بورس ارزنده است؟
ارزندگي بازار براساس چند شاخص بيان مي‌شود؛ شاخص‌هايي مثل «پيبراي» تي‌تي‌ام و «پيبراي» فوروارد نسبت به سنوات گذشته بهتر بوده و همچنين درآمد حاصل از فروش مجموعه شركت‌ها نسبت به دو سال گذشته حداقل ۴۰ درصد افزايش پيدا كرده است. سود عملياتي شركت‌ها از ۵۵۰ همت به ۹۵۰ همت در سال ۱۴۰۲ رسيده است. اين شاخص‌ها حكم بر اين مي‌كند كه سطح ارزندگي به نسبت بازارهاي موازي مانند خودرو، مسكن و… بالا باشد.
ارزندگي بازار براساس چند شاخص بيان مي‌شود؛ شاخص‌هايي مثل «پيبراي» تي‌تي‌ام و «پيبراي» فوروارد نسبت به سنوات گذشته بهتر بوده و همچنين درآمد حاصل از فروش مجموعه شركت‌ها نسبت به دو سال گذشته حداقل ۴۰ درصد افزايش پيدا كرده است. سود عملياتي شركت‌ها از ۵۵۰ همت به ۹۵۰ همت در سال ۱۴۰۲ رسيده است. اين شاخص‌ها حكم بر اين مي‌كند كه سطح ارزندگي به نسبت بازارهاي موازي مانند خودرو، مسكن و… بالا باشد. اما اينكه چرا بازار مثبت نمي‌شود و به بالاي ۳ ميليون واحد نمي‌رسد بيشتر به دستكاري‌ها و تصميمات غيركارشناسي و ذي‌نفعانه دولت بر مي‌گردد؛ تصميماتي كه برخلاف منافع سهامداران خرد است. نكته ديگر اينكه در سال ۹۹ در عين نزديك به حباب بودن بسياري خريدار سهام بودند، يعني رفتار آن زمان كه همه اشتياق خريد داشتند حكم بر تاييد وضعيت موجود نبود. الان هم عده‌اي كه يا مي‌فروشند يا نگاه مي‌كنند كه چرا شاخص بالا نمي‌رود نمي‌تواند دليلي بر غير ارزنده بودن بازار باشد. بايد بازار را با مختصات خودش نگاه كنيم. تايم‌فريمي كه در مورد آن صحبت مي‌كنيم يك بازه 5-4 ساله است. از سال ۹۹ به اين‌سو مطمئنا بازار سطح ارزندگي خودش را نشان خواهد داد. همچنين عدم ايفاي تعهدات و عدم انجام وظيفه دولت در ارتباط با كوچك‌سازي كماكان ادامه دارد و اين بزرگ‌تر شدن و افزايش هزينه‌هاي عمومي دولت همچنان اين نگراني را ايجاد كرده كه ما هر از گاهي به اقتضاي شرايط، دولت هر زمان نياز يا تصوري از كم و كاستي داشته باشد به فضاي اقتصاد و بازار سرمايه كشور دست‌اندازي خواهد كرد. بنابراين ما بايد در دو موضوع صحبت كنيم، اول سطح ارزندگي بازار كه از نظر من بالاي 3 و نيم ميليون واحد است. من تصور مي‌كنم ارزش بازار بين 3 تا 3 و نيم و حتي بيش از 3 و نيم ميليون واحد سطح ارزندگي شاخص كل است. اين رقم در مقايسه با ساير بازارها و در مقايسه با رشد درآمد حاصل از فروش و سود عمليات و سود قبل كسر ماليات مجموع شركت‌هاست. نكته حائز اهميت اينجاست که مهم‌ترين چيزي كه بورس را تحت تاثير قرار مي‌دهد تصميمات پيش‌بيني نشده دولت است. يعني اساسا توان اين پيش‌بيني را نداريم كه آيا دولت در 6 ماه دوم و با فصل سرما بار ديگر محدوديت و قطعي گاز را براي صنايع اعمال مي‌كند يا آيا افزايش نرخ قائل مي‌شود يا اينكه آيا مي‌تواند مطالبات خود را از كشورهاي ديگر وصول كند؟ چون ممكن است اگر اين مطالبات وصول نشود بار ديگر با افزايش تعرفه واردات و صادرات يا نرخ خوراك پتروشيمي‌ها بخواهد آن را جبران كند و اين به ضرر بازار سرمايه خواهد بود. بنابراين در دو موضوع مي‌توانيم مساله را پيش‌بيني كنيم؛ من اعتقاد دارم بدون دخالت‌هاي دولت بين سه تا سه و نيم ميليون واحد تا پايان سال سطح ارزندگي بازار بورس ايران است.
