حرکت طلایی ایران و روسیه درحوزه انرژی

در سفر وزیر نفت به روسیه درباره موضوعات مختلفی صحبت شد که مهم‌ترین آن برداشتن گام‌های عملی دو کشور برای ایجاد قطب گازی در خلیج‌فارس بود.

وزیر نفت با عنوان رییس طرف ایرانی کمیسیون عالی همکاری‌های مشترک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به دعوت رسمی الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه و رییس طرف روس این کمیسیون و با هدف توسعه مناسبات دوجانبه و شرکت در مجمع بین‌المللی هفته انرژی روسیه روز چهارشنبه وارد مسکو شد.

جواد اوجی در بدو ورود به روسیه هدف اصلی از این سفر را پیگیری تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و پروژه‌ها با شرکت‌های روس و استفاده از ظرفیت هفته انرژی روسیه برای پیشبرد برنامه‌های سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران اعلام کرد و گفت: ایران و روسیه می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک، تحریم‌ها علیه دو کشور را بدون اثر کنند و در بازار انرژی جهان بسیار تأثیرگذار باشند.

به گفته وی در دو سال گذشته طرح‌های سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید نفت و گاز انجام شد و ظرفیت پالایشی به ارزش ۱۲ میلیارد دلار به بهره‌برداری رسید، دولت سیزدهم و وزارت نفت با برخورداری از نقشه راه برای افزایش تولید نفت و گاز برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده‌اند و با بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، خبرهای خوبی برای ملت ایران و مصرف‌کنندگان انرژی در جهان خواهیم داشت.

اما موضوع مهمی که در حوزه انرژی به آن پرداخته شد، برداشتن گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی ایران - روسیه در خلیج فارس بود. اوجی در دیدار الکسی میلر، مدیرعامل شرکت گازپروم، چشم‌انداز تقویت تبادلات انرژی ایران و روسیه و ایجاد کریدور گازی دو طرف از طریق کشورهای همسایه را در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای مثبت توصیف کرد و با اشاره به دیدگاه مثبت روسای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه ایجاد قطب گازی در جنوب ایران، برداشتن گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی ایران و روسیه در سواحل شمالی خلیج فارس را خواستار شد.

مدیرعامل شرکت گازپروم نیز در این دیدار با اشاره به روند رو به رشد مناسبات تهران - مسکو، از آمادگی این شرکت برای همکاری‌های تازه با ایران خبر داد.

اوجی در سخنرانی خود در مجمع بین‌المللی «هفته انرژی روسیه» با اشاره به سخنان اخیر ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه درباره روابط مطلوب تهران و مسکو و تلاش برای توسعه آن به هر طریق ممکن، گفت: به عنوان رییس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه افزون بر تلاش برای گسترش همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های مختلف انرژی از همکاری میان همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی و روس حمایت می‌کنیم. اکنون فرصتی تاریخی برای دو کشور به وجود آمده است و دو طرف بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک‌تر شده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه بی‌اغراق تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران و روسیه در بسیاری از بخش‌ها سبب تقویت دو کشور شده است، اظهار کرد: ما این تحریم‌ها را فرصتی بزرگ و تاریخی برای نزدیک‌شدن در همه ابعاد می‌دانیم و معتقدیم باید از این فرصت‌ها استفاده و نظمی نو در تعاملات اقتصادی ایجاد کنیم. رویداد «هفته انرژی روسیه» یکی از این فرصت‌هاست که امیدوارم در آن به نتایجی قابل‌توجه برسیم. همچنان که تحریم‌ها مانع پیشرفت و رشد اقتصادی ایران نشده است و در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲، حوزه نفت و گاز ایران به رشد ۱۹.۸ درصدی دست‌یافت که این دستاورد در شرایط تشدید تحریم‌های ظالمانه و فشار حداکثری حاصل شده است.

وزیر نفت با بیان اینکه همکاری بین روسیه و ایران تنها به مزایای اقتصادی محدود نمی‌شود، تصریح کرد: این روابط همچنین درک متقابل را تقویت کرده و می‌تواند به ثبات منطقه و جهان کمک کند و راه را برای همکاری‌های بیشتر در دیگر بخش‌ها هموار کند. مشارکت دو طرف می‌تواند به چالش‌های موجود پاسخ دهد و فرصت‌هایی تازه ایجاد کند که سرانجام به ایران و روسیه و در عین حال جامعه جهانی کمک خواهد کرد.

به گفته وی ایران با دارا بودن ۱۸۸۰ کیلومتر مرز آبی از طریق دریای عمان و خلیج فارس با آب‌های آزاد جهان در ارتباط است؛ امتیازی که بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت و فرآورده‌های نفتی از آن بی‌بهره هستند و برای صادرات و فروش نفت و فرآورده‌ها به‌شدت به آن نیاز دارند. همین موضوع و برخورداری از دانش فنی، ایران را به کشوری جذاب برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز تبدیل کرده است که با داشتن نظامی با ثبات سیاسی و قدرتمند و سازوکارهای قانونی حمایت‌کننده، امنیت سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تأمین می‌کند، ضمن اینکه سبک قراردادهای ایران در این حوزه برای سرمایه‌گذاران جذابیت‌های بسیاری دارد.

همچنین آنطور که احمد اسدزاده - معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت اعلام کرده یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی برای تأمین صنایع نفت و گاز روسیه، در نیمه نخست سال ۱۴۰۲، حدود ۹ میلیون دلار انواع کاتالیست به این کشور صادر کرد. ارزش صادرات کاتالیست‌ها به روسیه پارسال ۸ میلیون دلار بود که تبادلات امسال گویای روند رو به رشد صادرات این محصولات ایرانی به روسیه است. 

طبق صحبت‌های مطرح شده بین ایران و روسیه درباره مشارکت روسیه در مطالعات توسعه سه میدان نفتی ایران تبادل‌نظر صورت گرفت، همچنین مذاکرات جدی با موضوع تبدیل ایران به قطب گازی انجام شد. در سفر وزیر نفت به مسکو، درخواست‌هایی از شرکت‌های روس برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران نیز دریافت شدکه در طبق اعلام مسوولان حال پیگیری است.

در این دیدار، طرف‌ها درباره محورهای نشست آینده این کمیسیون که قرار است ماه آینده میلادی (آبان – آذر) در تهران برگزار شود، تبادل‌نظر کردند.

همچنین طی این دیدار تفاهم‌نامه همکاری مطالعاتی در حوزه نفت و گاز بین موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ایران و بنیاد روس‌کنگرس، امضا شد، این دو نهاد مطالعاتی و پژوهشی، طرح‌های پیشنهادی برای همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی را در گام نخست، از نظر اجرایی و مفید بودن بررسی و اعلام نظر می‌کنند.

 با امضای تفاهم‌نامه این موسسه و بنیاد «روس‌کنگرس»، اتاق فکری برای همکاری‌ها، همچنین پیگیری زمینه‌های همکاری دوجانبه شکل خواهد گرفت و بنا بر مفاد این تفاهم‌نامه، این موسسه و بنیاد «روس‌کنگرس» با تعامل دوجانبه از روی کاغذ ماندن طرح‌های موثر در راستای افزایش تبادلات انرژی ایران و روسیه جلوگیری و راهکارهای عملیاتی برای تحقق آنها را پیشنهاد خواهند داد.