رطب خورده، منع رطب کی کند؟
گروه راه و شهرسازی|
کمتر از یک هفته پس از اظهارات ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم مبنی بر تخلف برخی بانک‌ها در ارایه تسهیلات و روی آوردن آنها به مسکن‌سازی، یک بانک دولتی دیروز اعلام کرد که برای ساخت 100 هزار واحد مسکونی برنامه‌ریزی کرده است.
دوشنبه هفته گذشته رییسی در جلسه شورای عالی مسکن اظهار کرد: متأسفانه عملکرد برخی بانک‌ها در ارایه تسهیلات قابل قبول نیست، برخی بانک‌ها به‌جای پرداخت تسهیلات مسکن به مسکن‌سازی روی آورده و فعالیت اقتصادی خود را جزو آمار تسهیلات پرداختی نهضت ملی مسکن ارایه کرده‌اند. اظهارات رییس دولت سیزدهم در شرایطی عنوان شد که دولت طی دو سال گذشته انتقادات پر شماری علیه بانک‌ها مبنی بر عدم پرداخت تسهیلات برای ساخت مسکن دولتی داشته است. دولت با اشاره به قانون جهش تولید مسکن همواره بانک‌ها را به کم کاری و ترک فعل قانونی متهم کرده است.
در چنین فضایی، حدود 10 روز پیش، شهرداری تهران دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) را نیز به انتقاد از بنگاهداری و ملاکی بانک‌ها اختصاص داد، اما با توجه به اعتراضات موجود علیه این دیوارنگاره، پس از سه روز، اکران آن متوقف شد. اعضای دولت سیزدهم و برخی از نمایندگان مجلس به ویژه اعضای کمیسیون عمران مجلس بر این باورند که یکی از علل عمده ناکامی دولت در ساخت 2 میلیون مسکن در 2 سال فعالیت آن، عدم همکاری بانک‌ها در پرداخت تسهیلات بوده است. در همین چهارچوب، در جلسه هفته گذشته شورای عالی مسکن، مدیران عامل سه بانک دولتی در این باره به رییس دولت گزارش دادند و علل افزایش تخصیص اندک تسهیلات ساخت مسکن را عنوان کردند.
در چنین شرایطی، دیروز مدیرعامل بانک مسکن که یک بانک دولتی به شمار می‌رود، از برنامه‌ریزی برای ساخت 100 هزار واحد مسکونی در قالب شهرک‌سازی خبر داد.
بانک مسکن، یک بانک تخصصی در حوزه اعطای تسهیلات به متقاضیان خرید یا سازندگان مسکن به شمار می‌رود، و از همین رو، انتظار می‌رود به جای ورود مستقیم به عرصه ساخت و ساز مسکن، به مردم و تولیدکنندگان مسکن با تسهیلات دهی کافی و به موقع باعث رونق بازار معاملاتی و بازار ساخت و ساز مسکن شود. اما گویا ورود به عرصه تولید آپارتمان برای این بانک از جاذبه بیشتری برخوردار است. این اقدام البته نشان می‌دهد که بانک‌های دولتی با چراغ سبز برخی وزارتخانه‌ها و بانک مرکزی فراتر از قوانین بانکداری عمل می‌کنند و از اعلام ورود مستقیم به تولید و بنگاهداری نیز نگرانی ندارند.
فراتر از وضع موجود
سیدعباس حسینی، مدیرعامل بانک مسکن دیروز در همایش «چشم‌انداز خسارت صفر در فرایند ساخت» با اشاره به ظرفیت‌های موجود در مجموعه بانک مسکن، اظهار کرد: در تلاشیم با برنامه‌ریزی در حوزه مسکن، فراتر از وضع موجود عمل کنیم.
به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: مجموعه بانک مسکن نباید دغدغه قوانین داشته باشد و باید در صورت نیاز به تدوین استانداردهای داخلی خود متناسب با ایمنی ساخت اقدام کند. اخذ تاییدیه‌های ایمنی و انجام الزامات آتش‌نشانی برای ساختمان‌های برند بانک مسکن الزامی است و دستورالعمل‌های مرتبط باید مد نظر قرار گیرد.
مدیرعامل بانک مسکن افزود: HSE باید در ساختار سازمانی ما جایگاه مناسبی پیدا کند و در صورت نیاز به ارتقای این جایگاه پرداخته شود. صرف هرگونه هزینه در ایمن‌سازی ساخت سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از ابزار و فناوری روز در این فرایند لازم است. انجام این مهمزمانی میسر خواهد بود که الزام آن را باور کنیم و رعایت آن برای ما ارزشمند باشد تا بتوانیم علاوه بر آرامش مردم به عنوان جامعه هدف، از نیروهای انسانی خود در مسیر توسعه ساخت و ساز کشور حفاظت و صیانت کنیم.
حسینی همچنین از برنامه‌ریزی برای ساخت 100 هزار واحد مسکونی در قالب شهرک‌سازی خبر داد و گفت: در حال رایزنی با وزارت راه و شهرسازی برای تامین زمین مورد نیاز این واحدها هستیم.
مدیرعامل بانک مسکن از آغاز طرح نهضت ملی مسکن تاکنون یک میلیون و 76 هزار و 976 نفر در بانک مسکن افتتاح حساب کرده‌اند، گفت: تعداد واحدهایی که قراردادهای تسهیلاتی آنها امضا شده به 286 هزار و 715 واحد و به میزان 101 هزار و 201 میلیاردتومان رسیده است.
وی افزود: از مجموع تسهیلات پرداخت شده و آورده متقاضیان 91 هزار و 432 میلیاردتومان به حساب سازندگان واریز شده است. از این میزان 51 هزار و 532 میلیارد تومان از این مبلغ از محل تسهیلات و 39 هزار و 900 میلیاردتومان از محل آورده متقاضیان بوده است.
وزارت راه عامل کندی پرداخت تسهیلات
به گزارش «تعادل»، در شرایطی که طی دو سال گذشته همواره مسوولان دولتی در موضوع عقب‌ماندگی از برنامه زمان‌بندی شده وعده ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال، انگشت اتهام را به سوی بانک‌ها نشانه می‌رفتند و می‌روند، 29 شهریور سال جاری برای نخستین‌بار دبیر کانون بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری خصوصی به این اتهام پاسخ داد و گفت، وزارت شهرسازی عامل عدم پرداخت وام‌های مسکن است.
به این ترتیب، این مسوول نظام بانکی توپ وام ساخت مسکن دولتی را به زمین دولت بازگرداند. مساله‌ای که رییس دولت سیزدهم در آخرین روزهای شهریور، از وزیران خود (مدیرانی که در مظان اتهام کم کاری هستند) خواسته است، آن را بررسی کنند. رییس دولت سیزدهم پیش از این نیز در 17تیرماه سال جاری به بانک مرکزی دستور داده بود، ظرف یک هفته آینده مشکل آن دسته از متقاضیانی که موفق به دریافت تسهیلات ساخت مسکن نشده‌اند را بررسی و در جهت رفع آن اقدام کند.
این دستور یا دستورهای مشابه مانند دستور رفع موانع تحویل واحدهای مسکن مهر پردیس در فروردین 1401 از سوی رییس‌جمهور که تاکنون به نتیجه نرسیده است، اگر چه حاکی از خیرخواهی و تمایل شخص رییس دولت برای رفع مشکلات مردم به شمار می‌رود، اما در واقع، بی‌اثر است و ضمانت اجرایی لازم را ندارد. منظور از ضمانت اجرایی البته تشدید فشارهای قانونی و قهری نیست، بلکه منظور لوازم و زمینه‌های لازم برای اجرایی شدن این فرامین است. به عبارت دیگر، انجام امور اقتصادی و اجتماعی مثلا با فشردن یک کلید یا صدور یک فرمان اجرا نمی‌شود، چرا که این امور به‌شدت پیچیده و نیازمند مقدمات و صرف وقت و هزینه زیاد از سوی دولت و مردم است.
از این رو، در شرایطی که در دولت و در میان مردم، لوازم تحقق امور یادشده وجود ندارد، و از قبل برای دستیابی به چنین اهدافی برنامه‌ریزی نشده است، این اهداف محقق نمی‌شوند. ضمن اینکه اساسا برخی از اهداف تاکتیکی همانند اجبار و تکلیف بانک‌ها به پرداخت وام ساخت در قالب طرح نهضت مسکن، به اشتباه طرح‌ریزی و ابلاغ شده‌اند. اول اینکه بانک‌های دولتی و خصوصی بنا به دلایل مختلف طی سال‌های اخیر دچار ضعف منابع مالی شده‌اند. از این رو، در چنین شرایطی اختصاص وام تکلیفی برای ساخت مسکن از سوی بانک‌ها مقدور نیست. دوم اینکه مردم و شهروندان توان مالی لازم برای پرداخت اقساط این وام‌ها، در حالی که باید هم اجاره خانه بدهند و هم هزینه معیشت خود را تامین کنند، را ندارند. از این رو، واضح است که لوزام خانه‌دار کردن مردم از این طریق فراهم نیست.
فرمان بررسی آمارها
دوشنبه هفته گذشته اما رییس‌جمهور از وزرای راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی و کشور و رییس کل بانک مرکزی خواست در قالب دو هیات ضمن بررسی آمارهای ارایه شده از متقاضیان تسهیلات مسکن معرفی شده به بانک‌ها، تعداد قراردادهای منعقده و میزان تسهیلات پرداختی، از مدیران بانک‌هایی که در این زمینه به وظایف قانونی عمل کرده‌اند تقدیر شده و کسانی که به وظایف خود عمل نکرده‌اند، مواخذه شوند.
در شرایطی که رییسی به آمارسازی برخی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات در ذیل مسکن‌سازی خود اشاره کرده است، باید دید که آیا دولت نسبت به ورود مستقیم بانک تخصصی حوزه مسکن به ساخت و تولید 100 هزار واحد مسکونی در قالب شهرک‌سازی اقدامی خواهد کرد؟ یا نه؟
