دردسر جدید سامانه یکپارچه عرضه خودرو/ متولی کیست؛ وزارت صمت یا شورای رقابت؟

اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با هدف ایجاد شفافیت و امکان عرضه عادلانه‌تر برای همه خودروهای تولیدی، فعالیت خود را آغاز کرد و امکان ثبت‌نام در سامانه برای متقاضیان فراهم شد و آنها براساس بخشنامه‌های مختلف فروش خودرو که از سوی تمام شرکت‌های خودروسازی ارائه‌ شده نسبت به ثبت نام اقدام می کردند.

از گرفتاری مردم در باز کردن سایت و ثبت‌نام که بگذریم مهم ترین ایراد سامانه در همان مرحله اول خود را نشان داد به‌نحوی که پس از اعلام نتایج در روز 11 خرداد ماه اسامی تعدادی از افراد به‌عنوان منتخبان اول (اصلی) اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اعلام شد اما وقتی آنها می‌خواستند برای واریز وجه خودرو یا مبلغ علی‌الحساب اقدام کنند، موفق به واریز نمی‌شدند؛ چرا که با پیام «شما جزو منتخبین رزرو قرعه‌کشی این دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو هستید» مواجه می‌شدند.

نارضایتی مردم در این بلاتکلیفی باعث شد رئیس سازمان حمایت ضمن پذیرش ایراد پیش‌آمده اعلام کند؛ "فرآیند ثبت‌نام خودرو در سامانه ایراداتی داشت که با رفع آنها این مشکل برطرف شده است. البته ۱۲ هزار ذخیره قرعه‌کشی سامانه یکپارچه هم خودرو می‌گیرند و افراد منتخبان قرعه‌کشی تا 25 خردادماه مهلت دارند تا واریز وجه را به شرکت‌های خودروساز برای تکمیل ثبت‌نام خود انجام دهند".

مرحله دوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه که از ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ آغاز شد هم دچار ابهاماتی بود که همین امر متقاضیان را دچار سردرگمی کرد به نحوی که در لیست خودروهای عرضه‌شده در سامانه یکپارچه خودرو، نام چند خودرو شامل کوییک مدل GX، ساینا مدل GX، شاهین اتوماتیک و اطلس درج شده بود که قیمت قطعی این خودروها توسط خودروساز اعلام نشد و به‌نوعی مردم خودرویی را خریدند که هیچ اطلاعی از قیمت آن نداشتند.

جالب تر اینکه وزارت صمت در آن مقطع در واکنشی قابل تامل اعلام کرد: هدف سامانه یکپارچه نوبت دهی خودرو ایجاد یک لیست انتظار مرکزی شفاف و نه فروش است سپس  فروش براساس فراخوان خودروسازان بر مبنای این لیست انتظار محقق می شود. پس لازم است در هنگام فراخوان خودروساز قیمتها روشن اعلام شود. در این مرحله تنها نوبت دهی برای تخصیص معین می شود و فروش توسط خود خودروسازان در مرحله آتی انجام می شود. همه این موارد به روشنی در اطلاعیه سامانه یکپارچه نوبت دهی بیان شده است.

اما الان گویا علی آبادی وزیر جدید صمت اعتقادی به همین نوبت دهی هم ندارد که اعلام کرده: «اصلا سامانه یکپارچه متعلق به ما (وزرات صمت) نیست و متعلق به شورای رقابت است؛ درباره ثبت‌نام جدید هم اطلاعی ندارم، باید از شورای رقابت بپرسید».

به هر حال سامانه یکپارچه عرضه خودرو یکی از ابتکارات تیم سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت بود که در کنار مدیریت بازار ارز باعث شده بود تا حدودی قیمت خودرو‌های داخلی در نیمه اول سال جاری مهار شود.

در حال حاضر فروش خودرو در سامانه یکپارچه دو مرحله را پشت سر گذاشته است اما افزایش قیمت خودروهای مونتاژی باعث شده تا متقاضیان این خودروها نسبت به تکمیل وجه اقدام نکنند و وزارت صمت برای تکمیل ظرفیت‌ خالی شرکت های خودروساز چند بار سامانه یکپارچه را باز کند تا شاید مردم برای تکمیل وجه و خرید خودروهای مونتاژی در سامانه یکپارچه اقدام کنند اما مردم هنوز روی خوشی به خودروهای مونتاژی که قیمت های بالایی دارند نشان نداده اند.

البته در این شرایط صحبت از آغاز مرحله سوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه هم است و برخی وجود سامانه را بی معنی دانسته و می‌گویند عمر این سامانه به پایان رسیده است.

همه اتفاقات گذشته درباره سامانه یکپارچه فروش خودرو در حالی است که مدتی است خبری از اظهار نظر مدیر سامانه یکپارچه هم نیست و هیچ اطلاعی از جزئیات فروش خودرو در سامانه یکپارچه مطرح نمی‌شود.

همین موضوع عاملی شده حدس و گمان های مختلفی از آغاز فروش خودرو در سامانه یکپارچه آنهم از سوی شورای رقابت مطرح شود، هر چند شورای رقابت این حدس و گمان ها را تکذیب کند، با این حال به نظر می رسد وزارت صمت دیگر این سامانه را به گردن نمی‌گیرد و به نوعی از طرحی که خود مدعی بود برای نوبت‌دهی خودرو راه‌اندازی شده فراری است که هیچ پاسخی در مورد سرنوشت آن نمی‌دهد.