذایی و 9 کشور نیز 13 محدودیت صادراتی در راستای واکنش به کسری محصولات موردنیاز در بازار داخلی خود اقدام کرده‌اند. توصیه سازمان‌های بین‌المللی از جمله فائو و بانک جهانی این است که اعمال محدودیت‌های بیشتر در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و غذایی منجر به تشدید اختلال در زنجیره‌های تامین و پایداری تورم در این گروه کالاها خواهد شد.

اتاق بازرگانی ایران در گزارشی به این نکته اشاره کرده که قیمت مواد غذایی در جهان در پی خروج روسیه از قرارداد ارسال غلات اوکراین و همچنین محدودیت صادرات از سوی هند، با تهدیدهای جدیدی مواجه شده و رو به افزایش گذاشته است.براساس ارزیابی‌های صورت گرفته برای اولین‌بار طی چندین ماه گذشته قیمت جهانی مواد غذایی مانند برنج و روغن‌های گیاهی رو به افزایش گذاشت.

روندی که برخی کارشناسان آن را به خروج روسیه از قرارداد صادرات غلات اوکراین نسبت می‌دهند و به این نکته اشاره می‌کنند که اقدام روسیه موجب شد تا دسترسی به غلات اوکراین با مشکلات بسیاری مواجه شود و به نوعی بازار جهانی بزرگ‌ترین تامین‌کننده غلات در دنیا را از دست بدهد.از سوی دیگر هند هم محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی برای صادرات برنج خود اعمال کرد که این اقدام هم بر قیمت جهانی مواد غذایی اثرگذار بوده است.

   شاخص جهانی قیمت غذا

سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد به‌تازگی اعلام کرده است که شاخص قیمت غذای این سازمان که نوسانات ماهانه را در قیمت‌های جهانی مواد غذایی رایج دنبال می‌کند، در ماه جولای به نسبت ماه پیش از آن ۱٫۳ درصد افزایش داشته است و دلیل اصلی این افزایش هم افزایش قیمت برنج و روغن گیاهی بوده است. این اولین افزایش قیمت جهانی مواد غذایی از ماه آوریل تاکنون است، زمانی که افزایش قیمت قند باعث جهش قیمت‌ها شده بود.

قیمت اقلام غذایی پس‌ازآنکه سال گذشته در پی حمله روسیه به اوکراین به اوج خود رسیده بود، کاهش‌یافت‌، ‌اما مختل شدن عرضه مواد غذایی از سوی ۲ کشور بحران غذایی را در جهان تشدید کرد، ‌چرا که روسیه و اوکراین هردو تامین‌کنندگان اصلی گندم، جو، روغن آفتابگردان و سایر مواد غذایی ارزان‌قیمت در جهان به‌ویژه برای کشورهای فقیری در آفریقا، خاورمیانه و آسیا محسوب می‌شوند، کشورهایی که میلیون‌ها نفر در آنها با گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. جهان هنوز در حال بهبود یافتن از آن شوک‌های قیمتی است که منجر به افزایش نرخ تورم، فقر و ناامنی غذایی در کشورهای درحال‌توسعه‌ای شد که به واردات غذا از روسیه و اوکراین متکی بودند.

اکنون با خروج روسیه از قراردادی که اواسط جولای سال گذشته با پادرمیانی ترکیه و سازمان ملل بسته‌شده بود و امنیت کشتی‌های حامل محصولات کشاورزی اوکراین را در دریای سیاه تأمین می‌کرد، چالش‌های جدیدی به وجود خواهد آمد. هم‌زمان با حمله موشکی روسیه به بندرگاه‌ها و زیرساخت‌های غلات اوکراین، قیمت گندم و ذرت در بازارهای جهانی دچار نوسان شدید شده است.

قیمت جهانی گندم در ماه جولای ۱٫۶ درصد نسبت به ماه گذشته افزایش یافت و این اولین افزایش قیمت طی ۹ ماه گذشته به شمار می‌رود.نگران‌کننده‌تر از خروج روسیه از قرارداد صادرات غلات، محدودیت‌هایی است که هندوستان برای صادرات برنج خود اتخاذ کرده است. هند از اواخر ماه گذشته برای صادرات بعضی از انواع برنج سفید غیر با سماتی محدودیت‌هایی ایجاد کرده است که این محدودیت‌ها باعث احتکار برنج در بعضی نقاط جهان شده است.

محدودیت اعمال‌شده ازآن‌رو اعمال شد که نگرانی نسبت به تأثیر ال‌نینو بر کاشت و تولید برنج افزایش پیدا کرد. درنتیجه اعمال این محدودیت‌ها قیمت جهانی برنج در ماه جولای ۲٫۸ درصد و نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۱۹٫۷ درصد افزایش پیدا کرد و به بالاترین سطح خود از سپتامبر ۲۰۱۱ تاکنون رسید.به گفته فائو، افزایش قیمت برنج نگرانی‌ها نسبت به ناامنی غذایی را برای بخش بزرگی از جمعیت جهان، به‌ویژه برای آنهایی که فقیرترین هستند و بخش بیشتری از درآمد خود را صرف تأمین غذا می‌کنند، افزایش می‌دهد.

کشورهای جنوب صحرای آفریقا که بزرگ‌ترین واردکنندگان برنج به شمار می‌روند، ازجمله مناطق آسیب‌پذیر هستند. از سوی دیگر قیمت روغن گیاهی نسبت به ۲ مورد دیگر افزایش قابل‌توجه‌تری را تجربه کرده است.

قیمت این روغن پس از ۶ ماه کاهش متوالی، در ماه جولای نسبت به ژوئن ۱۲٫۱ درصد افزایش یافت. به گفته فائو، با خروج روسیه از قرارداد غلات، ابهامات جدید می‌تواند قیمت این روغن را ۱۵ درصد افزایش دهد. با اینکه قیمت کالاها در بازارهای جهانی کاهشی شده است، قیمت مواد غذایی محلی هنوز در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه افزایش است زیرا ارز این کشورها در برابر دلاری که برای خریداری غلات و روغن گیاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد، ارزش خود را ازدست‌داده است.