پروژه پتروشیمی میانکاله چراغ خاموش ادامه دارد

 حالا دیگر مشکل توفان گرد و غبار مختص شهرهای غربی و جنوبی کشور نیست. دو روز است که مازندران غرق در گرد و غبار شده است. دیدن شهرهای شمالی که همیشه هوایی مطبوع داشتند به این شکل هشداری کاملا جدی برای کشور محسوب می‌شود.

فرقی نمی‌کند این گرد و غبار از تالاب‌های خشک شده آمده باشد یا از صحرای قره قوم ترکمنستان مساله اینجاست که خشکسالی با سرعتی غیرقابل باور در کشور پیش می‌رود و در این بین اما مسوولان نه تنها کاری برای رفع مشکلات آن نمی‌کنند که مانع از اجرایی شدن طرح‌های غیرقانونی و بدون مجوز سازمان محیط زیست هم نمی‌شوند.

این گرد و غباری که الان شهرهای شمالی را فرا گرفته چند وقت دیگر با توجه به خشک شدن دریاچه ارومیه شهرهای شمال غربی کشور را هم فرا خواهد گرفت با این تفاوت که وقتی طوفان نمک به راه بیفتند شهرها قابلیت سکونت خود را از دست می‌دهند. در چنین شرایطی نگرانی از راه‌اندازی دوباره مجتمع پتروشیمی میانکاله خود دردی است مضاعف بر تمامی دردهای موجود. 

البته نکته جالب ماجرا این است که رییس دولت هفته گذشته در اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار که با حضور ۵۰ کشور در تهران برگزار شد بارها بر توجه مسوولان به مسائل محیط زیستی کشور ایران تاکید کرد. توجهی که شاید از نظر رییس دولت بسیار زیاد بوده و هست اما خروجی که از آن به نظر می‌رسد خبرهای خوشاندی از وضعیت زیست محیطی ارایه نمی‌دهد. این چه توجهی است که تاثیر آن به جای بهبود وضعیت زیست محیطی خشک شدن یک به یک تالاب‌ها و دریاچه‌ها و از بین رفتن آب‌های زیر زمینی و ... است.

اگر واقعا مسوولان تا این اندازه به محیط زیست اهمیت می‌دهند چرا یک بار برای همیشه مانع از پیشرفت طرح پتروشیمی میانکاله نمی‌شوند. چرا این زمین از سرمایه‌گذاران پس گرفته نمی‌شود. چرا این طرح که از همین امروز مشخص است چه بلایی قرار است بر سر محیط زیست میانکاله و زندگی دها کشاورز و دامپرور بیاورد متوقف نمی‌شود. اینها سوالاتی است که رییس دولت باید بتواند پاسخگوی آن باشد. 

   تکذیب سازمان محیط‌زیست و تلاش برخی مسوولان

بارها و بارها سازمان محیط زیست اعلام کرده که هیچ مجوزی برای ساخت پتروشیمی میانکاله از سوی این سازمان صادر نشده است. اما اتفاقی که در منطقه رخ داده شواهدی است که نشان می‌دهد این طرح به صورت چراغ خاموش و با یاری برخی مسوولان استانی همچنان در حال پیشروی است. 

این در حالی است که میانکاله به این دلیل که هم پناهگاه حیات وحش است و هم توسط یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره ثبت شده و هم در کنوانسیون رامسر به عنوان یک تالاب بین‌المللی معرفی شده است، ارزش بالایی از نظر ملی و بین‌المللی دارد. اما این تالاب در سال‌های گذشته به دلایل مختلفی از جمله خشکسالی و بحران آب، آتش‌سوزی‌، شکار بی‌رویه و… از همیشه وضعیت حساس‌تری پیدا کرده و ممکن است با کوچک‌ترین تلنگری شرایط آن به شدت حاد شود و احداث پتروشیمی در این منطقه موضوعی است که می‌تواند این تالاب را تا مرز نابودی بکشاند.

    خطر آلودگی‌های شیمیایی در میانکاله با راه‌اندازی مجتمع پتروشیمی

حالا تصور کنید پتروشیمی در میانکاله راه‌اندازی و فعال شود و توفان‌های گرد و غبار هم به دلیل تغییرات اقلیمی و جابجایی گرد و خاک از سمت ترکمنستان و …گریبان این منطقه را بگیرد. آنچه مسلم است به شماره افتادن نفس‌های شهروندان نه فقط در مازندران بلکه هر شهر دیگری که ناخواسته میزبان گرد و غبارهای آلوده به مواد شیمیایی باشد. همچنین گونه‌های گیاهی و حیات وحش هم از این آسیب در امان نخواهند بود و همه این موضوعات حکایت از توجه بیشتر به این منطقه دارد.

   میانکاله غرق در گرد و خاک 

هر چند ۲۰ اسفندماه سال ۱۴۰۰ بود که کلنگ احداث مجتمع پتروشیمی مازندران، در روستای حسین‌آباد شهرستان بهشهر و در محدوده حفاظت شده میانکاله بر زمین زده شد ولی از آن زمان این موضوع با اما و اگر و حواشی مختلفی همراه بود و موجی از مخالفت 

دوست داران محیط زیست را به همراه داشته است همچنین مخالفان طرح ساخت مجتمع، فعالیت خود برای رفع این مشکل شروع و جمع‌آوری امضا جهت جلوگیری از ساخت این مجتمع را آغاز کردند.

مدتی بعد پویش درخواست توقف احداث پتروشیمی در تالاب بین‌المللی میانکاله با هشتگ #پروژه_پتروشیمی_میانکاله_را_متوقف_کنید، در فضای مجازی به راه افتاد. در این درخواست از دو مسوول وزارت نفت و سازمان حفاظت از محیط زیست خواسته شده بود ساخت این پروژه هر چه سریع‌تر متوقف شود.

    فعالیت چراغ خاموش متخلفان

علی‌رغم پیگیری رسانه‌ها و مدیران محیط زیستی نشانه‌ها موید اقدامات سرمایه‌گذار برای اجرای پروژه میانکاله است. به گفته مردم محلی به صورت چراغ خاموش فعالیت‌های عمرانی و اجرایی در میانکاله ادامه دارد و متخلفان سعی بر دور زدن قانون دارند.

در آخرین اظهار نظرها سمیه رفیعی رییس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در موضوع پتروشیمی میانکاله گفت: نخستین‌بار در دولت نهم طرحی به نام پتروشیمی و پالایشگاه مازندران به سازمان حفاظت محیط زیست آمد که لابی‌های بسیار سنگینی پشت آن بود و افراد صاحب نفوذی پیگیر آن بودند. در آن زمان جلسات مختلفی برگزار شد و قرار شد که حتماً با آن مخالفت شود.

وی بیان داشت: متولیان طرح در این سال‌ها معادل ۹۰ هکتار زمین را از منابع طبیعی گرفتند که این قضیه مشکوک است. متولیان ۵ سال این زمین را در اختیار گرفتند و هیچ کاری در آنجا انجام ندادند و لذا چون در این ۵ سال هیچ فعالیتی انجام ندادند، سازمان منابع طبیعی باید زمین را از آنها پس می‌گرفت اما قصوری شکل گرفت و این اتفاق نیفتاد و الان حقوق مکتسبه شکل گرفته است.

   ترک فعل سازمان منابع طبیعی در دولت یازدهم 

رفیعی تصریح کرد: در اینجا سازمان منابع طبیعی در دولت یازدهم یک ترک فعل واضح را انجام داده است اما متعجبم که چه در فضای رسانه، چه حقوقی و دولت کسی پیگیر این ترک فعل نیست.

او گفت: البته ما در مجلس پیگیر این ترک فعل هستیم. همچنین زمینی که به پتروشیمی میانکاله تخصیص داده شده جزو مراتع درجه یک کشور ماست و از ارزش بسیار بالایی برای کشور ما برخوردار است و متعجبم که چگونه این اراضی را به سرمایه‌گذار داده‌اند. به این پروژه ۹۲ هکتار زمین تخصیص داده شده درحالی که دیگر پروژه‌های پتروشیمی با تولید بالاتر زمین بسیار کمتری اختصاص داده شده و منابع طبیعی و امور اراضی درباره علت این واگذاری زمین باید پاسخگو باشند.

    خطر از میانکاله دور می‌شود؟

سازمان حفاظت محیط زیست ایران، میانکاله را به عنوان زیستگاه پرندگان درحال انقراض معرفی کرده است. این تالاب یکی از ۱۲ مرکز ذخیره‌گاه زیست‌کره روی زمین است و در آن پرندگانی چون اگرت، حواصیل، پرتینکول طوقه‌دار، قو، پلیکان دالماسی، فلامینگو، اردک سرسفید، غاز سینه قرمز، غاز لوبیا، باتلاق غربی، کوتوس و میل که جزوکمیاب‌ترین پرندگان جهان هستند، یافت می‌شود.

همچنین شبه‌جزیره و تالاب میانکاله در سال ۱۳۴۸ به منطقه حفاظت‌شده تبدیل، و در سال ۱۹۷۶ توسط یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره اعلام شد. بااین‌حال، تالاب مهمی که بیش از نیم‌قرن است تحت حفاظت قرار گرفته است، امروز با چالش‌های مختلفی مواجه است. در حال حاضر به دلیل نفوذ گرد و غبار به شمال کشور موضوع میانکاله دوباره داغ شده و اکنون باید دید تصمیم‌های نهایی درباره این منطقه به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره چه خواهد شد و آیا خطر از میانکاله دور می‌شود؟

    ساخت و ساز در میانکاله متوقف نشده است

از سوی دیگر مدیرکل دفتر ارزیابی زیست محیطی سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه ساخت و ساز در میانکاله متوقف نشده است، گفت: سیستم قضایی و رییس‌جمهور باید به موضوع پتروشیمی میانکاله ورود کنند. سعید کریمی مدیرکل دفتر ارزیابی زیست محیطی سازمان محیط زیست درباره ساخت و سازهای جدید در تالاب میانکاله گفت: اینکه گفته شده در زمین جدیدی در میانکاله ساخت و ساز صورت گرفته درست نیست و ساخت و ساز در همان نقطه قبلی در حال انجام است.

کریمی گفت: در همان منطقه قبل فنس کشی شده و برخی اقدامات عمرانی در حال انجام است که مورد تأیید سازمان محیط زیست نیست و مجوز زیست محیطی ندارد. با دادستانی کل هم مکاتبه کردیم تا جلوی این ساخت و ساز گرفته شود ولی هنوز این تخلف در حال انجام است که سیستم قضایی باید به آن ورود کند.

مدیرکل دفتر ارزیابی زیست محیطی سازمان محیط زیست در پاسخ به این سوال که محیط زیست مجوز اولیه را به پتروشیمی میانکاله داده است؟ توضیح داد: مجوز اولیه در محیط زیست نداریم. ما مجوزی نداده‌ایم که یک واحد صنعتی ادعای حقوق مکتسبه کند. همکاران قبلی محیط زیست در جلسه‌ای در مجلس برگه‌ای را امضا کردند که نباید در مجلس امضا می‌شد ولی باز هم در همان برگه قید شده که وفق قوانین و مقررات باید عمل شود و قوانین و مقررات هم مشخص است.

او ادامه داد: محیط زیست درخواست داده که دولت مجوز اولیه‌ای که به سرمایه‌گذار پروژه میانکاله داده شده را ملغی کند و رییس دولت باید در این زمینه اظهار نظر کند ولی نظر محیط زیست مخالفت با این پروژه است. به دلیل اختلاف نظر دو دستگاه باید رییس دولت در این خصوص تصمیم‌گیری کند.