ظرفیت تامین روزانه 224 میلیون متر مکعب گاز از محل ذخیره‌سازی

هم‌اکنون ظرفیت ذخیره‌سازی گاز کشور 3.4 میلیارد متر مکعب در سال بوده و در سردترین ماه سال 3 درصد از کل مصرف را تأمین می‌کند، درحالی که می‌توان طی یک برنامه 5 ساله 224 میلیون متر مکعب گاز در روز را از محل ذخیره‌سازی تامین کرد.

به گزارش فارس، بر اساس سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی، مصرف گاز طبیعی در کشور تا سال 1410 به صورت متوسط سالانه به میزان 4.6 درصد و بین سال‌های 1410 تا 1420 نیز به صورت متوسط سالانه میزان 3.2 درصد افزایش می‌یابد. همچنین در حوزه عرضه نیز تا سال 1410 به صورت متوسط سالانه به میزان 4.3 درصد افزایش و پس از آن به صورت متوسط سالانه 2.3 کاهش می‌یابد.

بر این اساس پیش‌‌بینی می‌شود در سال 1420 میزان کل عرضه گاز طبیعی به 898.7 میلیون متر مکعب در روز برسد، این در حالی است که میزان مصرف همه بخش‌ها برابر با 1410.8 خواهد بود که نشان از ناترازی 512 میلیون متر مکعبی در روز دارد. به عبارتی میزان مصرف از تولید به‌شدت فاصله می‌گیرد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «مسائل راهبردی بخش انرژی در سند هفتم توسعه-ذخیره‌سازی گاز» به وضعیت نامطلوب تراز گاز کشور و راهکارهای حل آن می‌پردازد. بخشی از این گزارش در ادامه آورده شده است.

از آنجا که کشور ایران در جایگاه دومین دارنده منابع گاز طبیعی، سومین تولیدکننده و چهارمین مصرف‌کننده گاز طبیعی در دنیاست و یکی از طولانی‌ترین خطوط توزیع گاز را در اختیار دارد، ذخیره‌سازی گاز در کشور از جهت افزایش پایداری تولید و امنیت عرضه در شبکه انتقال، دارای اهمیت بسیار بالایی است.

همچنین به دلیل سهم بالای بخش خانگی و تجاری در مصرف گاز طبیعی در کشور، در فصول سرد سال مصرف این بخش به دلیل نوع کاربرد گاز برای گرمایش افزایش چشم‌گیری می‌یابد که برای تأمین گاز آن، کشور مجبور به کاهش عرضه گاز به بخش‌های دیگر از جمله نیروگاهی و صنعتی شده است. 

تمامی این مسائل لزوم افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی در کشور را نشان می‌دهد. علاوه بر مساله ناترازی فصلی، مشکل تأمین گاز در استان‌های شمالی و شمال شرقی کشور در فصول سرد، لزوم توسعه ذخیره‌سازی با اولویت استان‌های مذکور را توجیه می‌کند.

یکی از شاخص‌هایی که به ازای آن می‌توان وضعیت ذخیره‌سازی گاز در هر کشور را مورد بررسی قرار داد، سهم ظرفیت ذخیره‌سازی گاز یک کشور از کل میزان مصرف گاز در آن کشور است. به صورت متوسط سهم ذخیره‌سازی گاز از کل مصرف در دنیا 11 درصد و در بین همه کشورهایی که مخزن ذخیره‌سازی گاز دارند 16.4 درصد است. این عدد برای اروپا برابر با 23 درصد است. ایران با دارا بودن 1.7 درصد ظرفیت ذخیره‌سازی از کل مصرف، رتبه پایینی دارد. 

بررسی زمین‌شناسی نشان می‌دهد که 40 ساختار با پتانسیل ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور وجود دارد که در صورت سرمایه‌گذاری و انجام مراحل ارزیابی و توصیف مخزن می‌تواند به حل مساله ناترازی فصلی و همچنین تأمین گاز در بخش‌های شمالی کشور کمک شایانی کند. در بین انواع مخازن ذخیره‌سازی، در حال حاضر صرفا مخازن هیدروکربوری در کشور در حال بهره‌برداری هستند، این در حالی است که مخازن آبخوان و نمکی نیز می‌تواند به ظرفیت کشور افزوده شود. بر اساس مطالعات موجود پتانسیل 224 میلیون متر مکعبی در روز تولید گاز از محل ذخیره‌سازی طی یک برنامه پنج ساله وجود دارد که در صورت آغاز به کار در سال‌های گذشته الان به‌طور کامل ناترازی گاز را پوشش می‌داد.

در حال حاضر ظرفیت ذخیره‌سازی کشور با وجود دو مخزن سراجه و شوریجه حدود 3.4 میلیارد متر مکعب در سال بوده و در سردترین ماه سال حدود 3 درصد از کل مصرف را تأمین می‌کند. 

در همین راستا، با توجه به طرح‌های ذکر شده، پیشنهاد می‌شود که در قالب برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه، وزارت نفت ضمن ایجاد هماهنگی بین شرکت‌های تابعه خود، زمینه سرمایه‌گذاری به منظور افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی جهت مدیریت اوج مصرف و رسیدن به سهم حداقل 10 درصدی ذخیره‌سازی از کل مصرف را به ویژه از طریق شرکت ملی گاز ایران فراهم کند. همچنین پیشنهاد می‌شود، وزارت نفت به دلیل دستیابی به تکنولوژی ذخیره‌سازی در آبخوان و گنبد نمکی، نسبت به افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی از این طریق نیز اقدام کند.