ابزارهاي تامين مالي SME‌ ها

بنگاه‌هاي كوچك و متوسط براي تامين منابع مالي خود مي‌توانند از ظرفيت‌هاي نوين بازار سرمايه استفاده كنند كه البته مقدمه اين كار شفافيت و آشنايي با شيوه‌هاي نوين تامين مالي است. مديرعامل بورس و اوراق بهادار تهران مي‌گويد: اگر كسي براي تأمين مالي و سرمايه در كسب‌وكارهاي كوچك مشكل دارد مي‌تواند به دبيرخانه بورس و اوراق بهادار تهران مراجعه كند. هر شركتي كه بالاي 100 ميليارد تومان در سال سود دارد، مي‌تواند از اين ظرفيت‌ها استفاده كند. در تأمين مالي به اين شيوه شركت‌ها از معافيت مالياتي استفاده مي‌كنند. يكي از ابزارهاي تأمين مالي، سهامي عام پروژه است، اما اتاق‌هاي شهرستان‌ها و اتاق ايران مشكلي كه براي استفاده از اين ظرفيت‌ها دارند اين است، كه بانك اطلاعاتي منسجمي ندارند.

ابزارهاي تأمين مالي كدامند؟

نشست بررسي چالش‌ها و راهكارهاي تأمين مالي و سرمايه‌گذاری بنگاه‌هاي كوچك و متوسط از سوي كميسيون سرمايه‌گذاري و تامين مالي اتاق ايران برگزار شد. مديرعامل بورس و اوراق بهادار تهران در گفت: بورس تهران فرصت جديد ايجاد كرده تا هر شركتي كه بالاي 100 ميليارد تومان سود مي‌سازد وارد بورس شود. با اين وضعيت، شركت‌هاي كوچك و متوسط كه سرمايه بالاي 120 ميليارد تومان دارند هم مي‌توانند وارد بازار سرمايه شده و از آن طريق تأمين مالي شوند.

محمود گودرزي از روش‌هاي تأمين مالي بنگاه‌هاي كوچك و متوسط با تاكيد بر بازار سرمايه و بورس گفت: يكي از ابزارهاي تأمين مالي، تأمين مالي، سهامي عام پروژه است. اتاق‌هاي شهرستان‌ها و اتاق ايران مشكلي كه براي استفاده از اين ظرفيت‌ها دارند اين است، كه بانك اطلاعاتي منسجمي ندارند. اينكه چقدر سرمايه در گردش دارند؟ چه شركت‌هايي با چه سايزي در اتاق‌هاي بازرگاني فعال هستند؟ كدام شركت استاندارد استفاده از بازار سرمايه دارد؟

گودرزي ادامه داد: ما در مراكز استان‌ها، دفاتر يا تالاب‌هاي منطقه داريم و اين دفترها، دبيرخانه‌هاي تأمين مالي هستند. حتي در برخي از استان‌ها، مثل كرمانشاه مراكز مالي استاني را به‌صورت پايلوت راه انداخته‌ايم. برخي از شركت‌ها در بورس پذيره‌نويسي مي‌شوند. در برخي از استان‌ها خود استانداران سعي مي‌كنند شركت‌هاي آن استان از منابع مالي بورس تأمين مالي شوند.

او تصريح كرد: جعبه‌ابزار بازار سرمايه كامل است، بعد از جنگ جهاني دوم آلمان براساس منابع مالي خصوصي توسعه پيدا كرد. منابع مالي در بورس و اوراق بهادار كامل است. بخش خصوصي نبايد منتظر دولت و بانك‌ها بماند كه خود با تنگناهاي مال زيادي دست‌به‌گريبان هستند. تنها راه موجود براي توسعه كسب‌وكارها در حوزه تأمين مالي، بازار سرمايه است كه دو ابزار اساسي يعني تأمين مالي بدهي و تأمين مالي با ابزار مالكيت يا equity دارد.

گودرزي ادامه داد: تأمين مالي با ابزار بدهي‌اي كه نرخ بهره 36 درصدي دارد توجيه مالي ندارد. كدام كسب‌وكارها در دوره ركود و تورم اين بازدهي را دارند؟

او افزود: ما در بازار سرمايه، مجوز بازار سرمايه‌گذار حرفه‌اي PE را گرفته‌ايم، بورس تهران مانند گذشته نيست. در دو سال گذشته اولين صندوق بخشي و اهرمي و پوشش ريسك در تهران كار خود را شروع كرده كه در خدمت كسب‌وكارهاست. ما با جعبه‌ابزار نوين، كسب‌وكارها را با نگاه اكوئيتي تأمين مالي مي‌كنيم.

به گفته گودرزي 50 شركت در سطح ورود به بورس تهران هستند ولي يك شركت از استان‌ها به ما مراجعه نكرده. ما براي جذب شركت‌ها تمام تلاش خود را مي‌كنيم. اگر كسي براي تأمين مالي و سرمايه در كسب‌وكارهاي كوچك مشكل دارد مي‌تواند به دبيرخانه بورس و اوراق بهادار تهران مراجعه كند. هر شركتي كه بالاي 100 ميليارد تومان در سال سود دارد، مي‌تواند از اين ظرفيت‌ها استفاده كند. در تأمين مالي به اين شيوه شركت‌ها از معافيت مالياتي استفاده مي‌كنند.

او تصريح كرد: اگر اتاق ايران علاقه‌مند دارد به ما كمك كند، پيشنهاد عملياتي داريم. براي اينكه تالاب‌هاي منطقه‌اي ما راه بيفتد، اتاق ايران و اتاق‌هاي سراسر كشور مي‌توانند داده‌هاي شركت‌ها را در پلتفرم بورس تهران قرار مي‌دهيم و بعد از مميزي، افراد يا نهادهاي مالي مي‌توانند به اين اطلاعات دسترسي داشته باشند.

به بنگاه‌ها در حوزه تأمين مالي محدوديتي نداريم ولي متأسفانه اطلاعات خيلي از شركت‌ها كامل و شفاف نيست. البته نهادهاي مالي به‌جايي پول خود را مي‌برد كه سود دارد. ما بنگاه‌هايي كمك مي‌كنيم كه مشكل بازاري ندارد و مشكلشان تأمين سرمايه است.

گودرزي تاكيد كرد: براي ورود شركت‌هاي كوچك و متوسط به بازار سرمايه زيرساخت‌ها را بهبود داده‌ايم. آنها مي‌توانند بانك اطلاعاتي خود را ارايه كنند و از خدمات كلينيك مالي و مشاوره رايگان تأمين سرمايه استفاده كنند و از چگونگي دريافت اين خدمات مطلع شوند. كسب‌وكارهايي كه سود بالايي دارند مي‌توانند از ابزارهايي صندوق تأمين مالي استفاده كنند. اين در كشورهاي توسعه‌يافته و درحال‌توسعه رواج دارد و به‌نوعي شبيه بانك است. در ايران به P.D.C.F معروف است.

گودرزي ادامه داد: تلاش كرده‌ايم كه بورس تهران، شركت‌هاي كوچك و متوسط، شركت‌هايي كه سرمايه بالاي 120 ميليارد تومان دارند هم بتوانند وارد بازار سرمايه شوند و از آن طريق تأمين سرمايه شوند. ما زيرساخت‌هاي خود را بهبود داده و به سمت ديجيتالي شدن رفته‌ايم.

سهم بازار سرمايه از تامين مالي:

فقط 9 درصد

رجبي‌نژاد از معاونت بررسي‌هاي اقتصادي اتاق تهران با بررسي شرايط تأمين مالي كشور در 8 ماهه 1402 بيان كرد: اصلي‌ترين مشكل بنگاه‌ها در حال حاضر تأمين مالي است. با توجه به مشكلات موجود در مسير جذب سرمايه خارجي، عمده منبع تأمين مالي، بازار سرمايه و پول است.

او با بيان اينكه در مدت 8 ماهه امسال بالغ بر سه هزار و 702 ميليارد تومان تأمين مالي از محل بازار پول و سرمايه تأمين شده است، ادامه داد: اين ميزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 24.8 درصدي را تجربه كرده است. در اين افزايش 24.8 درصدي، 21.9 درصد سهم بازار پول و 2.9 درصد سهم بازار سرمايه بوده است.

به گفته او از رقم سه هزار و 702 هزار ميليارد تومان تأمين مالي بالغ دو هزار و 684 هزار ميليارد نومان كه معادل 90.1 درصد است از سمت بازار پول و 368 هزار ميليارد تومان از سمت بازار سرمايه تأمين شده كه سهم آن نسبت به سال گذشته 0.4 درصد افزايش يافته است. او با بيان اينكه تسهيلات پرداختي بانك‌ها به بخش‌هاي مختلف اقتصادي در هشت ماهه امسال بالغ بر دو هزار و 37 هزار ميليارد تومان بوده است افزود: از اين ميزان 42 درصد به بخش خدمات، 36 درصد به بخش صنعت و معدن، 10 درصد بازرگاني، 7 درصد كشاورزي و 5 درصد ساختمان اختصاص داده شده است.

رجبي نژاد گفت: از كل تسهيلات پرداختي بانك‌ها در 8 ماهه امسال، 63 درصد مربوط به تأمين سرمايه در گردش، 19 درصد ساير موارد، 14 درصد ايجاد و 4 درصد به توسعه كسب‌وكار اختصاص داشته است.

او افزود: تأمين مالي از سمت بازار سرمايه در اين مدت 368 هزار ميليارد تومان بوده كه 202 هزار ميليارد تومان آن از محل اوراق سرمايه‌اي و 166 هزار ميليارد تومان از محل اوراق بدهي بوده است. همچنين در اين مدت 130 هزار ميليارد تومان اوراق دولتي، 207 هزار ميليارد تومان اوراق شركتي و 4.1 هزار ميليارد تومان اوراق شهرداري منتشر شده است.

رجبي‌نژاد با اشاره به اينكه انتشار اوراق توسط بخش غيردولتي و شركتي در اين مدت كاهش 48 درصدي را تجربه كرده است، ادامه داد: تأمين مالي توسط بانك‌ها براي بخش‌هاي اقتصادي با مشكلاتي همراه است. از جمله تورم بالا و عدم جبران تورم به وسيله سودپرداختي بانك‌ها كه باعث شده تمايل به پس‌انداز در بانك‌ها كاهش يابد. او يكي ديگر از مشكلات تأمين مالي توسط بانك‌ها را تأمين كسري بودجه دولت دانسته و ادامه داد: اين امر به نحوي است كه موجب شده تا بدهي به بانك‌ها در سال 1401 بالغ بر 154 درصد رشد داشته باشد در حالي كه بدهي بخش خصوصي 31 درصد افزايش داشته است. به گفته او تأمين بدهي شركت‌هاي دولتي از منابع بانك‌ها از مشكلات ديگر تأمين مالي توسط بانك‌هاست. به شكلي كه از فرودين 99 تا فرودين سال جاري 24 درصد اين عدد رشد داشته و كسري بودجه اين شركت‌ها از محل دريافت تسهيلات تأمين شده است.

رجبي نژاد گفت: با توجه به ميزان استفاده از ظرفيت شركت‌هاي توليدي كه 41 درصد است نمي‌توان انتظار فعاليت به صرفه اين بنگاه‌ها را داشت. اين امر باعث عدم جذب سرمايه صاحبان سرمايه به بخش‌هاي توليدي مي‌شود.

او با بيان اينكه ناترازي در بودجه كشور، منابع اعتباري بانك‌ها و بازار سرمايه را به جاي توليد صرف جبران كسري كرده، افزود: سهم اعطايي تسهيلات به بخش‌هاي صنعت، معدن و كشاورزي از 40 درصد در سال 90 به 39 درصد در سال 1401 كاهش يافته در حالي كه سهم بخش‌هاي بازرگاني و خدمات از 44 درصد به 55 درصد افزايش يافته است. او با تأكيد بر اينكه بازار سرمايه تنها 9 درصد نياز مالي كشور را رفع مي‌كند، ادامه داد: اين رقم در كشورهاي پيشرفته حدود 40 تا 50 درصد است.