گرفتار شدن اسراييل در باتلاق خودخواسته
عليرغم گذشت بيش از 1ماه از آغاز عمليات توفانالاقصي و متعاقب آن حملات مستمر اسراييليها عليه مردم بيدفاع و مظلوم غزه، هنوز نشانهاي از طرحي كه بتواند مطالبات مردم فلسطين را پاسخ دهد، مشاهده نميشود. در اين ميان بروز مشكلات اقتصادي دامنهدار هم در سطح منطقهاي و هم در سطوح داخلي كشورها باعث شده برخي نگرانيهاي جدي در سطح منطقه در خصوص آينده شكل بگيرد.
عليرغم گذشت بيش از 1ماه از آغاز عمليات توفانالاقصي و متعاقب آن حملات مستمر اسراييليها عليه مردم بيدفاع و مظلوم غزه، هنوز نشانهاي از طرحي كه بتواند مطالبات مردم فلسطين را پاسخ دهد، مشاهده نميشود. در اين ميان بروز مشكلات اقتصادي دامنهدار هم در سطح منطقهاي و هم در سطوح داخلي كشورها باعث شده برخي نگرانيهاي جدي در سطح منطقه در خصوص آينده شكل بگيرد. برخي كانونهاي دموكرات در غرب طي روزهاي اخير، ايده تشكيل دو كشور (فلسطين و اسراييل) در سرزمينهاي اشغالي را مطرح كردهاند. در راس اين چهرهها باراك اوباما رييسجمهور اسبق امريكا قرار دارد. اوباما در تحليل بروز ريشههاي بحران فلسطين از ضرورت تشكيل دو كشور صحبت كرد و تحقق صلح را بدون توجه به اين ايده ناممكن دانست. بايد توجه داشت كه تئوري دو كشوري اما به هيچوجه مورد قبول اسراييل قرار نميگيرد. چرا كه در بطن تئوري تشكيل دو كشور، اسراييل بايد پشت مرزهاي 1967 و حتي پشت مرزهاي 1948 و دوره تاسيس اسراييل بازگردد. اين ايده را اسراييل به هيچ عنوان اجرايي نميكند چرا كه موجوديت او را با خطر مواجه ميكند. قبلا در زمان رياستجمهوري اوباما هم اين ضرورتها مطرح ميشدند. اما تداوم اين اظهارات باعث شد تا مناسبات ارتباطي دولت اوباما با اسراييل پر از تنش شود. اوباما به دليل سياستهاي شهركسازي از اسراييليها دلخور بود و تلاش داشت، ايده دو كشوري را اجرايي كند. اما اصرار طيفهاي تندرو در اسراييل باعث بروز مشكلات ديگري هم ميشود. امروز بنيامين نتانياهو به عنوان نماد رويكردهاي افراطي در اسراييل در يك بنبست جدي سياسي و استراتژيك قرار گرفته است. به دليل اينكه نميداند با ادامه دادن جنگ به كجا ميرسد.پيشروي او در غزه هنوز هيچ دستاوردي براي اسراييل نداشته است. اما در داخل باعث بروز اعتراضات زيادي عليه نتانياهو و دولتش شده است. بسياري از مقامات ارشد اسراييل معتقدند، فضاي دوقطبي كه نتانیاهو در اسراييل ايجاد كرده، فضا را دچار نوعي آشفتگي ساخته و گسلهاي امنيتي را در اسراييل ايجاد كرده است. عامل اصلي حوادثي كه اخيرا در اسراييل شكل گرفته نتانياهو و دستگاههاي امنيتي دولت او بوده است. از سوي ديگر گروگانهايي كه در اختيار حماس هستند، جنجالها و اعتراضات فراواني را در اسراييل ايجاد كردهاند.اين چالشها، پرسشهاي فراواني پيش روي اين كشور قرار داده است. بسياري معتقدند اسراييل با بن بستهاي جدي مواجه شده و خروج از اين بنبست به سادگي ممكن نيست.
عليرغم سفر عجولانه بلينكن به منطقه و پس از صحبتهاي سيد حسن نصراله كه تلاش كرد فضاي جديدي را ايجاد كند، منطقه به دليل افراطيگريهاي اسراييل به سمت بحران پيش ميرود.
نتانياهو در تاريكي تلاش مذبوحانهاي را براي بقاي دولتش صورت ميدهد بدون اينكه متوجه باشد تلاش او مانند تلاش فردي است كه در باتلاق گرفتار شده. هر اندازه بيشتر تقلا كند بيشتر فرو ميرود. شرايط به جايي رسيده است كه بسياري از كشورهاي اروپايي هم به صف معترضان نتانياهو پيوستهاند. دامنه وسيعي از كشورهاي غربي و اروپايي خواستار آتشبس و پايان دادن به جنگ عليه غير نظاميان هستند. اما اگر نتانياهو كار را متوقف كند، كارش به دادگاه كشيده ميشود. بدون ترديد در صورت برگزاري هر دادگاهي، نتانياهو محكوم شده و بايد تاوان اشتباهاتش را پس دهد.در اين وضعيت، نتانياهو تلاش ميكند برگ برندهاي رو كند تا بر روي ناكاميهايش سايه بيندازد، ولي فضايي براي دسترسي به اين برگ برنده برايش فراهم نيست. مشخص نيست نتانياهو تا كجا اين روند را ميتواند طي كند. وضعيت بحران بسيار جدي است، طرفهاي مختلف هر اندازه تلاش ميكنند بحران را مديريت كنند بر حجم مشكلات ميافزايند. نمونه اين تلاشهاي بيحاصل سفر وزير خارجه امريكا به منطقه است. سفر بلينگتن نه تنها كمكي به حل بحران نكرد بلكه باعث شد آتش بحران شعلهورتر شود. بسياري از كشورهاي عربي هم، نگران ادامه بحران هستند چرا كه خسارات اقتصادي فراواني در اثر اين بحران متوجه آنان شده است. سرمايهگذاريهاي نجومي عربستان در حوزه گردشگري و ارتباطات پس از بحران اخير با خطرات بسياري روبهرو شده است. در درون سرزمينهاي اشغالي هم اسراييل با مشكلات اقتصادي فراواني روبهروست. روند صادرات اين كشور با چالشهاي جدي مواجه شده، ضمن اينكه صادرات انرژي اسراييل هم در وضعيت راكد قرار گرفته است. بايد منتظر روزهاي آينده بمانيم تا مشخص شود آيا ميتوان از دل اين بحران ايدهاي به سمت آتش بس و حل مشكل پيدا كرد يا نه؟