23 برند خودرویی در راه ایران
واردات خودروهای دست دوم با توجه به وضعیت حاکم بر بازار خودرو در دستور کار سیاست‌گذار قرار گرفت. این لیست شامل 23 برند خودروی سواری و سه برند خودروی تجاری است. دو برند خودروساز فرانسوی نیز در لیست خودروهای سواری دست دوم که امکان ورود به کشور را پیدا می‌کنند، قرار داشتند. ورود محصولات دست دوم پژو-سیتروئن و رنو به بازار را می‌توان به نوعی عقب‌نشینی سیاست‌گذار خودرویی درباره بازگشت این دو برند خودروساز اروپایی به کشور قلمداد کرد.
کدام برندها وارد ایران می‌شوند؟
سازمان ملی استاندارد ایران دستورالعمل واردات خودروهای دست دوم را با تصویب اولیه در تاریخ ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ منتشر کرد. 23 برند خودرویی جهان این امکان را دارند تا محصولات دست دوم خود را به بازار ایران ارسال کنند. آن طور که شنیده می‌شود ۱۲ برند اروپایی، یک برند انگلیسی، هفت برند ژاپنی و سه برند کره‌ای توانسته‌اند مجوز ورود محصولات کارکرده خود به ایران را دریافت کنند. نکته قابل توجه حضور برندهای لوکس در لیست خودروهای دست دوم است که امکان ورود به بازار پیدا می‌کنند. «بنز، بی‌ام و، اشکودا، سئات، آئودی، فولکس واگن، فیات، مینی، اُپل، ولوو، مازراتی، رنو و پژو » برندهای اروپایی و انگلیسی هستند که واردکنندگان می‌توانند محصولات تولید آنها را به بازار وارد کنند.
7 برند ژاپنی نیز برندهای اروپایی را برای حضور در بازار ایران همراهی خواهند کرد.« تویوتا، نیسان، سوزوکی، هوندا، لکسوس، میتسوبیشی و مزدا» خودروسازان ژاپنی هستند که چندی بعد می‌توان محصولات دست دوم آنها را در بازار مشاهده کرد. سه خودروساز کره‌ای نیز مجوز واردات دست دوم را از سیاست‌گذار اخذ کردند. محصولات دست دوم «کیا، هیوندایی و سانگ یانگ» در منوی واردات خودروهای سواری کارکرده حضور دارند. نکته قابل توجه دیگر این است که برندهای چینی جایی در میان لیست خودروهای سواری دست دوم برای واردات ندارند.
چنانچه واردات خودروهای دست دوم با توجه به برندهای نام برده شده نهایی شود، بعد از چند سال شاهد تنوع خوبی در بازار خودرو خواهیم بود. بازاری که طی پنج سال گذشته به دلیل بازگشت تحریم‌ها، خروج شرکای بین‌المللی خودروسازان و ممنوعیت واردات روزهای سختی را برای دو طرف عرضه و تقاضا در بازار رقم زد. مصرف‌کنندگان مجبور بودند از دامنه محدود موجود نسبت به انتخاب خودروی مورد نظر خود اقدام کنند. شرکت‌های خودروساز نیز برای ایجاد تنوع در سبد محصولاتی خود به دلیل خروج شرکای بین‌المللی با چالش‌های فراوانی روبرو بودند.
جزییات دستورالعمل واردات خودرو
طبق این دستورالعمل، وسایل نقلیه دست دوم وارداتی با یکی از شرایط زیر قابلیت ارزیابی و صدور تأیید شده پیدا خواهند کرد. الف) دارای گواهی صحه‌گذاری تأیید نوع صادره از سازمان طی پنج سال گذشته باشد. ب) از نمانام‌های معتبر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، انگلیس، ژاپن و کره جنوبی ذکر شده در کاربرگ «نمانام‌های معتبر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، انگلیس ژاپن یا کره جنوبی» به شماره مدرک ۴-۱۵۲/۲۶۹/ د باشد.ج) دارای شماره تأیید نوع کلی خودرو (WVTA) مندرج بر روی پلاک شناسایی باشد. د) هر دستگاه دارای گواهی سازنده مبنی بر انطباق خودرو با ایمارک (COC) باشد.ه) هر دستگاه دارای گواهی GCC ارگان تأیید‌کننده خودرویی کشورهای حوزه خلیج فارس (GSO) باشد؛ و هر دستگاه دارای ارایه گواهینامه تأییدیه کشور چین CCC باشد. ز) هر دستگاه دارای گواهی تأییدیه کشورهای اتحادیه اوراسیا EAC باشد.
علاوه بر این وسایل نقلیه دست دوم وارداتی که در کشور موجود باشد و در اختیار نهادها، سازمان‌ها، سفارتخانه‌ها، سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی دستگاه‌های دولتی قضایی و حاکمیتی قرار داشته و فاقد پلاک یا پلاک تردد عمومی هستند. 1- واردکننده باید صحت مبدأ تولید و هر یک از موارد فوق را (حسب مورد) اظهار کند. 2- وسیله نقلیه دست دوم وارداتی باید آماده استفاده عادی توسط کاربر باشد. 3- متقاضی باید درخواست رسمی خود را برای دریافت تأییدیه به سازمان ارایه کند. 4- سازمان می‌تواند رأساً یا از طریق شرکت(های) بازرسی برای بازرسی فیزیکی از وسایل نقلیه دست دوم وارداتی و بررسی عملکرد اجزا و قطعات مختلف آن طبق کاربرگ چک لیست بازرسی فیزیکی از وسیله نقلیه دست دوم وارداتی اقدام کند.
5- در صورت تشخیص هیات نظارت به جای استفاده از کارشناس فنی استان و خدمات شرکت بازرسی کمیته بازرسی جهت انجام بازرسی فیزیکی از وسایل نقلیه دست دوم وارداتی و بررسی عملکرد سیستم‌ها و قطعات مختلف آن اقدام خواهد کرد. 6- وسیله نقلیه دست دوم وارداتی نباید دارای یکی از عیوب ایمنی طبق کاربرگ «دسته‌بندی عیوب ایمنی، عملکردی و ظاهری» باشد. همچنین براساس این دستورالعمل، وسیله نقلیه دست دوم وارداتی دارای یکی از عیوب عملکردی طبق کاربرگ دسته‌بندی عیوب ایمنی، عملکردی و ظاهری بوده، به نحوی که رفع آن مستلزم تغییر و جایگزینی قطعه، سیستم یا مجموعه فنی مجزا باشد، باید قطعات اصلی تعویض شده و رفع عیب انجام شود.
در صورتی که تعویض و اصلاح با قطعات غیراصلی از قبیل اقدامات عرضه شده در خدمات پس از فروش انجام شود، باید قطعات تعویضی دارای استانداردها و الزامات تعیین شده باشد. مشخصات فنی و علائم ردیابی سیستم‌های اصلی وسیله نقلیه دست دوم وارداتی، درج شده بر روی بدنه خودرو یا پلاک‌های شناسایی نباید با اسناد فروش یا اسناد گمرکی مغایرت داشته باشد. چنانچه با توجه به نتایج بازرسی و اسناد وسیله نقلیه دست دوم وارداتی یا ویژگی‌های فنی درج شده در سامانه‌های رسمی خودروساز مشخص شود که قطعه سیستم یا مجموعه فنی مجزایی در خارج از شرکت سازنده وسیله نقلیه نصب شده یا به نحوی مشخصات آن تغییر یافته است باید از روی وسیله نقلیه باز شده یا به مشخصات اصلی سازنده برگردانده شود. البته برای واردات خودروهای کارکرده، باید مبلغی به عنوان عوارض گمرکی و مالیات پرداخت شود؛ این مبلغ بسته به نوع و ارزش خودرو متفاوت است. برای واردات خودروی کارکرده، باید بیمه بدنه خودرو نیز خریداری شود. همچنین برای واردات خودرو دست دوم، واردکننده باید گواهینامه معتبر رانندگی داشته باشید.
فرانسوی‌ها برمی‌گردند؟
بعد از خروج دو برند فرانسوی به واسطه تحریم‌ها، مدیران ارشد صمت موضع تندی نسبت به پژو-سیتروئن و رنو اتخاذ کرده و اعلام کردند چنانچه روزی تحریم‌های صنعت خودرو لغو شود این دو خودروساز فرانسوی جایی در بازار ایران نخواهند داشت. بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم، اولین وزیر صمت نیز موضعی مشابه دولت دوازدهم درباره پژو-سیتروئن و رنو اتخاذ کرد. رضا فاطمی امین معتقد بود بعد از رفع تحریم‌ها دو خودروساز بزرگ کشور باید به دنبال شرکای جدید و جایگزین پژو-سیتروئن و رنو باشند. موضع دولت فعلی همچنین درباره واردات خودروی صفر کیلومتر این بود که محصولات 2023 پژو-سیتروئن و رنو جایی در بازار وارداتی‌ها ندارند.
البته موضع وزیر صمت جدید درباره ورود دو برند خودروساز فرانسوی در بازار ایران مشخص نیست. اما این احتمال وجود دارد با توجه به اینکه سازمان ملی استاندارد مجوز واردات محصولات دست دوم این دو برند خودروساز اروپایی را صادر کرده است شاید در مواضع دیگر نیز تجدید نظری صورت گرفته باشد. این به آن معناست که شرکت‌های واردکننده نیز می‌توانند محصولات صفر کیلومتر آنها را به بازار تزریق کنند.
چنانچه تحریم‌های صنعت خودرو نیز برداشته شود بار دیگر ایران خودرو و سایپا می‌توانند با خودروسازان فرانسوی همکاری کنند. تجربه حضور دو برند فرانسوی در بازار خودروی کشور نیز نشان می‌دهد که مشتریان از محصولات تولیدی آنها رضایت کامل داشته و همچنان متقاضیان برای خرید خودروهای صفر کیلومتر و دست دوم آنها در بازار صف می‌کشند. بنابراین چنانچه محصولات نو و دست دوم پژو-سیتروئن و رنو وارد بازار شوند، واردکنندگان با توجه به ذائقه مصرف‌کنندگان نگرانی بابت فروش خودروهای در اختیار خود نخواهند داشت.
