قیام «زباله» در لبنان
گروه جهان
شکاف سیاسی در دولت لبنان به مسائل کوچکی همچون جمع‌آوری زباله از سطح شهرها نیز سرایت کرده است. اختلاف‌ها بر سر تمدید قرارداد شرکت خصوصی که وظیفه جمع‌آوری زباله را برعهده داشته همانند یک جرقه موجب بالا گرفتن اعتراضات عمومی شده است. با به خشونت کشیده شدن این اعتراضات مردمی، کمپین «بوی گندتان درآمده» تشکیل شده که اکثر جناح‌های سیاسی در لبنان از آن حمایت می‌کنند. در حال حاضر خواسته این کمپین پایان یافتن اختلاف‌های سیاسی، انتخاب رییس‌جمهور و مبارزه با فساد سران سیاسی لبنان است.
در صورتی که به این خواسته‌ها توجه نشود این کمپین روز شنبه بزرگ‌ترین تظاهرات برای اعتراض به مسائل پیش آمده را برگزار می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری العهد لبنان، روز پنج‌شنبه تعدادی از ساکنان شهرهای «عکار»، «طرابلس»، «صور» و «صیدا» در لبنان با برپایی تحصن مخالفت خود را با فساد در دولت اعلام کردند و خواهان ایجاد راهکاری برای بحران زباله‌ها شدند.
در این تظاهرات که جمع زیادی از فعالان لبنانی و تعدادی از روسای اتحادیه‌ها و شهرداری‌ها شرکت داشتند، تظاهرکنندگان تاکید کردند که «قدرت فاسد به‌طور عمدی لبنانی‌ها را به مردمی گرسنه و بدون داشتن حق رای و اظهارنظر تبدیل کرده است.»
تحصن‌کنندگان تاکید کردند که مقر دولت، پارلمان و کاخ ریاست‌جمهوری متعلق به تمامی مردم لبنان است و نباید هیچ طایفه یا حزب مشخصی منحصر شود.
مناطق دیگر لبنان ازجمله شهر صیدا نیز صحنه اعتراضات و تحصن اعضای کمپین «جوانان علیه نظام» در میدان «النجمه» بود. نقطه عطف این تظاهرات درگیری گسترده لبنانی‌ها با نیروهای امنیتی است که موجب شده ناآرامی‌ها بیشتر از قبل شود.
اختلاف میان تشکل ۱۴مارس به رهبری سعد حریری از یک سو و گروه موسوم به ۸مارس به مدیریت حزب‌الله و هواداران میشل عون ازسوی دیگر، بیش از یک سال است که لبنان را بدون رییس‌جمهور گذاشته است.
تاکنون ۲۶جلسه پارلمانی برای انتخاب رییس‌جمهور برگزار شده اما هر بار جلسه به حد نصاب نرسیده و انتخاب فردی برای ریاست‌جمهوری لبنان از میان مسیحیان این کشور با بن‌بست تاریخی مواجه شده است. حزب‌الله لبنان بر انتخاب میشل عون اصرار می‌کند و مخالفان آنها نامزدهای دیگری را معرفی کردند.
آغاز بحران زباله
داستان بحران «جمع‌آوری زباله» از آنجا نشأت می‌گیرد که قرارداد شرکت خصوصی «سوکلین» در تاریخ ۱۷جولای گذشته با دولت لبنان به پایان می‌رسد. پس از آن بر سر تمدید قرارداد و قیمت آن میان دو تشکل ۱۴مارس و ۸مارس در داخل دولت اختلاف شدیدی بروز کرد. دولت «تمام سلام» خواهان تجدید قرارداد بود اما گروه ۸مارس با بیان اینکه قیمت قرارداد بالاست به‌شدت با آن مخالفت کرد. نخست‌وزیر لبنان اعلام کرده است چنانچه در روزهای آینده موضوع قرارداد با شرکت‌های حمل زباله حل نشود، از پست خود کناره‌گیری خواهد کرد و بدین ترتیب بحران زباله می‌تواند موجب ساقط کردن دولت شود.
با استعفای احتمالی نخست‌وزیر، بحران سیاسی در لبنان کامل و بعد از نبود رییس‌جمهور، فقدان نخست‌وزیر به آن اضافه خواهد شد، به‌همین دلیل «تمام سلام» گفته است مشکل فعلی لبنان زباله‌های شهری نیست بلکه زباله‌های سیاسی است. لبنان از سال گذشته بدون رییس‌جمهور اداره می‌شود و به‌دلیل شکاف میان احزاب سیاسی، از سال۲۰۰۹ به این سو انتخابات پارلمانی در این کشور برگزار نشده است.
جنبش «بوی گندتان درآمد»
با گسترده شدن تظاهرات جنبشی به‌نام «بوی گندتان درآمد» تشکیل شد. این جنبش پیش از این درباره زباله‌ها و اعتراض به آنها بود اما در حال حاضر خواسته‌های سیاسی در ورای آن مطرح می‌شود. تظاهرکنندگان خروج از بحران سیاسی و درهم شکستن تمام قالب‌های فعلی در شکل رویارویی دو گروه ۱۴مارس و ۸مارس شده است.
نکته جالب توجه درباره جنبش این است که رسانه‌های هر دو گروه متخاصم از این جنبش حمایت کرده و انتقادات تندی را متوجه دولت کردند. روزنامه «النهار» روزنامه نزدیک به سعد حریری به‌شدت از تدابیر امنیتی دولت در برابر تظاهرکنندگان اعتراض کرده و از کشیدن دیوارهای بتونی میان کاخ «سرای» دولت در میدان «ریاض صلح» و معترضان انتقاد کرد. این روزنامه نوشته «با دیوار بتونی، ارتباط ملت و دولت قطع شد!»
روزنامه‌های طرفدار ۸مارس نیز از این مساله دفاع کردند. روزنامه السفیر با تیتر «تجدید قوای معترضین و مخفی شدن دولت» نوشت «با سرکوب نیروهای امنیتی و وارد کردن مجموعه‌های خشونت‌گرا در میان تظاهرکنندگان، تلاش می‌کنند این حرکت اعتراضی را ساقط کنند.» روزنامه «الاخبار» وابسته به حزب‌الله لبنان تحلیل کرد که «گروه ۱۴مارس باید ریاست‌جمهوری میشل عون را قبول کند در غیر این صورت بعد از بن‌بست جلسه دولت، اوضاع کشور منفجر خواهد شد.»
ریشه‌های بحران زباله در بیروت
از زمان عقد قرارداد جمع‌آوری زباله در بیروت و ۲۲۵روستای اطراف آن میان شرکت سوکلین و شورای توسعه سازندگی وابسته به دولت لبنان در سال۱۹۹۴، دو مساله اساسی همچنان لاینحل باقی‌مانده است. نخست نرخ بالای جمع‌آوری زباله که به ۱۰۲میلیون دلار در سال می‌رسد که در مقایسه با بالا‌ترین نرخ نسبی در سطح خاورمیانه محسوب می‌شود و حتی از نرخ جمع‌آوری زباله در شهر رم ایتالیا نیز بالا‌تر است و دوم محل دفن زباله‌هاست که ابتدا در منطقه «ناعمه» در جنوب شرقی بیروت درنظر گرفته شد اما با اعتراض شدید ساکنان این منطقه مواجه شد.
اکنون هم دولت و هر شرکتی که بخواهد در مناقصه جمع‌آوری زباله بیروت شرکت کند، مجبور است این دو مساله را درنظر بگیرد. در این میان مهم‌ترین مساله بحران دفع زباله است چراکه با این اعتراضات اکنون بیروت دیگر محل دفن زباله ندارد.
یکی از پیشنهادهای مطرح، دفن زباله‌های بیروت در شهرهای دیگر است که هیچ شرکتی با درنظر گرفتن مبلغ ثابت پیشنهادی از طرف دولت زیر بار آن نمی‌رود و ازسوی دیگر با واکنش تند شهروندان شهرها مواجه خواهد شد. پیشنهاد دیگر اینکه ۲۵درصد زباله‌ها در منطقه ناعمه دفن شده و بقیه بازیافت شود اما برای این کار هزینه زیادی لازم است و برخی گروه‌های سیاسی با پرداخت این هزینه مخالفت می‌کنند.
مخالفت با تصمیم‌های دولت غیرقانونی است
هفته گذشته کمپین «بوی گندتان در آمده» نیز با برگزاری کنفرانسی خبری، تصمیم‌های اخیر دولت لبنان درباره بحران زباله را رد کرد. سخنگوی این کمپین با قرائت بیانیه‌یی، نیروهای امنیتی را متهم به «افراط در به‌کارگیری زور» علیه معترضان کرد. خواسته‌هایی که در بیانیه کمپین اعلام شد، عبارت بودند از: «سرنگونی دولت تمام سلام، برگزاری انتخابات پارلمانی، مجازات وزیر کشور و تمام نیروهای امنیتی متعرض به تظاهرکنندگان، مجازات افراد نفوذی در میان تظاهرکنندگان که باعث آغاز خشونت‌ها شدند و آزادی بازداشت‌شدگان.»
در این بیانیه، بااشاره به پایان دوره پارلمان کنونی، تمدید این دوره توسط نمایندگان و درنتیجه رییس‌جمهور منتخب توسط این پارلمان، غیرقانونی خوانده شده است. این کمپین همچنین اعلام کرد که روز شنبه، تظاهرات دیگری برگزار خواهد کرد.
