گروه راه و شهرسازي|
در حالي كه دولت ژاپن در حال حاضر اجراي چند پروژه در زمينه مقاوم‌سازي لرزه‌اي مراكز بهداشتي و بيمارستان‌ها و تأمين آب آشاميدني را در كشور در دست اجرا دارد، براي همكاري با ايران در زمينه بازآفريني شهري اعلام آمادگي كرد. در اين حال، پيشنهاد ساخت مسكن پيش‌ساخته توسط چيني‌ها در تهران و به ويژه در بافت‌هاي فرسوده كه در برابر زلزله، از جمله آسيب‌پذيرين مناطق تهران به شمار مي‌روند، از سوي مديريت شهري پايتخت مطرح شده است. به گزارش «تعادل»، صنعتي‌سازي بناها و ساختمان‌ها با استفاده از تكنولوژي روز جهان كه دست بر قضا در آسيا و در ميان كشورهايي كه از نظر سياسي و اقتصادي، دستكم طي سال‌هاي اخير، قرابت بيشتري با ايران دارند، رايج است. به دلايل گوناگون از جمله «سرعت» بالاي ساخت، صنعتي‌سازي بناها يكي از نيازهاي اساسي بازار مسكن ايران به شمار مي‌رود. با وجود اين، شيوه ساخت تنهاترين و مهم‌ترين مساله بازار مسكن تهران و ساير نقاط شهري كشور نيست. هر چند نحوه دست يابي به اين فناوري‌ها خود اما و اگرها فراواني دارد اما اگر فرض كنيم كه كشوري همچون چين در اين زمينه از عرضه هيچ خدمت و فناوري‌اي به ايران دريغ نكند، مسائل گوناگوني پيش روي دولتمردان، توسعه‌دهندگان و شهروندان ايران قرار خواهد داشت. «تامين مالي» و «تامين زمين» دو ركن اساسي اين ماجرا خواهند بود. بي‌گمان زمين‌هاي شهري كه تحت تاثير سياست‌هاي كلان اقتصادي و سياست‌هاي درآمدي شهرداري‌ها با بيشترين جهش‌هاي قيمتي مواجه شده‌اند، حتي با صنعتي‌سازي كه ارزان و سريع است، مانع از كاهش قابل توجه هزينه نهايي توليد مسكن خواهد شد. در صورتي كه دولت به ساخت شهرها و شهرك‌هاي جديد در خارج از شهرهاي بزرگ تن دهد، آنگاه زمين تقريبا براي ساخت مسكن تامين خواهد شد، اما دولت بالاجبار بايد تمام تاسيسات شهري را نيز خود بنا كند كه هزينه‌هاي زيادي را به آن تحميل خواهد كرد. اين همه در حالي است كه با توجه به شرايط تورم زده اقتصاد ايران، هم اينك خانوار مستاجر ايراني، اساسا نه تنها تواني براي پس انداز كردن و پرداخت اقساط ندارد كه در تامين هزينه‌هاي معيشت و اجاره خود درمانده است. بنابر اين، مساله اول و آخر بازار مسكن ايران، اقتصاد كلان و چشم‌انداز آن است. تا زماني كه اين مساله حل نشود، خانوار ايراني تواني براي مشاركت در خانه مطلوب خود نخواهد داشت.
اعلام آمادگي ژاپن
دبير اول و رييس بخش همكاري‌هاي اقتصادي سفارت ژاپن در ايران در ديدار با مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران بر آمادگي آن كشور براي همكاري با ايران در زمينه بازآفريني شهري تاكيد كرد. به گزارش پايگاه خبري وزارت راه و شهرسازي، هيروكي نيشي دبير اول و رييس بخش همكاري‌هاي اقتصادي سفارت ژاپن در ايران با محمد آييني معاون وزير راه و شهرسازي و مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار همكاري سه‌جانبه ژاپن با شركت بازآفريني شهري ايران و برنامه اسكان بشر ملل متحد در زمينه‌هاي مختلف از جمله نوسازي بافت‌هاي فرسوده و توانمندسازي ساكنان سكونتگاه‌هاي غيررسمي مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
هيروكي نيشي در اين جلسه در خصوص نوسازي و مقاوم‌سازي بافت‌هاي فرسوده گفت: ساخت ساختمان‌هاي فولادي در ژاپن نقش مهمي در مقاوم‌سازي ابنيه دارد كه در اين زمينه با وزارت راه و شهرسازي در خصوص مبحث ۱۰ مقررات ملي ساختمان كه مربوط به ساختمان‌هاي فولادي است، همكاري‌هايي داشته‌ايم. وي با اشاره به اينكه ژاپن ۲۲ سال است كه در زمينه همكاري با سمن‌ها و جوامع محلي سابقه كار در ايران را دارد، عنوان كرد: مسائل اجتماعي و توانمندسازي جوامع محلي نقش مهمي در توسعه شهر دارد و در اين زمينه مي‌توانيم با تدوين برنامه كاري مشترك و تامين منابع مالي شركت بازآفريني شهري ايران را در اين زمينه ياري دهيم. به گزارش شركت بازآفريني شهري ايران، دولت ژاپن در حال حاضر با مشاركت و همكاري برنامه اسكان بشر ملل متحد تأمين مالي و اجراي چند پروژه در زمينه مقاوم‌سازي لرزه‌اي مراكز بهداشتي و بيمارستان‌ها و تأمين آب آشاميدني را در كشور در دست اجرا دارد.
پيشنهاد احداث مسكن‌هاي انبوه پيش‌ساخته در ايران
در اين حال، به گفته رييس كميسيون عمران شوراي شهر تهران، ايران مي‌تواند براي اجراي پروژه‌هاي مسكن‌سازي انبوه، از تجربه‌ها و مشورت‌هاي شركت‌هاي چيني در زمينه توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته در شهرهاي مختلف ايران استفاده كند. سيد جعفر تشكري هاشمي، رييس كميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي اسلامي شهر تهران در گفت‌وگو با ايلنا در پاسخ به سوالي مبني بر احتمال مشاركت شركت‌هاي چين در پروژه‌هاي مسكن‌سازي انبوه در پايتخت يا شهرهاي ديگر كشور، توضيح داد: در سفر اخير تيم مديريت شهري تهران به كشور چين، از پروژه‌اي در حال اجرا توسط يكي از شركت‌هاي بزرگ چيني بازديد كرديم كه در آن، واحدهاي مسكوني انبوه به صورت پيش‌ساخته در دست احداث بودند. در اين بازديد، پيشنهادي مطرح شد مبني بر اينكه با توجه به تعهد دولت براي ساخت يك ميليون واحد مسكوني در سال، مي‌توانيم براي اجراي پروژه‌هاي مسكن‌سازي انبوه، از تجربه‌ها و مشورت‌هاي شركت‌هاي چيني در زمينه توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته در شهرهاي مختلف ايران استفاده كنيم. وي افزود: يكي از محاسن مهم توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته اين است كه با اين روش مي‌توان يك برج چند ده طبقه را در بازه زماني سه تا چهار ماه احداث كرد و نتيجه آن هم بنا شدن ساختمان‌هايي ايمن و مقاوم در برابر زلزله و حريق خواهد بود. البته برخي شركت‌هاي مهندسي ايراني هم پروژه‌هاي مشابهي را در كشور دنبال كرده‌اند، ولي به نظر مي‌رسد با توجه به فناوري‌هاي روزي كه شركت‌هاي چيني در اين زمينه در اختيار دارند، خوب است كه از تجربه‌ها و الگوهاي چيني‌ها نيز براي ساخت مسكن‌هاي انبوه پيش‌ساخته استفاده كنيم و حتي اين پيشنهاد مطرح شده است كه تفاهم‌نامه‌اي براي انتقال دانش و تكنولوژي از شركت‌هاي چيني به شركت‌هاي ايراني بين مقامات ارشد دو كشور منعقد شود. او ادامه داد: ما براي توليد مسكن‌هاي انبوه پيش‌ساخته نيازي به واردات مصالح ساختماني از چين يا هيچ كشور ديگري نداريم و خوشبختانه ايران يكي از صادركنندگان مهم مواد معدني و مصالح اوليه توليد ساختمان محسوب مي‌شود. در طرح احداث مسكن‌هاي پيش‌ساخته نيز صرفا پيشنهاد شده است كه از الگوها و تجربه‌هاي چيني‌ها استفاده شود و مي‌توانيم با ايجاد تعامل بين شركت‌هاي داخلي و چيني، از طراحي‌هاي چيني‌ها در طرح‌هاي مسكن‌سازي انبوه در كشورمان نيز بهره‌مند شويم.
توان و دانش توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته در ايران
تشكري هاشمي با بيان اينكه براي احداث مسكن‌هاي پيش‌ساخته، ابتدا قطعاتي در كارخانه توليد مي‌شوند و سپس اين قطعات به صورت ماژولار روي يكديگر قرار مي‌گيرند، عنوان كرد: پس از اينكه قطعات پيش‌ساخته در محل احداث واحدهاي مسكوني به يكديگر متصل مي‌شوند، عمليات مستحكم‌سازي انجام مي‌شود و نتيجه اجراي اين پروژه‌ها نيز احداث تعداد زيادي واحد مسكوني در بازه زماني كوتاه است. خوشبختانه هم مواد اوليه، هم توان فني و هم دانش مهندسي لازم براي توليد قطعات مربوطه و احداث مسكن‌هاي پيش‌ساخته در ايران وجود دارد و در صورت انعقاد تفاهم‌نامه با شركت‌هاي چيني، صرفا از تجربه‌ها و مشورت‌هاي اين شركت‌ها در اينگونه پروژه بهره‌مند خواهيم شد. عضو شوراي اسلامي شهر تهران با تاكيد بر اينكه توليد مسكن‌هاي انبوه پيش‌ساخته مي‌تواند به احياي بافت‌هاي فرسوده پايتخت نيز كمك كند، اظهار كرد: در هر كجايي كه نياز به توليد انبوه واحدهاي مسكوني در راستاي نوسازي بافت‌هاي شهري يا رفع تقاضاي موجود در بازار مسكن وجود داشته باشد، مي‌توان از روش احداث واحدهاي پيش‌ساخته استفاده كرد؛ فرقي هم نمي‌كند كه چنين پروژه‌هايي در تهران اجرا شود يا ديگر شهرها و قابليت اجراي طرح توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته در بسياري از نقاط كشورمان وجود دارد.
ويژگي‌هاي مسكن‌هاي پيش‌ساخته
تشكري هاشمي همچنين با تاكيد بر لزوم استفاده از شيوه‌هاي نوين معماري در ساخت واحدهاي مسكوني در ايران گفت: به نظر مي‌رسد ما بايد معماري سنتي كه كند و سنگين محسوب مي‌شود و تا حدودي از ايمني پاييني برخوردار است را رفته‌رفته كنار بگذاريم و به سمت احداث ساختمان‌هايي برويم كه از سطح ايمني بالايي در برابر زلزله، حريق يا ديگر خطرات احتمالي برخوردار باشند و سرعت توليد آنها نيز بالاتر باشد. در اين ميان با توجه به اينكه در احداث واحدهاي پيش‌ساخته از مصالح سبك استفاده مي‌شود، اين واحدها هم از ايمني قابل قبولي برخوردار هستند و هم سرعت توليد آنها بالاست و هم قيمت تمام‌شده ساخت چنين واحدهايي نسبت به توليد مسكن با روش‌هاي سنتي پايين‌تر است.
وي اظهار كرد: طبيعتا با توجه به وضعيت كنوني مسكن در كشورمان، دولت بايد به‌دنبال توليد ساختمان‌هاي ارزان، سريع و ايمن باشد كه مسكن‌هاي پيش‌ساخته از تمام اين ويژگي‌ها برخوردار هستند؛ بنابراين بهتر است از تجربه‌هاي جهاني از جمله الگوهاي موجود در كشور چين در اين زمينه استفاده كنيم. البته شركت‌هاي ايراني نيز اقداماتي را در حوزه توليد مسكن‌هاي پيش‌ساخته انجام داده‌اند، اما اگر ظرفيت‌هاي داخلي با ظرفيت‌هاي خارجي در اين زمينه به اشتراك گذاشته شود، قطعا شاهد كسب تجربه مطلوبي در اين خصوص خواهيم بود.
