كمبود مخزن در كشور براي ذخيره‌سازي گاز

در سال‌هاي اخير ناترازي گاز باعث محدوديت‌هاي سوختي براي صنايع مي‌شد اما اخيرا امكان ذخيره‌سازي گاز براي صنايع فراهم شده است كه اين امر مي‌تواند راهكاري براي جلوگيري از قطع گاز صنايع باشد.
به گزارش مهر، ذخيره‌سازي گاز را مي‌توان بهترين گزينه براي جبران ناترازي گاز و كاهش آلودگي هوا در زمستان دانست از يك سو دي اكسيد كربن كاهش پيدا مي‌كند و از سوي ديگر صنايع و نيروگاه‌ها با قطعي خوراك دست و پنجه نرم نمي‌كنند.
شايد براي همين است كه اخيراً وزارت نفت «شيوه‌نامه جذب سرمايه‌گذار به منظور افزايش پايداري تأمين گاز طبيعي» را به صنايع ابلاغ كرده است. در اين شيوه نامه اولويت با مشتركان عمده و نيروگاه‌ها، صنايع مي‌توانند با نصب تجهيزات لازم، گاز ذخيره كنند، اقدامي كه مشخص نيست صنايع به چه ميزان از آن استقبال كنند.
تجربه سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد ذخيره‌سازي گاز براي تأمين گاز پايدار در دوره سرد سال امري اجتناب‌ناپذير است. اكنون شرايطي مهيا شده است تا صنايع بزرگ نيز چنين رويه‌اي را در پيش بگيرند اما مشخص نيست اصلاً چنين مساله‌اي صنايع را ترغيب به ذخيره‌سازي گاز مي‌كند. رضا پديدار، رييس كميسيون انرژي و محيط زيست اتاق بازرگاني تهران در رابطه با ذخيره‌سازي گاز توسط صنايع و لزوم حركت صنايع به اين سمت براي جلوگيري از ناترازي انرژي به مهر گفت: مدل‌هاي توسعه و نگهداشت در موضوع گاز مشخص است و يكي از اين روش‌ها ذخيره‌سازي گاز در فصول گرم سال براي استفاده در فصول سرد سال است.
مصطفي نخعي عضو كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي هم در رابطه با اين موضوع به مهر گفت: صنايع جزو عمده‌ترين بخش‌هايي هستند كه به گاز نياز دارند و در زمستان‌ها با ناترازي گاز و بالا رفتن گاز در بخش خانگي با افت فشار و قطعي و تعطيلي مواجه مي‌شوند.
وي ادامه داد: صنايع در كشورهاي پيشرفته دنيا به سمت صنعت ذخيره‌سازي گاز رفته‌اند تا در فصول گرم سال گاز را ذخيره و در فصول سرد سال از آن استفاده كنند. به اين وسيله گاز براي آنها خيلي ارزان‌تر تمام مي‌شود و باعث مي‌شود با ضرر دهي و تعطيلي خطوط توليد در زمستان رو به رو نشوند.
حسينعلي حاجي دليگاني عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس هم همين نظر را دارد و در رابطه با ذخيره‌سازي گاز توسط صنايع مي‌گويد: در زمستان‌ها هميشه صنايع با مشكل ناترازي گاز مواجه هستند و به همين دليل گاز مصرفي آنها در مقاطعي قطع مي‌شود و توليد با مشكل روبرو مي‌شود، در صورتي كه اگر اقدام به ذخيره‌سازي گاز كنند يك اقدام دو سر سود براي آنها است.
حاجي دليگاني خاطرنشان كرد: صنايع در كشورهاي اروپايي براي حل مشكل كمبود گاز در زمستان‌ها چندين سال است كه به سمت ذخيره‌سازي گاز رفته‌اند و هم‌اكنون تمام نياز خود را در زمستان‌ها از محل مخازن ذخيره‌سازي گاز تأمين مي‌كنند.
ذخيره‌سازي گاز امري رايج در دنياست كه كشورهاي اروپايي و حتي كشورهاي همجوار به دليل ناترازي گاز استقبال بيشتري نسبت به اين موضوع نشان داده‌اند. پديدار هم صحه بر اين موضوع مي‌گذارد و مي‌گويد: كشورهاي اروپايي به دليل نداشتن منابع گازي و نياز آنها به واردات گاز، بيشترين ميزان ذخيره‌سازي گاز را دارند و بخش عمده نياز ذخيره‌سازي گاز در اين كشورها توسط صنايع با توجيه‌پذيري كاملاً اقتصادي، انجام مي‌پذيرد.
نخعي نيز با انتقاد از جدي نگرفته شدن ذخيره‌سازي گاز اضافه كرد: بحث ذخيره‌سازي گاز يك موضوع مهم است ما جزو معدود كشورهاي داراي ذخاير گازي در دنيا هستيم كه ذخاير ذخيره‌سازي گاز در كشور ما خيلي محدود است.
وي ادامه داد: متوسط ذخيره‌سازي گاز در دنيا حدوداً ۱۰ درصد است و ذخيره‌سازي گاز كشورهاي توسعه يافته و مصرف‌كننده گاز مثل كشورهاي اروپايي يا كشورهاي توليد‌كننده گاز مثل كانادا و قطر بالاي ۲۰ درصد از مصرف سالانه است.
ايران كشوري كه ۴۳۰ هزار كيلومتر شبكه گاز شهري و روستايي و ۳۹ هزار كيلومتر شبكه پرفشار گاز دارد و با توجه به افزايش ناترازي گاز درسال‌هاي اخير دست از توسعه شبكه گاز نكشيد.
پديدار با انتقاد از استفاده بي‌رويه و بي‌برنامگي دولت براي توسعه شبكه گاز رساني در كشور گفت: شركت ملي گاز ايران يك ميليون انشعاب جديد گاز داده كه اين نشان‌دهنده عدم برنامه‌ريزي شركت ملي گاز براي هدايت سيستمي است. ضرورتي ندارد به همه روستاها حتي روستاهاي صعب‌العبور گاز رساني شود بلكه بهتر است به آنها سيستم‌هاي ديگري براي گرمايش بدهيم.
به گفته وي ناترازي گاز ناشي از رفتارهاي ناموزون در توليد، توزيع و مصرف گاز است.
پديدار اضافه كرد: براي اين كار نيازمند ۲۰ مخزن ذخيره‌سازي گاز هستيم ولي در حال حاضر فقط ۳ مخزن داريم. رييس كميسيون انرژي و محيط زيست اتاق بازرگاني تهران افزود: دولت ايين نامه اين موضوع را به صنايع ابلاغ كرده و از آنها خواسته كه به سمت ذخيره‌سازي گاز حركت كنند و تسهيلات لازم را هم در اختيار آنها گذاشته است ولي تاكنون هيچ آماري نداريم كه صنايع به اين سمت رفته‌اند يا خير. با اين حال قطعاً با فراهم شدن زمينه لازم دولت بايد به اين سمت برود.
حاجي دليگاني هم مي‌گويد شركت ملي نفت و شركت ملي گاز بايستي انبارهاي ذخيره گاز به اندازه كافي تأسيس مي‌كردند زيرا تنها راه ذخيره‌سازي گاز همين است.
وي در ادامه بيان كرد: اما متأسفانه اين اتفاق نيفتاد ولي تنها راه جبران ناترازي گاز در زمستان‌ها مخصوصاً براي صنايع ذخيره‌سازي گاز است.
حاجي دليگاني با اشاره به اينكه ذخيره‌سازي گاز امري هزينه بر اما الزام آور است، خاطرنشان كرد: ما يا بايد ميزان توليد را به حدي بالا ببريم كه در زمان پيك مصرف با كمبود روبرو نشويم يا اينكه در زماني كه مازاد توليد داريم ذخيره‌سازي انجام دهيم تا در زمان پيك مصرف از اين گاز استفاده كنيم البته ذخيره‌سازي گاز هزينه بر است اما راهي جز اين نداريم.
به گفته نخعي كشور ما در فصول گرم سال گاز مازاد دارد كه مي‌تواند اين گاز مازاد را به جاي صادرات يا عدم برداشت گاز، به سمت اعطاي اين گاز به صنايع در قالب‌هاي مختلف از جمله CNG، LPG، LNG و گاز طبيعي در اختيار صنايع داراي مخازن ذخيره‌سازي قرار دهد.
وي ادامه داد: البته ما ظرفيتمان كمتر از ۱ درصد است و در اين موضوع كار خاصي را انجام نداده‌ايم و اگر بخواهيم يك ظرفيت ۱۰ درصدي براي ذخيره‌سازي را ايجاد ‌كنيم مي‌توانيم بخش قابل توجهي از نياز گازي را در فصل سرد سال كه با ناترازي مواجه هستيم مرتفع كنيم.
اين عضو كميسيون انرژي مجلس بيان كرد: در همين راستا در ابتداي سال جاري، به تمامي صنايع داراي كمبود گازي در فصل زمستان اطلاع داده شد كه در صورت سرمايه‌گذاري در جهت ايجاد مخازن ذخيره‌سازي گاز، گاز طبيعي يا CNG و LPG، LNG قرار خواهد داد. در همين جهت نيز به صنايع در جهت سرمايه‌گذاري در ايجاد مخازن ذخيره‌سازي گاز مشوق‌هاي متنوعي نيز اعطا شده است.
نخعي خاطرنشان كرد: بحث ذخيره‌سازي در اشل بزرگ و ميادين زير زميني شرايط خاص خود را دارد ولي در صنايع مي‌تواند از طريق ميني ال ان جي‌ها اتفاق بيفتد. يك سري اقداماتي توسط بخش خصوصي شروع شده ولي ما هنوز ميني ال ان جي راه‌اندازي شده در داخل كشور نداريم.
به گفته نخعي اقداماتي براي ذخيره‌سازي گاز شروع شده كه بايد حمايت شود تا توسعه پيدا كنند. اين ميني‌ال‌ان‌جي‌ها مي‌توانند نياز صنايع كه با قطعي گاز مواجه مي‌شوند را برطرف كنند.
حاجي دليگاني ادامه داد: وقتي گاز صنايع در زمستان‌ها قطع شود بر روي قيمت تمام شده محصولات آنها تأثيرگذار مي‌شود زيرا آنها به دليل قطع گاز ضرر مي‌كنند و براي جبران ضرر خود قيمت تمام شده كالاي توليدي را افزايش مي‌دهند. نماينده مردم اصفهان در مجلس گفت: به برخي از صنايع اگر سوخت داده نشود آنها مجبور مي‌شوند از سوخت‌هاي جايگزين استفاده كنند كه اين هم براي سلامتي مردم ضرر دارد و بنابراين راهي جز ذخيره‌سازي گاز توسط صنايع وجود ندارد.
حاجي دليگاني گفت: در برنامه هفتم مجلس ذخيره‌سازي گاز توسط صنايع را قيد كرده است و دولت هم آيين نامه آن را به صنايع ابلاغ و تسهيلات لازم را نيز براي آنها تعيين كرده است تا گاز را به هر نوعي كه مي‌خواهند و با قيمت پايين در تابستان‌ها به آنها تخصيص دهند تا بتوانند اقدام به ذخيره‌سازي گاز كنند.
اين نماينده مجلس يازدهم ادامه داد: دولت همچنين براي صنايع اين امكان را به وجود آورده است تا از سرمايه‌گذاران استفاده كنند و بتوانند منابع مورد نياز خود براي تأمين مخازن سرمايه‌گذاري را تأمين كنند.
وي افزود: با توجه به اينكه اين امكان براي صنايع توسط دولت فراهم شده و در برنامه هفتم هم قيد شده اگر صنايع به اين سمت نروند خودشان آسيب مي‌بينند.
پديدار هم در اين زمينه گفته بود: صنايع وقتي به سمت ذخيره‌سازي گاز بروند به خودشان كمك زيادي كرده‌اند. آنها مي‌توانند گاز را در تابستان‌ها در مخازن خود ذخيره و در زمستان‌ها مورد استفاده قرار دهند.
حالا بايد ديد با شيوه نامه‌اي كه به تازگي ابلاغ شده است صنايع رغبتي براي ذخيره‌سازي از خود نشان مي‌دهند يا آنكه به دليل هزينه بر بودن ذخيره‌سازي تن به چنين اقدامي نداده و به استفاده از سوخت‌هاي جايگزين ادامه مي‌دهند.