نقش بورس‌هاي كالايي در حمايت از بخش كشاورزي
محمدي پور مدير مطالعات اقتصادي و امور بين‌الملل بورس كالا گفت: بورس‌هاي كشور‌هاي پيشرفته با راه‌اندازي معاملات قراردادهاي آتي و اختيار معامله بر محصولات كشاورزي نظير ذرت، گندم، جو و... ضمن پوشش ريسك قيمتي كشاورز، منجر به انتشار شفاف اطلاعات قيمتي اين محصولات مي‌شوند.
باشگاه خبرنگاران| محمدي پور مدير مطالعات اقتصادي و امور بين‌الملل بورس كالا گفت: بورس‌هاي كشور‌هاي پيشرفته با راه‌اندازي معاملات قراردادهاي آتي و اختيار معامله بر محصولات كشاورزي نظير ذرت، گندم، جو و... ضمن پوشش ريسك قيمتي كشاورز، منجر به انتشار شفاف اطلاعات قيمتي اين محصولات مي‌شوند. انتشار اطلاعات قيمتي به كشاورزان قدرت چانه‌زني در برابر واسطه گران را افزايش داده و از فروش محصولات با قيمت نازل و غيرواقعي به واسطه گران جلوگيري مي‌كند. او با بيان اينكه يكي ازمهم‌ترين بورس‌هاي كالايي شناخته شده در دنيا هلدينگ بورس كالايي شيكاگو است كه در خصوص قيمت ذرت و گندم مرجعيت بين‌المللي دارد، عنوان كرد: البته در كشور‌هاي در حال توسعه نيز بورس‌هاي كالايي با راه‌اندازي سيستم قبض انبار يكي از اساسي‌ترين مسائل حوزه كشاورزي يعني عرضه در مقياس خرد را حل مي‌كنند؛ به اين معنا كه بازرگانان و تجار با دسترسي مستقيم به هاب محصولات كشاورزي مي‌توانند اقدام به خريد و معامله آنها كنند. اين مقام مسوول بيان كرد: يكي ديگر از مسائلي كه با توسعه سيستم قبض انبار برطرف مي‌شود، چالش افت قيمت محصولات كشاورزي و در نتيجه زيان كشاورزان در فصول برداشت محصول است. كشاورزان مي‌توانند با انبار كردن محصولات خود و عرضه آن طي فصول مختلف از افت قيمت شديد محصول در زمان برداشت جلوگيري كنند. محمدي پور اضافه كرد: يكي ديگر از مزايايي كه بورس‌هاي كالايي مي‌توانند در حوزه كشاورزي ايجاد كنند، فراهم كردن بستر شفاف عقد قراردادهاي بازخريد (ريپو) است. به اين معنا كه معامله‌گران و كشاورزان مي‌توانند قبض انبار مربوط به محصولات خود را به منظور جذب منابع مالي مورد نياز به صورت موقت و طي قراردادهاي بازخريد به سايرين منتقل كنند و سپس در سررسيد قرارداد با بازپرداخت منابع مالي، محصول خود را تحويل بگيرد. وي گفت: به عنوان مثال يكي از بورس‌هاي كالايي شناخته شده در كشور‌هاي در حال توسعه كه در حوزه معرفي ابزار‌هاي جديد براي بخش كشاورزي پيشرو است، بورس كالاي برزيل است. اين بورس از سال ۱۹۹۱ اقدام به راه‌اندازي قراردادهاي آتي و اختيار معامله قهوه كرد، بر اين اساس كشاورزان قهوه توليدي خود را به انبار‌هاي تحت نظارت بورس برزيل تحويل مي‌دهند و در قبال آن براي آنها قبض انبار الكترونيكي صادر مي‌شود. همچنين قراردادهاي آتي بر پايه اين قبض انبار راه‌اندازي شده و قابليت معامله دارد. مدير مطالعات اقتصادي و امور بين‌الملل بورس كالاي ايران ادامه داد: لازم به ذكر است قهوه تحويل داده شده به انبار مطابق با استاندارد‌هاي مورد تاييد بورس پذيرش مي‌شود. همچنين امكان بازديد خريداران و رويت نمونه قهوه در انبار‌ها وجود دارد و به منظور توسعه بازار اختيار معامله مبتني بر قراردادهاي آتي و همچنين افزايش مشاركت كشاورزان در اين بازارها، به نهاد‌هاي مالي اجازه توديع تضامين لازم از طرف كشاورزان داده مي‌شود. محمدي پور بيان كرد: از ديگر ابزار‌هاي مالي تعريف شده در بورس كالاي برزيل انتشار اوراق CPR يا اوراق محصولات روستايي است. اين اوراق عملكردي مشابه با فروش سلف محصولات دارد و مي‌تواند توسط كشاورز يا اتحاديه كشاورزان منتشر شود؛ در واقع كشاورز با انتشار آنها اقدام به تامين مالي يا دريافت نهاده مي‌كند. او ادامه داد: براي سررسيد اوراق نيز سه حالت قابل تصور است: تحويل فيزيكي كالا به مقدار توافق شده در ازاي وجه دريافت شده، تسويه نقدي و بازپرداخت قرض دريافت شده و تسويه با مرجعيت قراردادهاي آتي (كه طبق آن در سررسيد، كشاورز حاصل ضرب مقدار توافق شده محصول در قيمت مرجع قيمتي توافق شده براي تاريخ سررسيد را پرداخت مي‌كند) اين مسوول با ذكر مثالي ادامه داد: به عنوان مثال توليدكننده قهوه مي‌تواند اوراق CPR منتشر كند و در مقابل خريدار اين اوراق نيز مي‌تواند قيمت قراردادهاي آتي قهوه را به عنوان مرجعيت قيمتي در زمان سررسيد اوراق تعيين كند. همچنين در بورس برزيل صندوقي تحت عنوان صندوق تجارت بازار كشاورزي تشكيل شده است كه وجه تضمين قراردادهاي مشتقه را براي كشاورزان كاهش مي‌دهد.
