بررسی وضعیت اتصال به اینترنت

گزارش وضعیت اتصال به اینترنت موبایل ۲۰۲۳ نشان می‌دهد تقریباً ۹۵ درصد از جمعیت جهان تحت پوشش شبکه تلفن همراه قرار دارند. در این صورت حدود ۴۰۰ میلیون نفر یا ۵ درصد از جمعیت جهان، به اینترنت تلفن همراه دسترسی ندارند و از این میان ۳ میلیارد نفر یعنی ۳۸ درصد از جمعیت در مناطق تحت پوشش اینترنت تلفن همراه زندگی می‌کنند اما از آن استفاده نمی‌کنند.

در گزارش The State of Mobile Internet Connectivity 2023 که اخیراً منتشر شده است، پیش‌بینی می‌شود پذیرش جهانی 5G  تا سال ۲۰۲۹ به ۵۴ درصد برسد و تا سال ۲۰۳۰ یک تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند، همچنین اشاره می‌کند که ممکن است برای اپراتور‌های تلفن همراه دشوار باشد که بازده خوبی از سرمایه‌گذاری ۱.۵ تریلیون دلاری مورد انتظارشان دریافت کنند. گزارش سالانه GSMA نشان می‌دهد که پذیرش اینترنت موبایل همچنان در حال گسترش است، به‌طوری که ۵۷ درصد از جمعیت جهان، معادل ۴. ۶ میلیارد نفر، اکنون از اینترنت تلفن همراه استفاده می‌کنند.

این یک نقطه عطف قابل‌توجه است اهمیت اتصال به اینترنت در زندگی مردم را نشان می‌دهد. با این حال نرخ رشد پذیرش اینترنت موبایل در سال‌های اخیر کند شده است. با وجود اینکه ۳۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ به جمعیت کاربران اینترنت تلفن همراه پیوسته‌اند، این تعداد در سال ۲۰۲۲ به ۲۰۰ میلیون نفر کاهش یافته است. این کاهش سرعت نشان می‌دهد که برای دستیابی به جمعیت غیرمتصل باقی مانده چالش‌های مهمی وجود دارد. برای رفع این مشکل، تلاش‌های هماهنگی لازم است تا اطمینان حاصل شود که اینترنت تلفن همراه برای همه، صرف نظر از موقعیت جغرافیایی یا وضعیت اقتصادی-اجتماعی، در دسترس و مقرون به‌صرفه است.

   پوشش و زیرساخت شبکه

گزارش وضعیت اتصال به اینترنت موبایل ۲۰۲۳ نشان می‌دهد تقریباً ۹۵ درصد از جمعیت جهان تحت پوشش شبکه تلفن همراه قرار دارند. در این صورت حدود ۴۰۰ میلیون نفر یا ۵ درصد از جمعیت جهان، به اینترنت تلفن همراه دسترسی ندارند. چالش اصلی در دسترسی مناطق دورافتاده، روستایی و کم جمعیت است، جایی که ایجاد و حفظ زیرساخت‌های شبکه می‌تواند از نظر اقتصادی و لجستیکی دشوار باشد.

رفع این چالش نیاز به تلاش‌های مشترک بین دولت‌ها، اپراتور‌های تلفن همراه و سازمان‌های توسعه‌ای برای سرمایه‌گذاری در گسترش زیرساخت‌های شبکه و پر کردن این شکاف در دسترسی به اینترنت موبایل دارد. در حالی که پوشش شبکه یک جنبه حیاتی از اتصال به اینترنت تلفن همراه است، تنها عامل تعیین‌کننده پذیرش نیست. این گزارش موانع متعددی را شناسایی کرده است که مانع از استفاده مردم از اینترنت تلفن همراه می‌شود. هزینه‌هایی که باید برای دستیابی به اینترنت پرداخت شود یک نگرانی مهم است که برای افراد کم درآمد و جوامع حاشیه نشین نقش موثرتری دارد.

هزینه دستگاه‌های ارتباط با اینترنت، هزینه برنامه‌ها و محتوا همچنین هزینه ترافیک اینترنتی یک چالش جدی است و بسیاری از افراد این گروه را از دسترسی به مزایای اتصال با تلفن همراه باز می‌دارد. مهارت‌ها و آگاهی دیجیتال نیز در پذیرش اینترنت موبایل نقش دارد. این گزارش تأکید می‌کند که زنان و جمعیت روستایی اغلب با سطوح پایین‌تری از آگاهی و سواد دیجیتالی مواجه هستند که توانایی آنها را برای استفاده موثر از اینترنت تلفن همراه محدود می‌کند. پرداختن به این موانع مستلزم استراتژی‌های جامعی است که بر کاهش هزینه دستگاه‌ها و طرح‌های داده، ارایه آموزش سواد دیجیتال و ترویج برابری جنسیتی در دسترسی دیجیتال و توسعه مهارت‌ها تمرکز دارد.

   کیفیت و قابلیت اطمینان شبکه

علاوه بر گسترش پوشش، این گزارش بر اهمیت بهبود کیفیت و اطمینان شبکه تأکید دارد. مردم نه تنها به دسترسی به شبکه، بلکه به یک تجربه اینترنتی یکپارچه و ثابت نیاز دارند. اپراتور‌های تلفن همراه باید بر تقویت زیرساخت شبکه، اطمینان از ظرفیت کافی برای مدیریت افزایش ترافیک داده، و بهبود سرعت و تأخیر داده تمرکز کنند. در مناطق شهری و مناطق توسعه‌یافته، پوشش شبکه و زیرساخت‌ها عموماً قوی‌تر هستند و اتصالات اینترنتی سریع‌تر و مطمئن‌تری را ممکن می‌سازند. با این حال، مناطق روستایی و دورافتاده اغلب در دسترسی به اینترنت موبایل به دلیل پوشش شبکه محدود، زیرساخت‌های ناکافی و هزینه‌های بالای استقرار با چالش‌هایی مواجه هستند. پل زدن شکاف اتصال بین مناطق شهری و روستایی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هدفمند و راه‌حل‌های نوآورانه متناسب با چالش‌های منحصر به فرد هر منطقه است.

   نابرابری در سطح کشور

گزارش سالانه GSMA همچنین نابرابری‌های قابل توجهی را در اتصال به اینترنت تلفن همراه در سطح کشور‌ها نشان می‌دهد. برخی از کشور‌ها به دسترسی گسترده به اینترنت تلفن همراه دست یافته‌اند اما برخی دیگر در تلاش هستند تا اتصال اولیه را برای شهروندان خود فراهم کنند. این نابرابری‌ها تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله توسعه اقتصادی، سیاست‌های دولت، سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و چارچوب‌های نظارتی قرار دارند. کشور‌های توسعه‌یافته با اقتصاد قوی و زیرساخت‌های پیشرفته تمایل دارند سطوح بالاتری از اتصال به اینترنت تلفن همراه داشته باشند.

در مقابل، کشور‌های در حال توسعه، به‌ویژه آنهایی که با چالش‌های اقتصادی مواجه هستند، اغلب برای ارایه دسترسی گسترده به اینترنت موبایل قابل اعتماد و مقرون به صرفه تلاش می‌کنند. پرداختن به نابرابری‌ها در اتصال به اینترنت همراه نیازمند یک رویکرد جامع است که شامل همکاری بین دولت‌ها، اپراتور‌های تلفن همراه، شرکت‌های فناوری و سایر ذینفعان است. این استراتژی‌ها می‌تواند به پر کردن شکاف‌ها کمک کند: الف) سرمایه‌گذاری در زیرساخت: دولت‌ها و نهاد‌های بخش خصوصی باید سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شبکه، به ویژه در مناطق محروم را در اولویت قرار دهند. این شامل گسترش پوشش شبکه، استقرار آنتن‌های اضافی و بهبود اتصال آخرین مایل (last-mile connectivity) است. راه‌حل‌های نوآورانه مانند اتصال ماهواره‌ای و زیرساخت‌های مشترک نیز می‌توانند نقش مهمی در دستیابی به مناطق دورافتاده داشته باشند.

ب) اصلاحات در سیاست: دولت‌ها باید یک محیط سیاستی توانمند ایجاد کنند که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زیرساخت‌ها را تشویق کند. این اقدامات شامل ساده‌سازی فرآیند‌های نظارتی، ترویج رقابت منصفانه و ارایه انگیزه‌هایی برای گسترش پوشش شبکه در مناطق محروم است. اصلاحات سیاستی همچنین باید به تخصیص طیف، اطمینان از استفاده کارآمد و عادلانه از فرکانس‌های موجود بپردازد. ج) تسهیل و ترویج دسترسی: برنامه‌های دولت‌ها باید بر ارایه دسترسی مقرون به صرفه به دستگاه‌های مجهز به اینترنت، ترویج سواد دیجیتال و آموزش مهارت‌ها و افزایش آگاهی در مورد مزایای اینترنت تلفن همراه تمرکز کنند.

دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های بخش خصوصی می‌توانند برای طراحی و اجرای این برنامه‌ها، به ویژه در جوامع حاشیه نشین، همکاری کنند. د) همکاری بین‌المللی: غلبه بر نابرابری‌های اتصال جهانی نیازمند همکاری و حمایت بین‌المللی است. سازمان‌ها، آژانس‌ها و نهاد‌های بین‌المللی می‌توانند با تأمین بودجه، کمک‌های فنی و به اشتراک‌گذاری دانش مشارکت کنند. ابتکارات مشارکتی باید کشور‌هایی با کمترین ارتباط را در اولویت قرار دهد.

    مالکیت گوشی هوشمند

گزارش وضعیت اتصال به اینترنت موبایل ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که مالکیت گوشی‌های هوشمند در سال‌های اخیر به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و به رشد پذیرش اینترنت تلفن همراه کمک کرده است. تا سال ۲۰۲۳، حدود 4. 5 میلیارد نفر یا 56 درصد از جمعیت جهان گوشی هوشمند دارند. این یک نقطه عطف قابل توجه است که در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن این دستگاه‌ها را نشان می‌دهد.

گوشی‌های هوشمند به‌ویژه در مناطق توسعه‌یافته، جایی که اکثریت جمعیت به تلفن‌های هوشمند دسترسی دارند، رایج است. با این حال، نرخ مالکیت در کشور‌ها و مناطق متفاوت است، به‌طوری که کشور‌های در حال توسعه اغلب به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و زیرساخت‌های محدود، ضریب نفوذ کمتری را تجربه می‌کنند. تلاش‌ها برای پر کردن شکاف مالکیت گوشی‌های هوشمند شامل مقرون‌به‌صرفه‌تر و در دسترس‌تر کردن دستگاه‌ها است. این تلاش‌ها شامل ابتکاراتی مانند معرفی گوشی‌های هوشمند مقرون به صرفه، گزینه‌های تأمین مالی برای تهیه موبایل و برنامه‌های تجاری می‌شود. همکاری بین سازندگان دستگاه، اپراتور‌های تلفن همراه و دولت‌ها برای اطمینان از مقرون‌به‌صرفه‌تر شدن گوشی‌های هوشمند و دسترسی به جمعیت کم‌درآمد، حیاتی است.

   رفع موانع مالکیت و استفاده از تلفن هوشمند

برای اطمینان از اینکه مزایای اتصال به اینترنت تلفن همراه به همه اقشار جامعه می‌رسد، رفع موانع مالکیت و استفاده از گوشی‌های هوشمند بسیار مهم است: الف) مقرون به صرفه بودن: هزینه گوشی‌های هوشمند به ویژه در جوامع کم درآمد همچنان یک مانع مهم است. دولت‌ها، اپراتور‌های تلفن همراه و سازندگان دستگاه‌ها می‌توانند برای مقرون‌به‌صرفه‌تر کردن گوشی‌های هوشمند از طریق استراتژی‌های قیمت‌گذاری، یارانه‌ها و گزینه‌های تأمین مالی همکاری کنند. ب) سواد دیجیتال: افزایش سواد دیجیتال برای به حداکثر رساندن پتانسیل تلفن‌های هوشمند ضروری است.

برنامه‌های سواد دیجیتال باید بر آموزش نحوه استفاده موثر از تلفن‌های هوشمند، دسترسی ایمن به اطلاعات و استفاده از برنامه‌های تلفن همراه برای اهداف مختلف تمرکز کنند. ج) دسترس‌پذیری: اطمینان از دسترسی به تلفن‌های هوشمند برای افراد دارای معلولیت مهم است. تولیدکنندگان باید طراحی گوشی‌های هوشمند با ویژگی‌های دسترسی، مانند صفحه‌خوان، فرمان‌های صوتی و بازخورد لمسی را در اولویت قرار دهند تا امکان استفاده عادلانه برای همه فراهم شود. د) پشتیبانی از محتوای محلی و زبان: ترویج در دسترس بودن محتوای زبان محلی و برنامه‌های بومی‌سازی شده می‌تواند استفاده و تعامل از گوشی‌های هوشمند را به ویژه در مناطقی با زمینه‌های زبانی و فرهنگی متنوع افزایش دهد.

   فناوری‌های شبکه در اتصال به اینترنت

تکامل فناوری‌های شبکه نقش اساسی در شکل‌دهی چشم‌انداز اتصال به اینترنت تلفن همراه داشته است. با افزایش تقاضا برای اتصال سریع‌تر، قابل اطمینان‌تر و گسترده، فناوری‌های شبکه به‌طور مداوم برای برآوردن این نیاز‌ها پیشرفت کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در فناوری‌های شبکه، استقرار شبکه‌های 5G (نسل پنجم) است؛ 5G در مقایسه با نسل قبلی خود، 4G، سرعت بسیار بالاتر، تأخیر کمتر و افزایش پهنای باند را ارایه می‌دهد. این فناوری این پتانسیل را دارد که با فعال کردن برنامه‌ها و سرویس‌های جدیدی که به پهنای باند بالا و پاسخگویی سریع نیاز دارند، اتصال اینترنت تلفن همراه را متحول کند. کسب درآمد از 5G موضوعی جدی است البته چندین گزینه کلی برای افزایش درآمد معرفی شده است. اولی رشد درآمد در کل صنعت است، مانند کاهش مالیات برای اپراتور‌های تلفن همراه و مشترکان و دوم ارزان‌تر کردن مزایده‌های طیف و تمرکز کمتر بر درآمد‌های دولت است.

انجام این کار می‌تواند درآمد را برای حمایت از افزایش استقرار 5G افزایش دهد. اما متأسفانه، تحقق این موارد از دست اپراتور‌ها خارج است. استقرار شبکه‌های 5G در سطح جهانی در حال انجام است و چندین کشور و اپراتور‌های تلفن همراه خدمات تجاری 5G را راه‌اندازی کرده‌اند. افزایش ظرفیت و کاهش تأخیر ارایه شده توسط شبکه‌های 5G از فناوری‌های نوظهوری مانند واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR)، اینترنت اشیا (IoT) و وسایل نقلیه خودران پشتیبانی می‌کند. این فناوری‌ها نه تنها تجربیات کاربر را افزایش می‌دهند، بلکه باعث نوآوری، بهره‌وری و رشد اقتصادی نیز می‌شوند.

شبکه‌های فیبر نوری نیز به ستون حیاتی اتصال به اینترنت موبایل تبدیل شده‌اند. این شبکه‌ها اتصالات با سرعت بالا و قابل اعتماد را در فواصل طولانی ارایه می‌دهند. گزارش وضعیت اتصال به اینترنت موبایل بر گسترش مداوم شبکه‌های فیبر نوری، به ویژه در مناطق شهری و مناطق پرجمعیت تأکید می‌کند. شبکه‌های فیبر نوری زیرساخت‌های لازم را برای پشتیبانی از تقاضای روزافزون برای برنامه‌ها و خدمات با پهنای باند فراهم می‌کنند. آنها مزایای قابل توجهی را از نظر سرعت، ظرفیت و قابلیت اطمینان ارایه می‌دهند که به تجربه کاربری بهتر و اتصال بهبود یافته کمک می‌کند. استقرار شبکه‌های فیبر نوری برای ارایه دسترسی به اینترنت پرسرعت به خانه‌ها، مشاغل و ایستگاه‌های پایه شبکه تلفن همراه بسیار مهم است.

همچنین اتصال ماهواره‌ای به عنوان یک راه‌حل مناسب برای پر کردن شکاف‌های اتصال در مناطق دورأفتاده و کم برخوردار ظاهر شده است. ماهواره‌ها می‌توانند اتصال اینترنت را برای مناطقی که ایجاد زیرساخت‌های شبکه سنتی چالش برانگیز است، مانند مناطق روستایی و دورأفتاده، جزایر و مناطق در حال توسعه با اتصال زمینی محدود فراهم کنند. فناوری Wi-Fi همچنان یکی از اجزای ضروری اتصال به اینترنت تلفن همراه به ویژه برای محیط‌های داخلی و اتصال محلی است. استقرار 6 Wi-Fi در فضا‌های عمومی، خانه‌ها و مشاغل، تجربه اتصال کلی را با ارایه ارتباط بی‌سیم سریع‌تر و مطمئن‌تر افزایش می‌دهد.