جان باختن کودکان از گیلان تا زاهدان
گلی ماندگار|
بالاخره ماه مهر از راه رسید و شهرها با حضور دانش‌آموزان رنگ و بوی دیگری گرفتند اما همه‌چیز آنطور که باید پر از شادی و نشاط نیست. حتما شما هم فیلم‌هایی را که از مدارس فرسوده در فضای مجازی منتشر شده است دیده‌اید. مدارسی که اولیا از فرستادن فرزندانشان به سر کلاس‌های آن خودداری می‌کنند و معتقدند آموزش و پرورش باید در طول مدت تعطیلات تابستانی برای بازسازی این مدارس اقدام می‌کرد. سال‌هاست که وقوع برخی حوادث در مدارس باعث مرگ یا آسیب دیدگی دایمی دانش‌آموزان شده است. هر بار که بحث ایمنی مدارس به میان می‌آید محال است کسی به یاد دختران شین آباد نیفتد.
هر بار که بحث ایمنی کلاس‌های درس به میان می‌آید محال است که جان باختن معلم گیلانی در میان شعله‌های آتش را به یاد نیاوریم و تمام این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که آموزش و پرورش مسوولیت فراهم آوردن شرایط ایمن در کلاس‌های درس را بر عهده دارد؛ مسوولیتی که بارها و بارها از آن تخطی کرده و این بی‌توجهی‌ها و تخطی‌ها به قیمت جان دانش‌آموزان و معلمان تمام شده است. مساله مهم این است که هر بار وقتی مهر ماه آغاز می‌شود مسوولان آموزش و پرورش به فکر این می‌افتند که چند مدرسه نیازمند بازسازی و ایمن‌سازی هستند. در حالی که باید در طول تابستان و فصل تعطیلی مدارس چنین تدابیری اندیشیده شود. اینکه مسوولان این وزارت خانه منتظر کمک‌های خیرین مدرسه ساز می‌مانند هم خود حکایت دیگری است. اگر قرار باشد هزینه تحصیل کودکان بازمانده از تحصیل را خیرین بدهند.
هزینه بازسازی مدارس را خیرین بدهند. هزینه تامین وسایل گرمایشی برای مدارس در مناطق دور افتاده هم به عهده خیرین و مردم باشد پس دولت چه کار مفیدی انجام خواهد داد. این در حالی است که پرداخت حقوق و مزایای معلمان نیز همیشه با اما و اگرهایی همراه است که بارها و بارها باعث اعتراض آنها شده است. به راستی وظیفه دولت در قبال تحصیل فرزندان این سرزمین چیست؟ وقتی ما از فرزند آوری سخن می‌گوییم کدام زیر ساخت‌های آموزشی را برای دانش‌آموزان آینده این سرزمین فراهم کرده‌ایم. کلاس‌های درسی که یا ممکن است سقفش روی سر دانش‌آموزان آوار شود یا بخاری‌های غیر استاندارد آن آتش بگیرد و این کودکان را زنده زنده در آتش بسوزاند.
مروری بر حوادث سال‌های اخیر در مدارس کشور: مدرسه غیر انتفاعی اسوه حسنه ۲۷ آذر۱۳۹۷
روز ۲۷ آذر ماه سال ۹۷ برای ۴ خانواده‌ای که فرزندانشان در آتش بی‌تدبیری سوختند فراموش نشدنی شد. براثر آتش سوزی دبستان اسوه حسنه در شهر زاهدان چهار دانش‌آموز در کلاس درس خود دچار آتش سوزی شدند. تراژدی که نتیجه بی‌مبالاتی و عدم نظارت مسوولان به ایمن‌سازی مدارس در بسیاری از نقاط ایران است و گویا قرار نیست هیچگاه از اینگونه حوادث تلخ عبرت گرفته شود. مونا خسروپرست، صبا عربی، یکتا میرشکار و مریم نوکندی ۴ دانش‌آموز مقطع اول ابتدایی در واحد آموزشی غیرانتفاعی«اسوه حسنه» زاهدان بودند که در این حادثه بر اثر سوختگی شدید جانشان را از دست دادند. تنها اتفاقی که رخ داد استعفای مدیر آموزش و پرورش ناحیه ۲ زاهدان بعد از این حادثه بود.
مدرسه شین‌آباد، ۱۵ آذر ۱۳۹۱
۱۵ آذر ۱۳۹۱خورشیدی، کلاس ۴۵ نفری مدرسه ابتدایی دخترانه شین آباد هشت تن غایب داشت و باقی دانش‌آموزان در کلاس درس حاضر شدند، بخاری نفتی کلاس درس شین آباد خاموش بود و سرایدار مدرسه سعی در روشن کردن آن را داشت اما غیر استاندارد بودن بخاری نفتی به خام سوزی نفت و آتش گرفتن کلاس درس شین آباد و سوختگی ۲۸ دانش‌آموز و درگذشت یکی از دانش‌آموزان این کلاس منجر شد.
در این حادثه مسوولان آموزشی معتقد بودند که بخاری نفتی استاندارد بوده است اما آتش نشانی پیرانشهر در گزارش خود علت آتش سوزی را بخاری نفتی که در حال خام سوزی بوده و سوخت از آن سرریز شده، می‌دانند. بخاری نفتی عامل آتش سوزی کلاس درس و مدرسه دخترانه شین آباد پیرانشهر به کلی فاقد استاندارد‌های فضای آموزشی، گرمایشی و فیزیکی بوده است. این دختران هنوز هم بار درد آن سال‌ها را به دوش می‌کشند و یادگارهای دردناک آن اتفاق بر سر و صورت و دست‌هایشان به جا مانده در حالی که بارها و بارها مسوولان وعده دادند که تمامی هزینه‌های درمان این دختران را به‌طور کامل پرداخت خواهند کرد اما....
آتش‌سوزی در دبیرستان شبانه‌روزی وابسته به دانشگاه چابهار
آبان ماه سال ۱۳۹۰ آتش سوزی در دبیرستان شبانه روزی چابهار سبب شد تا چهار دانش‌آموزش جان خود را از دست بدهند. مسوولان دلیل آن را اتصالی سیم‌های برق خوابگاه دانش‌آموزان دانستند. دانش‌آموزان این دبیرستان در خواب غافلگیر شدند و هراسان هر یک به سویی می‌دویدند. نکته تاسف بار اینکه آتش سوزی در دبیرستان مخصوص پرورش دانش‌آموزان نخبه چابهار رخ داد و چهار تن از بهترین دانش‌آموزان این دبیرستان در آتش بی‌تدبیری و اهمال از دست رفتند. این در حالی بود که در سال قبل نیز چنین اتفاقی باعث مرگ یکی دیگر از دانش‌آموزان و مصدومیت و مسمومیت ۱۴ دانش‌آموز دیگر در این دبیرستان شبانه روزی بود.
آبان ۱۳۸۹ و مرگ یک دانش‌آموز دیگر
این‌بار وقوع آتش‌سوزی در یک خوابگاه شبانه‌روزی در استان سیستان و بلوچستان سبب شد تا یک دانش‌آموز جان خود را از دست بدهد. این در حالی است که در زمان وقوع حادثه 67 دانش‌آموز در خوابگاه حضور داشتند که با کمک اهالی محل و معلمان از محل حادثه دیده خارج شدند، اما یک دانش‌آموز 13 ساله در این آتش‌سوزی جان خود را از دست داد. با گذشت سال‌ها از این ماجرا هنوز علت آن مشخص نشده است.
مدرسه شهید رحیمی درودزن فارس آذر ۱۳۸۵
دانش‌آموزان کلاسی در مدرسه شهر«درودزن» با یک بخاری علاالدین به جدال با سرما زمستان جان خود را از دست دادند. هشت دانش‌آموز در این حادثه دچار سوختگی شدید از ناحیه و سر و دست شدند و سپس جان باختند. خبر این اتفاق چند روز بعد از آن رسانه‌ای شد. اما دانش‌آموزانی که از آن حادثه جان سالم به در برده‌اند هنوز هم مانند دختران شین آباد از مشکلات سلامتی رنج می‌برند.
آتش‌سوزی در مدرسه روستای سفیلان، آبان ۱۳۸۳
بخاری نفتی تنها منبع گرمایشی دانش‌آموزان روستایی محروم در لردگان استان چهارمحال بختیاری بود. با آتش گرفتن بخاری نفتی این کلاس ۱۳ دانش‌آموز در محاصره آتش ماندند. آموزگار هراسان بخاری را از کلاس به بیرون انداخت اما ... در این حادثه نیز ۱۳ دانش‌آموز به همراه معلم خود جانشان را از دست دادند.
آتش‌سوزی در مدرسه شهرستان شفت گیلان، بهمن ۱۳۷۶
وزش باد شدید و توفانی بودن هوا سبب شد تا بخاری کلاس درسی در یکی از مدارس شهرستان شفت گیلان آتش بگیرد. معلم کلاس یکی یکی دانش‌آموزان را از کلاس بیرون می‌آورد اما وقتی خود معلم می‌خواهد به بیرون برود به دلیل اینکه در کلاس از درون دستگیره نداشت داخل کلاس گیر می‌افتد و دچار سوختگی شدید می‌شود به‌طوری که دیگر هرگز نمی‌تواند تدریس کند. او در سال ۱۳۹۱ در حالی که فقط ۵۴ سال داشت جان باخت اما فرزندش امروز یک آتش نشان است.
مرور این خاطرات تلخ و هشدار به مسوولان
زمان زیادی به سرد شدن هوا و نیاز کلاس‌های درس به وسایل گرمایشی باقی نمانده است. مسوولان آموزش و پرورش باید قبل از اینکه حادثه تلخ دیگری در یکی از مدارس دور افتاده رخ بدهد به فکر ساماندهی کلاس‌های درس و استاندارد‌سازی آنها باشند. جان کودکانی که در این کلاس‌های درس حاضر می‌شوند به آنها امانت داده شده و هر گزندی که به این بچه‌ها برسد خیانت در امانتی است که برای والدینشان قابل پذیرش نخواهد بود.
آموزش اصول ایمنی و اطفای حریق به دانش‌آموزان و پرسنل مدارس
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در این باره گفت: همه‌ساله با بازگشایی مدارس، موضوع ایمنی این مراکز و افراد حاضر در آن به عنوان دغدغه‌ای جدی مطرح می‌شود. در همین راستا میز کارشناسان سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در طول سال اقدام به بازدید از مدارس و مراکز آموزشی کرده و موارد نقض ایمنی و اقدامات لازم برای ارتقای ایمنی را به مسوولان و متصدیان آن ارایه می‌دهند.
همچنین این آمادگی را نیز اعلام می‌کنند که امکان دارند. او با بیان اینکه ایمنی در محیط‌های تجمعی اصلی بسیار مهم است، گفت: اماکن تجمعی همواره از پتانسیل بالایی برای حادثه‌ساز شدن برخوردار هستند.
هرچه جمعیت حاضر در محل بیشتر یا سن افراد حاضر در آن کمتر باشد ریسک خطر و احتمال صدمات جانی هم بیشتر است به همین دلیل نیز اماکن آموزشی به‌ویژه مدارس ابتدایی و مهدهای کودک از جمله نقاطی هستند که همواره در معرض خطرات مختلف قراردارند. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با بیان اینکه کودکان و اطفال به تنهایی از عهده تامین ایمنی خود بر نمی‌آیند، گفت: در همین راستا نیز مسوولان و مدیران مجموعه وظیفه دارند که با اتخاذ تدابیر خاص، محلی ایمن و عاری از خطر را برای آنان فراهم کرده و زمینه رشد و پرورش آینده‌سازان مملکت را فراهم کنند.
در چنین وضعیتی، هم خاطر والدین و هم وجدان مسوولان در قبال انجام صحیح وظایف آسوده خواهد بود. ملکی با بیان اینکه هنوز خاطره تلخ آتش‌سوزی مدرسه در شین‌آباد و همچنین مدرسه‌ای در زاهدان از اذهان پاک نشده است، گفت: مدیران و متولیان هر مجموعه از جمله مدارس باید بدانند که مسوولیت هر حادثه و اتفاقی که در آن محل رخ دهد با آنان بوده و باید پاسخگو باشند و قطعاً این نکته را نیز می‌دانند که همیشه پیشگیری بهتر و موثرتر از درمان است.
