ملي‌سازي داده‌ها لازمه حكمراني بر هوش مصنوعي
بنيان‌گذار آزمايشگاه د اده و حكمراني گفت: كشور در ابتدا بايد داده‌هاي خود را ملي كرده باشد تا بتواند حكمراني بر داده و پس از آن حكمراني بر هوش مصنوعي داشته باشد.
بنيان‌گذار آزمايشگاه د اده و حكمراني گفت: كشور در ابتدا بايد داده‌هاي خود را ملي كرده باشد تا بتواند حكمراني بر داده و پس از آن حكمراني بر هوش مصنوعي داشته باشد. به گزارش مهر به نقل از مركز پژوهش‌هاي توسعه و آينده نگري، يك‌صد و پنجاه و يكمين نشست علمي تخصصي اين مركز، با عنوان نقش هوش مصنوعي در نظام حكمراني كشور با حضور سارا بوربور؛ عضو هيات‌علمي دانشگاه تربيت‌مدرس و سرپرست ستاد فراداده مركز ملي فضاي مجازي به عنوان مدير علمي و حسين ميرزاپور؛ بنيان‌گذار آزمايشگاه داده و حكمراني و عضو هيات‌مديره همراه اول و جواد الهي؛ مدرس و پژوهشگر هوش مديريت به عنوان سخنرانان اين نشست، برگزار شد. در ابتداي نشست سارا بوربور؛ عضو هيات علمي دانشگاه تربيت‌مدرس و سرپرست ستاد فراداده مركز ملي فضاي مجازي به عنوان مدير علمي نشست، گفت: هوش مصنوعي در انتها مي‌خواهد به هوش يك انسان برسد و شبيه هوش يك انسان كار كند؛ اما اين هوش مصنوعي اطلاعات پيشين ندارد و بايد در ابتدا به اين ماشين، اطلاعات پيشيني داده شود و به اين ماشين آموزش داده شود كه چگونه عمل كند. هوش مصنوعي به عنوان يك ماشين فراتر از ذهن انسان مي‌تواند محاسبات پيچيده را روي داده‌هاي بزرگ انجام دهد و با استخراج الگوها، نتايج را مشخص كند چرا كه ماشين‌ها هم مثل هوش انسان در ابتدا بايد ياد بگيرند و آموزش ببينند تا بتوانند به صورت هوشمند عمل كنند، اما شايد ذهن انسان امكان پردازش اين داده‌ها با اين سرعت را نداشته باشد. بوربور، ضمن اشاره به كاربردهاي متعدد هوش مصنوعي در دنيا افزود: از جمله كاربردهاي هوش مصنوعي در كشور ما مي‌توان مواردي همچون كاربرد هوش مصنوعي در تشخيص چهره، تصحيح خودكار متن، نقشه و مسيرياب، مركز تماس، رباتيك، چت‌بات‌ها، بازارهاي مالي، خودروهاي خودران، الگوريتم‌هاي توصيه‌گر و دستيار صوتي ديجيتال اشاره كرد. نمونه‌هايي از اين موارد در ايران انجام شده است كه شناخت الگو براي پيش‌بيني داده، شناخت الگو براي يافتن تغييرات ناهنجاري‌ها، دسته‌بندي عناوين و داده‌ها بر اساس شباهت‌ها و تفاوت‌ها، پردازش متن و پردازش تصوير از نمونه‌هاي استفاده از هوش مصنوعي است. عضو هيات‌علمي دانشگاه تربيت‌مدرس ادامه داد: در مورد شناخت الگو براي پيش‌بيني داده‌ها مي‌توان به تحليل قيمت نفت اشاره كرد چراكه بودجه ما يك بودجه نفتي است، بنابراين شناخت اينكه قيمت نفت در آينده چه وضعيتي خواهد داشت، اهميت زيادي دارد. يكي از توانمندي‌هاي هوش مصنوعي اين است كه ما الگوي بين داده‌ها را پيدا كنيم و بتوانيم قيمت نفت در آينده را پيش‌بيني كنيم. مورد دوم استفاده از هوش مصنوعي در پيداكردن رابطه بين قيمت كالاهاي اساسي است كه ما بتوانيم از قبل الگوي رفتاري قيمت كالاهاي اساسي را داشته باشيم تا بتوانيم پيش‌بيني قيمت كالاهاي اساسي را در آينده انجام دهيم. موضوع سوم استفاده از هوش مصنوعي در پيش‌بيني جمعيت است كه ما بتوانيم تخمين بزنيم در چند سال آينده تعداد جمعيت كشور به چند نفر خواهد رسيد. سرپرست ستاد فراداده مركز ملي فضاي مجازي افزود: مورد بعدي از كاربرد هوش مصنوعي، دسته‌بندي اطلاعات است كه با استفاده از آن داده‌ها را بر اساس نوع داده، مثل داده خصوصي و عمومي، داده رسمي، داده صحيح و جعلي، داده سازماني و برون‌سازماني، داده محرمانه و.... دسته‌بندي مي‌كند و براساس نياز هر سازمان مي‌توان داده‌ها را در اختيار آنها قرارداد و يك اشتراك‌گذاري داده بين دستگاه‌ها صورت گيرد. كاربرد ديگر هوش مصنوعي در پردازش متن است كه به‌صورت خلاصه‌سازي متن، تشخيص موضوع متن طولاني، اصلاح و نگارش متن و استخراج تشابه بين متون از آن استفاده مي‌شود و همچنين از هوش مصنوعي در تبديل تصوير پلاك‌هاي ضبط‌شده توسط دوربين‌ها به متن استفاده مي‌شود. در ادامه نشست حسين ميرزاپور؛ بنيان‌گذار آزمايشگاه داده و حكمراني در سخناني گفت: ما در اين نشست چهار محور اصلي داريم كه شامل تعريف حكمراني، تعريف هوش مصنوعي، حكمراني بر هوش مصنوعي و حكمراني با هوش مصنوعي است. وقتي ما از حكمراني حرف مي‌زنيم؛ يعني در مورد اعمال اراده و تصميم از طرف عده‌اي شهروند در يك قلمروي خاص و در راستاي يك منفعت عمومي صحبت مي‌كنيم. در مورد اهميت هوش مصنوعي در حكمراني به همين مثال بسنده مي‌كنم كه در روي نقشه كره زمين از تعداد ۲۰۰ كشور در عصر تحولات پسا اينترنت، تنها كشورهاي معدودي يك پلتفرم بومي در اينترنت دارند كه پلتفرم اول در آن كشور به لحاظ تعداد يوزرها باشد. شايد تعداد اين كشورها به‌اندازه تعداد انگشتان دست هم نرسد. اگر بخواهيم حكمراني كشورها بر اينترنت را در نظر بگيريم به ترتيب كشورهاي امريكا، چين و اتحاديه اروپا از جمله كشورهايي هستند كه بر اساس پلتفرم و الگوريتم‌هاي اينترنتي توانستند بر فضاي مجازي و عصر جديد حكمراني داشته باشند. ميرزاپور در مورد حكمراني بر هوش مصنوعي ادامه داد: كشوري مي‌تواند حكمراني بر هوش مصنوعي كند كه حكمراني بر داده را تأمين كرده باشد؛ يعني اينكه كشور در ابتدا بايد داده‌هاي خود را ملي كرده باشد تا بتواند حكمراني بر داده را انجام دهد و بتواند منابع توليد، توزيع، پردازش و مصرف داده را در كشور تشخيص دهد و بر اين فرآيند اشراف داشته باشد. اما حكمراني بر هوش مصنوعي سخت‌تر از حكمراني بر داده است چرا كه در حكمراني بر هوش مصنوعي، عوامل سخت‌افزاري و پردازنده‌ها هم دخيل هستند و با نبود هر يك از عوامل سخت‌افزاري، امكان حكمراني بر داده و در ادامه حكمراني بر فضاي مجازي ممكن نخواهد بود. بنيان‌گذار آزمايشگاه داده و حكمراني افزود: موضوع ديگر بحث حكمراني با هوش مصنوعي است، يعني پس از تسلط بر سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي مختص به حكمراني بر داده‌ها، بتوانيم براي مردم سرويس‌هايي را ايجاد كنيم كه بتوانند از هوشمندي هوش مصنوعي در روزمرّگي‌هاي خود استفاده كنند و بهره ببرند. يكي از كشورهايي كه خيلي براي هوشمندسازي خود هزينه كرده، كشور امارات است كه سعي كرده با امكاناتي كه ايجاد كرده است به مردم اين امكان را بدهد كه از زندگي با هوش مصنوعي احساس رضايت داشته باشند. وي در ادامه خاطرنشان كرد: اينترنت حدود ۲۰ تا ۳۰ سال است كه در دنيا استفاده مي‌شود و امروزه به يك نياز ضروري تبديل شده است. امروزه استفاده از اينترنت با سرعت درحال افزايش است و كشور ما هنوز در مورد حكمراني بر داده كامل نشده است كه بتواند در دنيا به اين موضوع وارد شود و ما فعلا در اين موضوع به عنوان تماشاچي هستيم. در ادامه اين نشست، جواد الهي؛ مدرس و پژوهشگر هوش مديريت، در ابتداي سخنان خود گفت: اساساً بحث امروز ما در دنيا بحث رقابت است و آن چيزي كه باعث شده ما به سمت هوش مصنوعي حركت كنيم سرعت و امكاناتي است كه هوش مصنوعي براي ما ايجاد مي‌كند. هوش مصنوعي ۴ پارامتر را سرعت مي‌دهد؛ اول اينكه هوش مصنوعي اتلاف‌ها را از بين مي‌برد، آيتم دوم واكنش سريع نسبت به بحران‌ها و ريسك‌ها و خطرات است تا از بروز فاجعه ممانعت شود و حتي بتوان تهديدات را به فرصت تبديل كرد. سوم بحث افزايش قدرت تاب آوري در سازمان‌ها است و چهارم سرعت بخشي به يادگيري است. جوادالهي خاطرنشان كرد: وقتي ما از رقابت در عصر جديد صحبت مي‌كنيم سكان اصلي اين رقابت در دست حاكميت است و اساساً رقابت بين شركت‌ها، ملت‌ها و جوامع در رقابت بين حاكميت‌هاي متمركز است و اگر حاكميت‌ها بخواهند در اين رقابت به سمت جلو حركت كنند بايد به هوش مصنوعي توجه ويژه داشته باشند. ما مي‌توانيم از هوش مصنوعي در سياست‌گذاري استفاده كنيم و حتي خيلي از سازمان‌هاي ما در مسائل سياست‌گذاري بايد از اين ابزار استفاده كنند. در اين صورت نياز ما به هوش مصنوعي بيشتر مي‌شود؛ ولي درعين‌حال بايد الزامات هوش مصنوعي را نيز موازي با حركت در اين مسير مورد بررسي قرار دهيم. اين پژوهشگر ادامه داد: قدرتي كه هوش مصنوعي دارد قدرتي است كه مي‌تواند دنيا را تغيير دهد و بايد در نظر داشته باشيم كه طوري نشود كه ما ظرفيت‌هايي را براي خودمان ايجاد كنيم كه ساير كشورها از اين ظرفيت‌ها عليه ما استفاده كنند؛ بايد به اين موضوع در سياست‌گذاري‌هاي كشور توجه شود. در مورد هوش مصنوعي و استفاده از آن در كشور حاكميت بايد به چند موضوع توجه داشته باشد كه عبارتند از: تسهيل در نوآوري در حوزه هوش مصنوعي، ايجاد بستر توسعه هوش هيجاني در حاكميت، آموزش هوش مصنوعي براي كارآفريني و توسعه مشاغل جديد، توسعه زيرساخت‌ها و دسترسي به داده‌ها، گسترش كاربرد، هوش مصنوعي در شركت‌هاي دولتي و انطباق با مقررات، حفظ اطلاعات مهم در راستاي امنيت كشور و مديريت ريسك در مقابله با خطرات هوش مصنوعي از نمونه اين موارد است.
