واردكنندگان بزرگ

تعادل|

گمرك ايران در يك اقدام كم سابقه، عملكرد ۱۰۰ صادركننده و واردكننده نخست در حوزه تجارت خارجي را اعلام كرد. تاجران بزرگ ايراني در ۱۰ ماه سال جاري چه كساني هستند؟ گزارش گمرك حاوي آمار جالبي است كه نشان مي‌دهد، «شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران»، «شركت آوا تجارت صبا» و «شركت پشتيباني امور دام كشور» در بين ۱۰۰ شركت واردكننده كالا رتبه برتر را دارا بوده‌اند. سه شركت ياد شده، نزديك به ۴.۵ ميليارد دلار كالا در بازه زماني ياد شده وارد كشور كرده‌اند. بنابر آمارها، در مجموع بيش از ۲۰ ميليارد دلار كالا از سوي ۱۰۰ واردكننده انجام شده كه سهم وزني ۵۸ درصدي و سهم ۳۷ درصدي از ارزش كل واردات را به خود اختصاص داده‌اند. آمارها گوياي اين است كه حقوقي‌ها ۱۰۰ واردكننده نخست ايران بوده‌اند. در مقابل، سهم دلاري ۱۰۰صادركننده بزرگ از سبد تجاري ايران، ۲۴ ميليارد و ۳۰۲ ميليون دلار اعلام شده، ۶۰ درصد از نظر ارزشي و ۵۳ به لحاظ وزني بوده است. ۵۷ شركت از اين ليست، در حوزه «پتروشيمي، نفت و گاز» فعال هستند، كه «شركت ملي گاز ايران»، «شركت پتروشيمي نوري» و «شركت پتروشيمي پرديس» ۳ شركت عمده صادركننده لقب گرفتند. در ميان اين ليست، ۹۱ صادر‌كننده داراي شخصيت حقوقي و ۹ صادركننده شخصيت حقيقي داشته‌اند.

مروري دوباره بر تراز ناتراز ماه دهم

تراز تجاري ايران در ماه دهم سال جاري به مرز ۱۴‌ميليارد دلار منفي رسيده است. البته در پايان آذرماه نيز تراز تجاري منفي ۱۱ ميليارد و ۹۹۰ ميليون دلار اعلام شده بود. در ۱۰ماهه سال جاري صادرات كشور بدون احتساب نفت، تجارت چمداني، برق و صادرات خدمات فني – مهندسي، به ۱۱۳‌ميليون‌ تن كالا به ارزش ۴۰.۵‌ميليارد دلار رسيده است. ميزان صادرات غيرنفتي از نظر وزني رشد ۹.۴درصدي و از نظر ارزشي كاهش ۱۱‌درصدي را نشان مي‌دهد. همچنين در ۱۰ماهه امسال ۲۹.۹‌ميليارد دلار صادرات نفت صورت‌گرفته كه نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته ۱۰‌درصد افزايش را از نظر ارزش به‌ثبت رسانده است. در اين مدت ۳۲.۷ميليون‌ تن كالا به ارزش ۵۴.۳‌ميليارد دلار واردات انجام‌شده كه از نظر ارزش ۱۱.۶درصد و از نظر وزن ۶‌درصد افزايش را نشان مي‌دهد. بر اين اساس تراز تجاري كشور به منفي ۱۳.۸‌ميليارد دلار مي‌رسد. پيش‌تر روزنامه «تعادل» در گزارشي در تحليل اين فاصله آماري بين واردات و صادرات، عنوان شدكه بايد ردپاي بيش اظهاري يا همان بيش بود ارزش در واردات كالا به كشور يا كم اظهاري در صادرات را در گمركات جست‌وجو كرد. جايي كه واردكننده تلاش مي‌كند، كالاي وارداتي خود را با ارزش‌تر اظهار كند تا بتواند از چرخه ارزي بانك مركزي و سامانه نيما، ارز بيشتري دريافت كند و در حالي كه ارزش واقعي كالا در مبدا كمتر از رقم اظهار شده و در اين ميان با توجه به كاغذبازي‌هاي گمركي در داخل و خارج از كشور، بخشي از ارز دريافت شده در حساب واردكننده باقي خواهد ماند تا در بازه‌هاي زماني كه نرخ ارز بالا مي‌رود، ارز ذخيره شده را با نرخ بالاتر بفروشد. از سوي ديگر، كاهش ارزش اقلام صادراتي به دليل كم‌اظهاري و همچنين موانع تحريمي است كه باعث شده هم قيمت پايه صادراتي تعديل شود و كالاهاي ايراني با تخفيف به كشورهاي هدف صادر شوند را مي‌توان از دلايل شكاف قيمتي بين كالاهاي صادراتي و وارداتي دانست.

حالا، گمرك ايران، عملكرد ۱۰۰ صادركننده و واردكننده اول كشور در حوزه تجارت خارجي را طي ۱۰ ماهه سال جاري اعلام كرده كه حاوي نكات جالب است. از مجموع صادرات غيرنفتي كشور در ۱۰ ماهه سال جاري ۶۰ ميليون و ۲۴ هزار تن به ارزش ۲۴ ميليارد و ۳۰۲ ميليون دلار توسط ۱۰۰ صادركننده انجام گرفته است. بر اساس اين گزارش، ۵۳ درصد از وزن و ۶۰ از ارزش كل صادرات غير نفتي كشور توسط ۱۰۰ صادر‌كننده نخست كشور انجام گرفته است.

از ۱۰۰ صادر‌كننده نخست كشور، ۵۷ شركت آن در حوزه پتروشيمي، نفت و گاز فعال هستند كه در ۱۰ ماهه سال جاري شركت ملي گاز ايران، شركت پتروشيمي نوري و شركت پتروشيمي پرديس ۳ شركت عمده صادركننده كالا در بين ۱۰۰ صادر‌كننده اول كشور بودند. در اين مدت شركت ملي گاز ايران ۱۴ ميليون و ۲۹۲ هزار تن به ارزش ۵ ميليارد و ۲۷۲ ميليون دلار، شركت پتروشيمي نوري يك ميليون و ۴۱۸ هزار تن به ارزش ۷۴۵ ميليون دلار و شركت پتروشيمي پرديس با ۲ ميليون و ۲۵۷ هزار تن به ارزش ۶۹۷ ميليون دلار، به خارج از كشور صادر كردند. بر اساس اين گزارش از ۱۰۰ صادر‌كننده برتر كشور در ۱۰ ماهه امسال ۹۱ صادر‌كننده شخصيت حقوقي و ۹ صادركننده شخصيت حقيقي داشته‌اند.

حقوقي‌ها چقدر كالا وارد كردند؟

بنابر آمار گمرك، اما ۱۰۰ واردكننده اول كشور در ۱۰ ماه سال جاري، كدام شركت‌ها بودند؟ در اين مدت ۱۹ ميليون و ۶۹ هزار تن كالا به ارزش ۲۰ ميليارد و ۳۶۳ ميليون دلار توسط ۱۰۰ واردكننده انجام گرفته است كه ۵۸.۳۵ درصد از وزن و ۳۷.۴۶ درصد از ارزش كل واردات كشور را به خود اختصاص داده‌اند.

بنابر آمارهاي گمرك، ۱۰۰ واردكننده نخست كشور داراي شخصيت حقوقي بودند. «شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران»، «شركت آوا تجارت صبا» و «شركت پشتيباني امور دام كشور» در بين ۱۰۰ شركت واردكننده كالا در ۱۰ ماهه سال جاري رتبه برتر را دارا بوده‌اند.

بر اساس اين گزارش، سه شركت ياد شده به ترتيب ۲ ميليون و ۹۸۷ هزار تن كالا به ارزش يك ميليارد و ۸۷۴ ميليون دلار، ۳ ميليون و ۳۶۵ هزار تن كالا به ارزش يك ميليارد و ۴۳۱ ميليون دلار و ۲ ميليون و ۶۴ هزار تن به ارزش يك ميليارد و ۱۱۶ ميليون دلار كالا در مدت يادشده وارد كشور كرده‌اند.

از سوي ديگر، جزييات منتشر شده از سوي گمرك نشان مي‌دهد، در ۱۰ ماهه سال جاري در مجموع ۶۰۰ هزار و ۸۸۸ فقره اظهارنامه صادراتي توسط ۷ هزار و ۸۰۳ شخص حقوقي و حقيقي و ۲۹۱ هزار و ۶۳۸ فقره اظهارنامه وارداتي توسط ۲۲ هزار و ۸۳۴ شخص اعم از حقوقي و حقيقي از گمركات كشور ترخيص قطعي شده است.

شايان ذكر است در ۱۰ ماهه سال جاري ۱۱۳ ميليون تن كالا به ارزش ۴۰ ميليارد و ۴۷۲ ميليون دلار صادر و ۳۲ ميليون و ۶۸۳ هزار تن به ارزش ۵۴ ميليارد و ۳۵۹ ميليون دلار وارد كشور شده است.

تراز منفي تجارت ايران با همسايگان

در همين حال، داده‌هاي گمرك ايران نشان مي‌دهد، تراز تجاري ايران با همسايگان بيش از ۳ ميليارد منفي است. طبق آمارهاي رسمي گمرك ايران در ده ماهه سال جاري، ۷۹ ميليون و ۹۸۲ هزار و ۳۶۰ تن كالا به ارزش ۴۹ ميليارد و ۸۳۱ ميليون و ۸۷۱ هزار دلار بين ايران و كشورهاي همسايه ايران تبادل شد.

در دهه ماه اخير، سهم صادرات ايران به كشورهاي همسايه، ۶۰ ميليون و ۳۶۸ هزار و ۶۴۲ تن كالا به ارزش ۲۳ ميليارد و ۱۵۰ ميليون و ۴۸۳ هزار دلار گزارش شده و در مقابل سهم واردات ايران از كشورهاي همسايه، ۱۹ ميليون و ۶۱۳ هزار و ۷۱۷ تن به ارزش ۲۶ ميليارد و ۶۸۱ ميليون و ۳۸۸ هزار و ۴۶۵ دلار بوده است.داده‌هاي گمرك نشان مي‌دهد، ۵۳.۴ درصد وزن و ۵۷.۲ درصد ارزش صادرات ۱۰ ماهه كشور به مقصد ۱۵ كشور همسايه ايران بوده است.

جزييات صدور و ورود كالا ي كشاورزي

صادرات محصولات غذايي و كشاورزي ايران به همسايگان چگونه بوده است؟ بنابر آمارهاي منتشر شده، در ۱۰ ماهه امسال ۶ ميليون و ۱۵۱ هزار و ۷۴۴ تن محصولات دامي، شيلاتي، زراعي، كشاورزي و غذايي به ارزش ۳ ميليارد و ۹۰۹ ميليون و ۶۴۸ هزار و ۷۰۸ دلار به كشورهاي همسايه ايران صادر شده كه شامل ۹۱ درصد وزن و ۸۰ درصد ارزش كل صادرات محصولات كشاورزي و غذايي كشور به دنيا بوده است يا به عبارتي ديگر مقصد اصلي صادرات اين نوع محصولات، كشورهاي همسايه بودند.

عراق با خريد ۷.۲ ميليارد دلار، امارات با ۵.۲ ميليارد دلار، تركيه با ۳.۵ ميليارد دلار، پاكستان با ۱.۷ ميليارد دلار و افغانستان با ۱.۵ ميليارد دلار، ۵ مقصد نخست صادرات كشورمان در بين همسايگان بودند. عمان با خريد ۹۱۶ ميليون دلار، روسيه با ۷۶۰ ميليون دلار، آذربايجان با ۴۹۹.۵ ميليون دلار، تركمنستان با ۳۶۸ ميليون دلار، ارمنستان با ۳۳۳ ميليون دلار، قزاقستان با ۱۶۳.۵ ميليون دلار، كويت با ۱۴۶ ميليون دلار، قطر با ۹۰ ميليون دلار، بحرين با ۸.۳ ميليون دلار و عربستان با ۳۶۱ هزار دلار مقاصد ششم تا پانزدهم صادرات ايران به كشورهاي همسايه بودند.

همچنين آمارهاي گمرك نشان مي‌دهد، در ۱۰ ماهه امسال، امارات با فروش ۱۷ ميليارد دلار، تركيه با ۶ ميليارد دلار، روسيه با ۱.۵ ميليارد دلار، عمان با ۷۷۸ ميليون دلار و پاكستان با ۵۲۷ ميليون دلار، ۵ كشور نخست در بين همسايگان براي فروش كالاهاي مورد نياز كشورمان بودند. عراق با فروش ۵۰۲ ميليون دلار، قطر با ۹۰ ميليون دلار، قزاقستان با ۵۶.۳ ميليون دلار، آذربايجان با ۳۹.۶ ميليون دلار، ارمنستان با ۳۹.۵ ميليون دلار، تركمنستان با ۳۴.۳ ميليون دلار، افغانستان با ۳۲.۸ ميليون دلار، كويت با ۸.۷ ميليون دلار و بحرين با ۱.۲ ميليون دلار در رتبه‌هاي ششم تا چهاردهم فروش كالا به ايران در بين ۱۵ كشور همسايه از ابتداي سال تاكنون بودند (عربستان بدون فروش كالا به ايران در اين مدت).