آیا مدیریت جنگل‌ها به بخش خصوصی واگذار می‌شود؟

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی با بیان اینکه سیاست سازمان متبوع او برای جنگل‌های هیرکانی، تدوین و اجرای طرح‌های مدیریت پایدار است و این سازمان برنامه‌ای برای واگذاری مدیریت جنگل‌های شمال یا سایر جنگل‌های کشور به بخش خصوصی ندارد، گفت: با تهیه و اجرای طرح‌های مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی، به هیچ قانون و مقررات دیگری برای مدیریت عرصه‌های جنگلی شمال کشور احتیاج نخواهیم داشت و مدیریت این عرصه‌ها را می‌توانیم صرفا براساس طرح‌های کارشناسی مطالعه‌شده انجام دهیم.

نقی شعبانیان در واکنش به نگرانی‌های مطرح‌شده درباره مصوبه جدید مجلس با عنوان «طرح تامین مالی و جهش تولید از طریق اصلاح قوانین و حمایت از کالای ایرانی» که گفته می‌شود در بخشی از آن، مجوز واگذاری عرصه‌های جنگلی به بخش خصوصی توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور داده شده است، توضیح داد: روز ۲۳ مرداد ۱۴۰۲، در راستای اصل ۴۴ قانون اساسی، ماده ۴۳ «طرح تامین مالی و جهش تولید از طریق اصلاح قوانین و حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی و رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور» در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که در بخشی از آن، نکاتی در خصوص واگذاری برخی امور اجرایی در جنگل‌های خارج از طرح‌های جنگلداری به اشخاص غیردولتی مطرح شده است. 

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه داد: در بند سوم ماده ۴۳ این طرح آمده است که به‌منظور حفاظت و بهره‌برداری صیانتی خارج از جنگل‌های خارج از طرح‌های جنگلداری، به سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اجازه داده می‌شود که فعالیت‌هایی از قبیل جنگل‌کاری، حفاظت از جنگل‌ها، جلوگیری از قاچاق چوب و برداشت‌های غیرصیانتی را در قبال بهره‌برداری از درختان شکسته، افتاده، ریشه‌کن، خشک سرپا و آفت‌زده غیرقابل احیا، در قالب قرارداد و به صورت رقابتی به اشخاص غیردولتی واگذار کند. 

   تدوین طرح‌های مدیریت پایدار 

شعبانیان با بیان اینکه سیاست سازمان منابع طبیعی برای جنگل‌های هیرکانی، تدوین و اجرای طرح‌های مدیریت پایدار است و این سازمان برنامه‌ای برای واگذاری مدیریت جنگل‌های شمال یا سایر جنگل‌های کشور به بخش خصوصی ندارد، اظهار داشت: در حال حاضر ماده ۴۳ طرح تامین مالی و جهش تولید از طریق اصلاح قوانین و حمایت از کالای ایرانی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و هنوز مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفته است تا یک قانون محسوب شود.

اما حتی در صورت قانونی شدن این طرح، بازهم اجرای بند سوم این ماده برای سازمان منابع طبیعی یک تکلیف نیست، بلکه یک پیشنهاد است که اگر قرار بر اجرای آن باشد، حتما جزییات این طرح در بخش‌های تخصصی سازمان نظیر معاونت امور جنگل و شورای عالی جنگل بررسی خواهد شد و دستورالعملی کارشناسی را برای اجرای این ماده تدوین خواهیم کرد. 

او در ادامه خاطرنشان کرد: برنامه سازمان منابع طبیعی برای جنگل‌های هیرکانی، اجرای طرح‌های مدیریت پایدار برای ۱۰۴ حوضه آبخیز این جنگل‌هاست که هم‌اکنون در مرحله تهیه طرح‌های تفصیلی جداگانه برای هر حوضه آبخیز قرار دارد. در صورت تصویب طرح‌های مدیریت پایدار برای هرکدام از حوضه‌های آبخیز عرصه‌های جنگلی شمال کشور نیز دیگر بند سوم ماده ۴۳ مصوبه جدید مجلس برای آن حوضه صدق نخواهد کرد، زیرا در این بند قید شده است که سازمان منابع طبیعی اجازه دارد این ماده را در عرصه‌هایی اجرا کند که طرح جنگلداری نداشته باشند، حال آنکه ما به دنبال آن هستیم که برای تمام عرصه‌های جنگلی شمال کشور طرح‌های جنگلداری نوین را تدوین و اجرایی کنیم. 

   مشارکت با بخش غیردولتی به معنای واگذاری به بخش خصوصی نیست 

شعبانیان با بیان اینکه از نظر سازمان منابع طبیعی، برداشت درختان شکسته و افتاده نه به صورت کامل نفی و نه به‌طور صد درصدی تایید می‌شود، گفت: از نظر ما هر بخش از جنگل‌های هیرکانی با توجه به شرایط اکولوژیکی و اقلیمی منطقه، باید طرح جنگلداری مخصوص به خود را داشته باشد. بنابراین ممکن است در طرح‌های مدیریت پایدار، برای یک بخش از این جنگل‌ها مجوز برداشت درختان شکسته و افتاده داده شود، اما برای بخشی دیگر چنین مجوزی صادر نشود.

آنچه برای ما مهم است، بررسی تمام ابعاد کارشناسی و میدانی مربوط به هرکدام از ۱۰۴ حوضه آبخیز و نوشتن طرح مدیریت پایدار جداگانه برای هر حوضه است؛ بنابراین چه در قالب بند سوم ماده ۴۳ مصوبه جدید مجلس و چه در قالب طرح‌های مدیریت پایدار، صرفا با توجه به مصالح کارشناسی، برای برداشت یا عدم برداشت درختان شکسته و افتاده یا درختان خشک سرپا در یک عرصه جنگلی مجوز خواهیم داد. 

   تهیه طرح تفصیلی مدیریت پایدار  ۱۹ حوضه آبخیز هیرکانی 

شعبانیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره آخرین وضعیت تدوین طرح‌های مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی نیز توضیح داد: براساس قانون برنامه ششم توسعه، باید تا پایان سال ۱۴۰۰ تدوین طرح‌های مدیریت پایدار برای تمام عرصه‌های جنگلی شمال کشور به اتمام می‌رسید، ولی متاسفانه در سال‌های گذشته به دلایل مختلف، تهیه طرح‌های جنگلداری نوین برای جنگل‌های هیرکانی به تاخیر افتاد تا اینکه در سال ۱۴۰۱ سازمان منابع طبیعی به صورت جدی تهیه این طرح‌ها را در دستور کار قرار داد و دولت هم این تکلیف را بار دیگر در لایحه برنامه هفتم برای سازمان منابع طبیعی تعیین کرده است. بر همین اساس، برنامه داریم که در یک بازه زمانی پنج‌ساله، طرح‌های تفصیلی جنگلداری نوین را برای تمام ۱۰۴ حوضه آبخیز جنگل‌های هیرکانی تهیه کنیم.