فاز جدید مناسبات تجاری با آل سعود

تعادل|

از سرگیری مناسبات سیاسی ایران و عربستان موجب شد تا دو کشور بررسی راهکارهای بازگشت هرچه سریعتر به بازار یکدیگر را در دستور کار قرار دهند تا روابط تجاری دو کشور هم وارد فاز جدیدی شود.

به همین منظور اولین جلسه اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان با دستورکار معرفی و تبیین برنامه‌ها و اهداف این اتاق فکر و ارایه نظرات و دیدگاه‌های صاحبنظران این حوزه در رابطه با چگونگی تحقق توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور برگزار شد.

از جمله اهداف اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان می‌توان به تقویت دیپلماسی تجاری کشور و هم‌گرایی بخش‌خصوصی با نهادهای تصمیم‌گیر برای توسعه روابط اقتصادی خارجی کشور اشاره کرد؛ تنظیم سند و نقشه راه همکاری‌های اقتصادی دو کشور از دیگر برنامه‌هایی است که این اتاق فکر در دستور کار قرار داده‌ است. از سوی دیگر در این اتاق فکر کارگروه‌های مرتبط با حوزه‌های کشاورزی و صنایع غذایی، معدن، دارو، نفت و پتروشیمی، گردشگری و تجهیزات و ماشین‌آلات نیز ایجاد شده است.

   ایجاد دفتر نمایندگی اتاق تهران در عربستان

اولین جلسه اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان با دستورکار معرفی و تبیین برنامه‌ها و اهداف این اتاق فکر و ارایه نظرات و دیدگاه‌های صاحبنظران این حوزه در رابطه با چگونگی تحقق توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور، صبح سه‌شنبه 21 شهریورماه در محل اتاق بازرگانی تهران برگزار شد.

در این نشست محمدرضا بهرامن از اعضای هیات رییسه اتاق ایران با اشاره به اینکه عربستان تامین‌کننده کالا و خدمات بخش بزرگی از دیگر کشورهای منطقه است، بر ضرورت شناخت فرهنگ و بازار این کشور تاکید کرد و گفت: اتاق تهران می‌تواند با ایجاد نمایندگی در کشور عربستان، فرصت‌ها و ظرفیت‌های همکاری دو کشور را شناسایی و در اختیار فعالان اقتصادی و بنگاه‌های بخش خصوصی ایران قرار دهد.

سیدمحمد حسینی، سفیر سابق ایران در عربستان نیز در این گردهمایی و طی سخنانی، با اشاره به اینکه عربستان در دوره جدید سیاسی خود، از مرحله امنیتی خارج شده وارد فاز اقتصادی شده است عنوان کرد: عربستان رویکرد راهبردی در پیش گرفته و امروز نیز شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیم این کشور در مگاپروژه‌ها و همچنین فوتبال هستیم تا چهره این کشور نزد جامعه بین‌الملل در قیاس با ادوار گذشته، تلطیف شود.

وی با بیان اینکه در سطح کارگزاران دو کشور ایران و عربستان، عزم و اراده جدی برای آغاز مرحله تازه‌ای از مناسبات وجود دارد، افزود: رویکردهای مقامات عربستان سعودی بر این اساس قرار گرفته و اعلام نیز شده است که عربستان، ایران و ترکیه، موتور خاورمیانه جدید هستند و تعبیری که محمدبن‌سلمان نیز چندی پیش به آن اشاره کرد این بود که خاورمیانه جدید با نقش‌آفرینی این سه کشور، اروپای آینده خواهد بود. حسینی سپس با اشاره به اینکه طی ماه‌های آتی چندین هیات تجاری از عربستان به ایران سفر خواهند کرد، افزود: در این زمینه، اتاق بازرگانی تهران برای اعتمادسازی میان دو کشور، حضور فعال داشته و علاوه بر پذیرش و دعوت از هیات‌های تجاری عربستان به تهران، اعزام هیات‌های تجاری به این کشور را نیز در دستورکار قرار دهد.

سفیر سابق ایران در ریاض سپس با بیان اینکه عربستان تنها یک کشور نیست، بلکه دروازه‌ای مطمئن برای ورود به دیگر بازارها مانند آفریقاست، افزود: با توجه به اراده و باور مقامات دو کشور برای ایجاد روابط حسنه، بخش‌خصوصی ایران از این فرصت برای دور تازه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری استفاده کند.

    ضرورت برقراری مناسبات ایران با عربستان

مجتبی فردوسی‌پور، رییس مرکز مطالعات غرب آسیا در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در اردن، بود که با اعلام این خبر که اتاق اندیشه‌ورزی برای تحول مناسبات ایران و عربستان در وزارت امور خارجه ایجاد خواهد شد، به تحلیل گزارشی با موضوع چارچوب نظری و مفهومی اقتصاد سیاسی و انطباق آن با روابط همسایگی با کشورهای حوزه خلیج‌فارس پرداخت.

وی با این توضیح که عربستان به دنبال تبدیل شدن به اقتصاد اول جهان است، یادآور شد که در ایران و در سطح سیاست‌گذاران و همچنین بخش‌خصوصی، باید برای برخی عدم تقارن‌ها میان دو کشور از جمله در موضوعات مفهوم توسعه، رابطه با نظام بین‌الملل، مفهوم دموکراسی و آزادی‌های سیاسی و همچنین مفهوم ایدئولوژی بحث‌های عمیق صورت گیرد و بر اساس آن، نقشه راه همکاری‌های آتی دو کشور ترسیم شود. فردوسی‌پور سپس حوزه‌های ژئوپلیتیک دیتا و اطلاعات، هوش مصنوعی و مگاپروژه‌ها را از موضوعاتی عنوان کرد که در حال حاضر در سطح منطقه و به ویژه از سوی عربستان در پیش گرفته شده است و ایران نیز باید سیاست‌ها و برنامه‌های خود در چارچوب این رویکردها را تبیین کند. به گفته وی، ایران باید سهم خود را از کریدورهای تجاری منطقه، مشخص کند و به دنبال برقراری مناسبات با کشورهای ضلع جنوب خلیج‌فارس و عربستان برود.

    جزییات تجارت با آل سعود 

اما روند تجارت ایران و عربستان در یک دهه گذشته به چه شکل بوده است؟ ارزیابی‌های آماری گمرک از تبادلات تجاری میان ایران و عربستان طی ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد، روند تراز تجاری با فراز وفرودهایی روبرو بوده است. بنابر آمارها، بیشترین حجم تجارت خارجی میان ایران و عربستان در ۱۰ سال گذشته به سال ۹۴ تعلق داشته و برابر با ۲۰۰ میلیون دلار بوده است. آمارها همچنین نشان می‌دهد، در سال‌های ۹۵ و ۹۹ که روابط ایران و عربستان قطع بود حجم تجارت بین ایران و عربستان صفر بوده و به عبارتی هیچ مراوده تجاری صورت نگرفته است.