صادرات خودروی ترکیه ۳۷۵ برابر ایران!

صادرات خودروی ترکیه در ۳ ماهه مارس تا می‌۲۰۲۳ معادل ۱۲ میلیارد دلار بوده که ۳۷۵ برابر صادرات خودروی ایرانی است که نشان می‌دهد تولید در ایران به هیچ‌وجه صفت صادرات محور بودن را یدک نمی‌کشد.

از عمر صنعت خودروسازی در ایران بیش از ۶۰ سال می‌گذرد و اگرچه انتظار می‌رفت طی ۶ دهه گذشته این صنعت از نظر کیفیت و قیمت به بلوغ رسیده باشد اما این صنعت نه تنها نتوانسته رضایت مصرف‌کنندگان داخلی را جلب کند بلکه از نظر بازاریابی خارجی هم موفق نبوده است.

علت عمده این اتفاق نیز نه فقط مسائل تحریمی و ارتباطات بین‌المللی، بلکه مشکلات عدیده‌ای همچون بهره وری پایین، زیان انباشته، ساختارهای مالکیتی و مدیریتی معیوب، عدم تفاهم و درک مشترک تصمیم‌گیران و صنعتگران، بنگاهداری، تیراژ پایین تولید، بی‌توجهی به افزایش کیفیت و کاهش قیمت، صادرات محور نبودن تولیدات و… است که گریبان صنعت خودروسازی کشور را گرفته است. بررسی وضعیت صادرات خودرو در سال گذشته نشان می‌دهد که طی یک سال تنها ۳۷.۸ میلیون دلار خودرو و ۱۳ میلیون دلار قطعه صادر شده است. بنابراین در مجموع ارزش صادرات خودرو و قطعه کشور در سال ۱۴۰۱ در حدود ۵۱ میلیون دلار بود.

یعنی صنعت خودروسازی ایران پس از ۶۰ سال فعالیت تنها توانسته ۵۱ میلیون دلار خودرو و قطعه صادر کند و عملاً نقش خاصی در صنعت خودروسازی دنیا نداشته باشد؛ این وضعیت نشان می‌دهد که تمام مباحثی که در مورد ضرورت بازاریابی و صادرات خودرو می‌شود صرفاً روی کاغذ بوده و صنعت خودروسازی ایران به دلیل کیفیت پایین و قیمت بالا فعلاً نمی‌تواند راه خود را به بازارهای خارجی باز کند چراکه کشورهای خارجی می‌توانند خودروهایی با کیفیت بالاتر و قیمت مناسب‌تر بخرند.

در اینجا می‌توان به صنعت خودروسازی ترکیه اشاره کرد که هنوز به ۳۰ سالگی نرسیده اما با برنامه‌ریزی دقیق، امروز می‌تواند به بیش از ۲۰۰ کشور و منطقه خودمختار از جمله فرانسه، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، بریتانیا، لهستان، مصر، اسلوونی و امریکا خودرو صادر کند؛ به شکلی که در سال ۲۰۲۲ این کشور از صادرات خودرو و متعلقات آن ۳۱.۵ میلیارد دلار کسب کرد. همچنین در بازه زمانی سه ماهه مارس تا مه ‌۲۰۲۳ این رقم ۱۲ میلیارد دلار بوده است.

در این بین با توجه به صادرات خودرو به کشورهایی همچون ونزوئلا در بهار سال جاری، طبق آماری که اتاق بازرگانی تهران اعلام کرده صادرات خودرو و متعلقات ایرانی در بازه زمانی سه ماهه اول، ۳۲ میلیون دلار بوده است. به این ترتیب صادرات خودروی ترکیه در این بازه زمانی ۳۷۵ برابر صادرات خودروی ایرانی بوده است. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا صنعت خودروسازی ایران که تقریباً دو برابر صنعت خودروسازی ترکیه عمر کرده نتوانسته طی دهه‌های گذشته حتی یک گام کوچک در جهت بهبود اوضاع صادراتی خود بردارد.اگر به مسائل تحریمی اشاره شود باید گفت که تحریم صنعت خودروسازی از اواسط دهه ۹۰ آغاز شد چرا پیش از اعمال تحریم‌های سنگین، در این مسیر گامی برداشته نشده بود؟