اروپا از چاله به چاه افتاد؛ واردات گاز امريكا از روسيه پرريسكتر شد
اروپا كه مدتها به گاز طبيعي روسيه وابسته بود، در كمتر از ۲ سال، وابستگي به كرملين را كمتر كرد و به استفاده از گاز امريكا روي آورد اما اين منبع انرژي هم روز به روز براي اروپاييها، پرريسكتر ميشود.
اروپا كه مدتها به گاز طبيعي روسيه وابسته بود، در كمتر از ۲ سال، وابستگي به كرملين را كمتر كرد و به استفاده از گاز امريكا روي آورد اما اين منبع انرژي هم روز به روز براي اروپاييها، پرريسكتر ميشود.
به گزارش ايسنا، كاخ سفيد در تصميم جنجال برانگيزي اعلام كرد تاييد مجوزهاي جديد صادرات براي گاز طبيعي مايع شده يا الانجي را متوقف خواهد كرد. توقف صدور مجوز شامل پروژههاي تحت ساخت يا در حال فعاليت نخواهد شد اما ممكن است بعضي از پروژههاي عظيمي كه قرار بود تا پايان دهه جاري و پس از آن، راهاندازي شوند را به تاخير بياندازد. حتي قبل از اينكه توقف صدور مجوز صادرات جديد الانجي در امريكا، خريداران جهاني را شوكه كند، وابستگي سريع اروپا به الانجي امريكا، شايد بروكسل را به فكر انداخته بود. در عرض يك مدت كوتاه، امريكا سهم قابل ملاحظهاي از تامين گاز اروپا را به دست آورد و سهم گاز روسيه از بازار اروپا را كمتر كرد.
صادرات الانجي امريكا، اكنون در نيمي از واردات الانجي به اروپا سهم دارد و انتظار ميرود سهم آن افزايش بيشتري پيدا كند. با در نظر گرفتن گازي كه از طريق خط لوله به اروپا ارسال ميشود، امريكا پس از نروژ، دومين تامينكننده بزرگ گاز طبيعي اروپاست. هر چند امريكا با نفوذ اقتصادي و ثبات سياسي نسبي، يكي از متحدان بزرگ اروپا در گروه هفت به شمار ميرود اما وابستگي بيش از حد و اندازه به يك كشور دوست هم ريسكهايي را به همراه دارد. تصميم اروپا براي واردات الانجي امريكا به منظور حذف گاز روسيه، به معناي آن است كه امنيت انرژي اين منطقه متكي به عواملي خارج از كنترلش مانند فصل توفانهاي آتلانتيك يا بازيهاي سياسي در واشنگتن دي سي است.
بازرگانان انرژي براي تامين سوختي كه براي گرمايش خانههاي اروپايي، توليد برق و تامين خوراك صنايع، حياتي است، اكنون بايد رويدادهايي را در نظر بگيرند كه هزاران كيلومتر با آنها فاصله دارند. اختلال در كارخانههاي منطقه گلف كاست يا سرماي شديد از هيوستون تا گوانگژو، ميتواند نقشه تجارت سودآور را يك شبه تغيير دهد. ايرا جوزف، محقق ارشد مركز سياست انرژي جهاني در دانشگاه كلمبيا در اين باره ميگويد: وابستگي اروپا به الانجي امريكا تنها در صورتي افزايش خواهد يافت كه گاز روسيه دوباره ظاهر نشود و قطريها تصميم بگيرند كه در جنگ قيمت براي سهم بازار، شركت نكنند. كوتاه و مختصر، ريسك فعلي، تغيير بزرگ در سياست امريكا در آينده است. اروپا با جايگزين كردن گاز امريكا به جاي گاز روسيه، يك نقص بالقوه را با نقص ديگري عوض كرده و سيستم انرژي خود را آسيبپذير ساخته است. كاهش وابستگي اروپا به گاز روسيه حتي قبل از حمله ولاديمير پوتين به اوكراين در سال ۲۰۲۲ آغاز شد. روابط ميان قدرتهاي جهاني در سال ۲۰۱۴ كه روسيه شبه جزيره كريمه را به خاك خود ضميمه كرد، تيره شد. تنشها در سال بعد بيشتر شد زيرا غول گاز دولتي گازپروم توسط ديدهبان رقابت اتحاديه، به سوءاستفاده از قدرت بازار خود متهم شد.
روسيه ماهها قبل از آغاز جنگ در اوكراين، ارسال گاز از طريق خطوط لوله را كاهش داده و فروش نقدي به اروپا را متوقف كرده بود. اقدامات تاكتيكي كه برخي گفتهاند با هدف افزايش قيمتها و سرعت بخشيدن به تصويب خط لوله گازي جنجالي نورد استريم ۲ صورت گرفت.
دو هفته پس از ورود نيروهاي روسي به اوكراين در فوريه سال ۲۰۲۲ كه باعث خريد وحشت زده تمام محمولههاي الانجي موجود در بازار جهاني شد، اتحاديه اروپا طرح قطعي را چيد تا به واردات گاز از روسيه كه در آن زمان، بزرگترين تامينكننده گاز اين منطقه بود، پايان دهد.
الانجي امريكا، انتخابي واضح براي پر كردن خلأ ناشي از حذف گاز روسيه بود. نزديكي جغرافيايي نسبي به معناي صرفه جويي براي معاملهگراني بود كه محمولههاي امريكايي را به جاي آسيا، به اروپا ارسال ميكردند. اروپا هم قدرت خريد بيشتري براي دريافت اين محمولههاي گرانقيمت داشت.
بهعلاوه، قراردادهاي امريكايي، مفاد منعطفتري داشتند و به معاملهگران اجازه ميدادند در صورت مناسب بودن قيمت، محمولهها را به مقصدهاي ديگر ارسال كنند. همچنين در صورت كاهش ناگهاني تقاضا، ميتوانستند اين محمولهها را لغو كنند. واردات الانجي به اتحاديه اروپا در سال ۲۰۲۲، به ميزان ۶۰ درصد افزايش يافت و الانجي فراوان از سوي متحد سياسي قديمي اين منطقه، بزرگترين سهم را در اين افزايش داشت. فرد هاچيسون، رييس و مديرعامل شركت «الانجي الايز» در اين باره گفت: اكنون با اقدام اخير جو بايدن، رييسجمهور امريكا در توقف صدور مجوزهاي جديد صادرات، اين قدرداني ممكن است رنگ ببازد. دولت بايدن پس از حمله نظامي روسيه به اوكراين، به اتحاديه اروپا قول داده بود درخواستها براي هر گونه قابليت صادرات جديد، به سرعت بررسي شود. تصميم اخير امريكا، با وعده مذكور، مطابقت ندارد. هنوز معلوم نيست آيا امريكا، همه شركتها را وادار خواهد كرد برنامههاي صادرات خود را براي هميشه لغو كنند يا در صورت پيروزي مجدد بايدن در انتخابات رياستجمهوري و تضمين حضورش در كاخ سفيد به مدت چهار سال ديگر، اجازه دهد اين پروسه به جلو حركت كند.
اما حتي پيروزي ترامپ در انتخابات رياستجمهوري، تضمين نخواهد كرد كه جريان صادرات گاز امريكا به اروپا ادامه پيدا خواهد كرد. ترامپ در زمان حضورش در كاخ سفيد، ثابت كرد تمايل دارد از تاكتيكهاي جنگ تجاري براي پيشبرد سياستهايش به خصوص عليه چين استفاده كند و هيچ تضميني وجود ندارد كه اتحاديه اروپا از اين نقطه برخورد، دور بماند. حتي اگر تاخير در صدور مجوز صادرات الانجي، موقتي باشد همچنان يك زنگ خطر جدي براي خريداران اروپايي خواهد كرد كه گاز امريكا نميتواند از سياست امريكا، فرار كند.
يك مقام ارشد اتحاديه اروپا كه مايل نبود نامش فاش شود، گفت: كميسيون اروپا نسبت به وابستگي رو به رشد به الانجي امريكا نگران نيست زيرا سطح مشابه ريسكهاي سياسي كه با روسيه وجود داشت را ندارد. اما سايرين چالشهاي احتمالي را پيش رو ميبينند.
بر اساس گزارش بلومبرگ، برخي از دلايلي كه تمايل اروپا براي الانجي امريكا، باعث نگراني برخي شده است عبارتند از: نفوذ سياسي بيش از حد و اندازه امريكا، افزايش هزينههاي انرژي اروپا، تاثيرگذاري رويدادهاي امريكا بر اروپا، تاثير زيست محيطي شديد و به تاخير افتادن پيادهسازي راهكارهاي انرژي سبزتر.