آنطور كه معاون راهبري و نظارت بر بهره‌برداري شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور اعلام كرده بارش‌هاي پاييزي محقق نشده و از هم‌اكنون برنامه‌ريزي براي مقابله با خشكسالي و تامين آب مورد نياز مردم در تابستان ۱۴۰۳ آغاز شده است.
جمعيت ايران در سال ۱۳۰۰ كمتر از ۱۰ ميليون نفر بوده كه امروز به بيش از ۸۰ ميليون نفر افزايش يافته و پيش بيني مي‌شود كه در سال ۲۰۵۰ جزو ۱۰ كشور پرجمعيت دنيا به شمار‌آيد. ميزان سرانه آب تجديدپذير در سال ۱۳۰۰ حدود ۱۳ هزار متر مكعب بوده كه در حال حاضر به حدود ۱۴۰۰ مترمكعب تقليل يافته است. روند كاهشي دسترسي به سرانه آب در تمام دنيا با توجه به روند رشد جمعيت وجود دارد، بيش از ۸۰ درصد وسعت ايران در مناطق نيمه خشك، خشك و فراخشك قرار گرفته كه بايد بازنگري در تمام اصول استفاده از آب در كشور انجام شود. آمارهاي سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي متولي يا متاثر از منابع آبي كشور بيان‌كننده شرايط نامساعد و گاه خطرناك درباره عدم توجه به آب و استفاده از آن است. اين آمار به ويژه در آبخوان‌ها، سفره‌هاي آب زيرزميني، چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز يا فرونشست زمين چنان نگران‌كننده است كه از يك جنگ نظامي ترسناك‌تر به نظر مي‌رسد. اطلاعات مي‌گويند حدود نيمي از ۶۰۰ آبخوان‌هاي آب زيرزميني دشت‌هاي كشور در آستانه خشك شدن قرار دارند. مصرف آب‌هاي سطحي به ميزاني غيرقابل باور رسيده و اين باعث شده است تقريباً اكثريت تالاب‌هاي كشور رو به خشكي و كاهش سطح بروند. مجدد آمار از كاهش آب‌هاي قابل استحصال و استفاده به كمتر از ۱۰۰ ميليارد مترمكعب مي‌گويند. در همين توان ذخيره‌سازي حاصل از سدسازي‌ها نيز به سختي ۵۰ ميليارد مترمكعب را نشان مي‌دهد. در اين ميان مشكلات مرتبط با سيستم‌هاي توزيع آب، انتقال بين حوضه‌اي، كيفيت آب، تامين آب شرب، قيمت واقعي آب، توليد انرژي برقابي، ريزگردها، درياچه اروميه، شبكه‌هاي آبياري و زهكشي، ديپلماسي آب، رودهاي مرزي و تغيير اقليم نيز همگي از مشكلاتي است كه آن را به نام بحران آبي تا ورشكستگي مي‌ناميم. در اين بين ۷۰ درصد از دشت‌هاي كشور ۹۰ درصد چاه‌هاي كشور را در بر گرفته است كه اكنون در وضعيت بحراني و ممنوعه بحراني قرار دارد. از ۶۰۹ دشت كشور، ۳۵۹ محدوده از كل محدوده‌هاي كشور شامل گزارش فرونشست از سوي سازمان زمين‌شناسي شده است. ۲۵۰ محدوده كه ۶۷ هزار چاه دارد و ۱۶ درصد برداشت آب در آن صورت گرفته، فرونشست نداشته است ولي حدود ۸۸ محدوده بين صفر تا پنج سانتي‌متر فرونشست داشته است. اين محدوده داراي ۷۵ هزار چاه است و ميزان برداشت آب آن نيز ۱۸ درصد بوده است. ۱۷۹ محدوده نيز كه داراي ۱۵۴ هزار چاه كشاورزي است، با پنج تا ۱۰ سانتي‌متر فرونشست روبرو بوده است. سالانه بين ۴۵ تا ۵۰ سانتي‌متر فرونشست در كشور رخ مي‌دهد، در ۳۵۹ دشت فرونشست رخ داده و ۴۲۰ دشت افت تراز دارد كه ممنوعه و ممنوعه بحراني است.
با اجراي طرح احيا و تعادل‌بخشي تاكنون ۱۳۲ هزار حلقه چاه غيرمجاز مسلوب‌المنفعه شده است. همچنين ۱۴۰ هزار پروانه چاه كشاورزي براساس سند ملي آب اصلاح يا تعديل شده است.
آمار بهره‌برداري از سدهاي مخزني كشور تا پنجم دي‌ماه بيانگر اين است كه ميزان پر شدگي سدهاي كشور ۴۰ است.
ميزان ورودي مخازن كل كشور از ابتداي سال آبي تاكنون معادل ۴ ميليارد و ۴۶۰ ميليون مترمكعب بوده كه در قياس با سال گذشته كه عددي معادل ۴ ميليارد و ۱۳۰ ميليون مترمكعب بوده ۸ درصد رشد داشته است. همچنين ميزان كل خروجي سدهاي كشور نيز نسبت به سال قبل با ۲۱ درصد افزايش مواجه بوده است. حجم آب موجود مخازن اكنون ۱۹ ميليارد و ۹۰۰ ميليون مترمكعب ثبت شده كه اين عدد نسبت به سال قبل كه عددي معادل ۱۸ ميليارد و هفت ميليون مترمكعب بوده ۱۰ درصد افزايش يافته است.
همچنين حجم آب سدهاي پنج گانه استان، اكنون ۲۸۱ ميليون مترمكعب است كه اين مقدار در مدت مشابه سال آبي گذشته ۲۷۲ ميليون متر مكعب بوده است.
سومين ماه فصل پاييز با ثبت ۶. ۶ ميليمتر بارش در حالي به پايان رسيد كه استان تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنين متوسط بلندمدت به ترتيب با كاهش ۶۳ و ۸۲ درصدي نزولات جوي مواجه بوده است. مجموع ريزش‌هاي جوي ثبت شده توسط شبكه سنجش ايستگاه‌هاي آب و هواشناسي در حوزه عملكرد استان تهران، از ابتداي سال آبي جاري تا پايان فصل پاييز ۳۸ ميليمتر بوده، اين امر نشان از كاهش ۵۱ درصدي ميزان بارندگي‌ها نسبت به متوسط بلندمدت دارد. اگرچه بر اساس پيش بيني‌هاي سازمان هواشناسي، انتظار فعاليت پديده ال‌نينو و وقوع بارش‌هاي فرانرمالي در فصل پاييز و به ويژه ماه‌هاي آبان و آذر مي‌رفت، ولي برخلاف الگوهاي پيش بيني شده، فصل پاييز نيز با كاهش قابل توجه ريزش‌هاي جوي، به پايان رسيد تا همچنان تمام اميدها معطوف به فعاليت سامانه‌هاي بارشي در فصل زمستان باشد. در شرايط فعلي چاره‌اي جز برنامه‌ريزي منسجم توسط دولت و همكاري مشتركان براي مديريت مصرف نيست و لازم است دولت برنامه جدي براي گذر از تنش آبي داشته باشد.
باران به كمك منابع آبي نيامد
آنطور كه معاون راهبري و نظارت بر بهره‌برداري شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور اعلام كرده بارش‌هاي پاييزي محقق نشده و از هم‌اكنون برنامه‌ريزي براي مقابله با خشكسالي و تامين آب مورد نياز مردم در تابستان ۱۴۰۳ آغاز شده است.
ارسال نظر
