در حسرت انرژي‌هاي پاك
وزير نفت به تازگي با اشاره به افزايش ۳۰ ميليون مترمكعبي توليد گاز در كشور گفته است «امروز ۸۵۱ ميليون مترمكعب گاز به شبكه سراسري كشور تزريق شده كه اين رقم بي‌سابقه بوده است.»
وزير نفت به تازگي با اشاره به افزايش ۳۰ ميليون مترمكعبي توليد گاز در كشور گفته است «امروز ۸۵۱ ميليون مترمكعب گاز به شبكه سراسري كشور تزريق شده كه اين رقم بي‌سابقه بوده است.»
به گزارش خبرنگار «تعادل»، ثبت اين ركورد نشان مي‌دهد، كشور بي‌اعتناء به توليد انرژي خورشيدي و در كل انرژي‌هاي تجديد پذير، همچنان تخت گاز وابستگي شديدي به انرژي‌هاي فسيلي دارد و حالا خبر رسيده است كه در اين زمينه يك ركورد به دست آمده است.
«سرما سخت سوزان است» و بايد از يك بعد به خاطر ثبت اين ركورد خرسند بود و آن اينكه؛ تلاش مجموعه نيروهاي انساني در پالايشگاه‌هاي گاز كشور عليرغم تحريم‌هاي شديد، هر سال در راستاي نيازمندي‌هاي كشور به افزايش توليد گاز منجر مي‌شود واجازه نمي‌دهند كشور وارد يك بحران تازه‌تر حداقل در كوتاه‌مدت باشد. اما همزمان، حسرت‌هاي مهم‌تري نيز بر دل ما خواهد ماند و همه ما مي‌دانيم اين روش سياستگذاري در حوزه انرژي در بلندمدت چه آسيب‌هايي به مملكت خواهد زد.
سجاد بهزادي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل»، اظهار داشت: گفته مي‌شود افزايش مصرف حامل‌هاي انرژي كار را به جايي رسانده كه طبق پيش‌بيني كارشناسان به دليل كاهش فشار از سال ۱۴۰۴ هر سال معادل يك فاز ميدان پارس‌جنوبي را از دست خواهيم داد.
وي عنوان كرد: وقتي توليدگاز در ميادين پارس جنوبي افت كند، يعني اينكه سهم آيندگان را نيز امروز برداشت كرده‌ايم و حتي به خود زحمت نداده‌ايم از درآمد حاصل از اين ذخاير براي نسل‌هاي بعد، سرمايه‌گذاري مهمي هم داشته باشيم. ما با اين نگاه كه اگر ذخاير نفت و گاز خود را مصرف نكنيم، ديگر تا چند سال آينده مانند مصرف زغال سنگ ارزش خود را از دست مي‌دهد، با طمع و بي‌تدبيري همه آنچه مي‌توانيم برداشت و مصرف مي‌كنيم.
عدم سرمايه‌گذاري در حوزه انرژي كشور
بهزادي با اشاره به اينكه منطقي بود حالا كه با بي‌تدبيري، سهم آيندگان نيز امروز مصرف مي‌كنيم، سرمايه‌گذاري‌هاي مهمي نيز در حوزه انرژي شاهد بوديم گفت: مدير برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران از نياز به سرمايه‌گذاري حدود ۲۷۵ ميليارد دلار براي توليد نفت خام و گاز از سال ۱۴۰۳ تا افق سال ۱۴۲۰ سخن به ميان آورده است. اين حجم از سرمايه‌گذاري وجذب سرمايه در وضعيت كنوني وتحريم كشور كار راحتي نيست. براي اين حجم از سرمايه‌گذاري مي‌بايست نه تنها برجام حفظ مي‌شد بلكه با سياست ورزي واقعيت انديشانه، همه دولت‌ها وساختار نظام با افتخار برجام را تقويت مي‌كردند و نگاهي بلندمدت به منافع آن مي‌داشتند.
وي عنوان كرد: درست است كه در مجموع، خانوارهاي ايراني كه يك چهارم گاز و برق كشور را مصرف مي‌كنند، در استاندارد جهاني به عنوان يك مشترك پرمصرف محسوب مي‌شوند اما چاره چيست؟ بخشي از آن به خاطر فقر و نبود امكانات مادي براي استفاده از ساير انرژي‌هاست.با تورم سرسام آور كنوني، خريد لوازم خانگي باكيفيت براي عموم جامعه ناممكن شده است و امكانات انرژي‌هاي خورشيدي هم در دسترس نيست و كلا سرمايه‌گذاري خاصي در اين زمينه انجام نشده است.
وي با اشاره به اينكه آلمان وتركيه جمعيتي مشابه ايران دارند. هر دو كشورهايي با دمايي به مراتب سردتر از ايران هستند؛ اما مصرف انرژي فسيلي در آن كشورها بسيار پايين‌تر. دليل آن چيست،گفت: گفته مي‌شود «توليد انرژي‌هاي تجديدپذير (خورشيدي، بادي و...) آلمان ۱۲۳ برابر ايران است. همچنين توليد برق آبي در آلمان دو برابر ايران و توليد برق هسته‌اي پنج برابر ايران و مصرف زغال‌سنگ آلمان نيز ۲۹ برابر ايران است.» پس كشور آلمان ازظرفيت‌هاي انرژي‌هاي تجديدپذير به خوبي استفاده مي‌كند و ما در حالي كه از نظر سرزميني و آفتاب تابان، شرايط مناسب‌تري نسبت به آلمان داريم، سرمايه‌گذاري چنداني در اين حوزه صورت نگرفته است.
وي تصريح كرد: در واقع علت اصلي مصرف بالاتر گاز ايران از آلمان در اين نكته است كه اگر چه ظرفيت تنوع در انرژي تجديدپذير ايران بسيار بيشتر از آلمان است؛ اما ۶۸ درصد كل مصرف انرژي كشور به گاز وابسته است. نمونه ديگر؛ تركيه همسايه ايران با جمعيتي مشابه است. ايران پنج برابر تركيه مصرف گاز دارد، اما از طرفي تركيه ۳۵ برابر ايران توليد انرژي خورشيدي و بادي، ۹ برابر ايران توليد برق آبي و ۲۲ برابر ايران مصرف زغال‌سنگ دارد. نتيجه اينكه، آلمان و تركيه با اقتصادي چند برابر ايران و با جمعيتي مشابه، مصرف انرژي يكساني با ايران دارند. به گفته بهزادي، اينكه ايران سومين توليدكننده بزرگ گاز جهان است و با اين همه باز هم با كسري گاز مواجه است، به طنز تلخي مي‌ماند كه در كم‌تر كشوري مي‌توان شاهد آن بود. علت اصلي آن نيز مي‌توان در عدم سرمايه‌گذاري و توسعه ديگر انواع انرژي‌هاي ديگر دانست. وي ادامه داد: تحريم‌ها از يك سو و مديريت ناكارآمد از سويي ديگر، آن قدر براي كشور گران تمام شده است كه حتي با داشتن ثروت عظيم گاز، زمستان كه از راه مي‌رسد در اضطراب كمبود آن هستيم. گفته مي‌شود ايران سالانه ۲۴۰ ميليارد متر مكعب مصرف گاز دارد كه تقريبا معادل ۶۰ درصد مصرف گاز ۲۷ عضو اتحاديه اروپا و تقريبا يك چهارم قاره اروپا است. چرا ما بايد به قدر ۶۰ درصد ۲۷ عضو اتحاديه اروپا گاز مصرف كنيم؟
وي عنوان كرد: اين ميزان مصرف گاز ايران تنها متوجه شهروندان نيست؛ بلكه آمارهاي آژانس بين‌المللي انرژي نشان مي‌دهد كه سالانه ۲۵ ميليارد متر مكعب از گاز توليدي ايران در مرحله توليد، انتقال و توزيع تلف مي‌شود.از طرفي يك سوم گاز مصرفي ايران در نيروگاه‌ها استفاده مي‌شود و به خاطر راندمان پايين نيروگاه‌ها، بخش قابل توجهي از گاز تحويلي در پروسه تبديل به برق تلف مي‌شود. وي گفت: اين شيوه حكمراني و سياستگذاري در مصرف مهم‌ترين منبع انرژي كشور تا كي بايد ادامه داشته باشد و چرا استفاده از خورشيد تابان به عنوان منبع‌اي مهم‌تر و پاك‌تر همچنان در سايه بي‌تدبيري مغفول مانده است؟ اساسا وضعيت منابع طبيعي كشور چقدر مورد دغدغه جدي مسوولان است ؟
بهزادي خاطرنشان كرد: رهبران جهان در حالي كه برنامه‌ريزي‌هاي گسترده‌اي در حوزه‌هاي انرژي طي سال‌هاي گذشته داشته اند؛ اما همچنان رخدادهاي شديد آب و هوايي (Extreme Weather Events) به عنوان مخاطرات جدي دو سال آينده و «كمبودهاي منابع طبيعي» به عنوان ديگر مخاطره جدي ۱۰ سال آينده بشريت، در پنجاه و چهارمين اجلاس داووس سوييس مورد توجه خود قرار داده‌اند. ما در كجاي اين داستان قرار داريم و تا كي بايد در عطش چند دلارسرمايه‌گذاري ورقابت‌هاي كشورهاي همسايه باشيم؟ كافي است تحولات كشورهاي عربي در حوزه‌هاي انرژي، توسعه انرژي خورشيدي و بادي و تغييرات آب و هوايي را طي چند سال گذشته ببينيم.
وي در پايان اظهار كرد: به نظر مي‌رسد براي دريافت عمق تحولات جهاني در حوزه‌هاي انرژي و اينكه چرا نزديك به ۸۰ درصد مباحث ميزگردها و كارگاه‌هاي داوس ۲۰۲۴، حول محور IT و هوش مصنوعي است، ابتدا بايد سايه جنگ وتحريم از كشور براي هميشه جدا شود. آن گاه مي‌توان مسيري نو درانداخت و رو به آفتاب ايستاد و از سرچشمه اصلي سيراب شد. اگر غير از اين باشد ما در حسرت پيشرفت ساير ملل خواهيم ماند.
