چالش بزرگ در فرماندهي تجارت
فاز گمرك كه در چهار راه تلاقي تجارت خارجي‌ايستاده، بايد اقدامات جدي، جامع و اصلاح در در راستاي تسهيل ورود و خروج كالا انجام دهد. ناظر به همين مساله، متوليان دولتي در يك نشست تخصصي تكاليف جديدي را براي اين سازمان مجري درگير در امر تجارت تعريف كردند.
تعادل|فرشته فريادرس|
فاز گمرك كه در چهار راه تلاقي تجارت خارجي‌ايستاده، بايد اقدامات جدي، جامع و اصلاح در در راستاي تسهيل ورود و خروج كالا انجام دهد. ناظر به همين مساله، متوليان دولتي در يك نشست تخصصي تكاليف جديدي را براي اين سازمان مجري درگير در امر تجارت تعريف كردند. « اقدام جامع درخصوص پيوند دادن پنجره‌هاي گمركي با كشورهاي همسايه، اطلاع‌رساني برخط اسناد به شركاي تجاري براي انجام تشريفات گمركي، استقرار كامل سامانه جديد گمرك تا پايان بهار ۱۴۰۳، برقراري گمرك الكترونيك و‌پنجره واحد تجارت فرامرزي، افزايش هماهنگي گمرك با دستگاه‌هايي مثل سازمان راهداري، نظارت و ...» از جمله تكاليف جديدي است از سوي مقامات دولتي ترسيم شد. موضوع ديگري كه در اين نشست مطرح شد، بحث قاچاق از مبادي رسمي و گمركات بود كه به گفته رييس ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز، يك سوم گردش مالي تجاري كشور قاچاق است؛ يعني حدود ۲۰ ميليارد دلار قاچاق از همين مرزها صورت مي‌گيرد كه به دليل رعايت نكردن قوانين يا مشكلاتي كه مسوولان گمركي در نواحي مرزي دارند، اتفاق مي‌افتد. اما سوال مهمي كه از سوي خود دولتي‌ها مطرح شد اين بود كه فرماندهي واحد مرزي تجارت، مشخص نيست بر عهده كدام دستگاه است؟ معاون وزير امور خارجه مي‌گويد: در كشور‌عراق صرفا يك فرمانده واحد وجود دارد ولي متاسفانه در كشور ما اين‌چالش حل نشده است.اين مقام مسوول در وزارت امور خارجه مي گويد: با سختگيري‌هاي مختلف و پيچيدگي‌هاي موجود در مرزها اهداف كشور در حوزه ترانزيت محقق نخواهد شد.
تاييد رسمي قاجاق از مبادي گمرك
مقامات دولتي، در همايش تخصصي گمرك، مسائل حوزه تجارت خارجي و گمرك را آسيب‌شناسي كردند. رييس ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز در اين نشست با تاكيد بر ايجاد پنجره واحد تجارت فرامرزي، بيان كرد: همه دستگاه‌ها منتظر اين اتفاق خوب بودند تا مسائل و مشكلاتي كه تجارت كشور گريبانگير آن است را بتوانيم سامانه‌محور مديريت كنيم.
مجيد رضوي با بيان اينكه گمرك مرزبان اقتصادي كشور است و تكاليف زيادي دارد، گفت: برآورد ما اين بود كه بايد تحول اساسي در گمرك ايجاد شود. اقتصاد كشور ما به جهت نگاهي كه جريان سلطه بر زواياي مختلف كشور ما دارد و تحريم‌هاي فلج‌كننده كار ما را در ساماندهي امور تجارت پيچيده كرده است. وي با تاكيد بر مقابله با قاچاق به صورت سامانه‌محور گفت: ما در جلسات متعدد به بخشنامه‌ها و قوانين متعدد برخورديم كه مراجعات يا كاركنان را تحت فشار قرار داده است. بحث قاچاق در سطح كشور نشان مي‌دهد كه كالاي قاچاق به وفور ديده مي‌شود. توقع ما اين است كه با توجه به اصلاح قوانين و اينكه چهار موضوع در دستور كار گمرك قرار گرفته، چهار موضوع ديگر از جمله اعلام جرم كردن گمرك، پيگيري برائت، بررسي اسناد استعلام‌شده توسط دستگاه‌هاي قضايي و ارزش‌گذاري كالاهاي قاچاق مورد پيگيري قرار گيرد.رييس ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز با بيان اينكه وظيفه نگهداري كالاهايي كه ظن قاچاق به آنها مي‌رفت از دوش گمرك برداشته شده است، گفت: تمام تلاش ما بايد اين باشد كه در چهارچوب قانون عمل كنيم و در غيراين صورت جلوي تصميمات غيرقانوني كه تخلف عنوان شده، بايستيم. رضوي با بيان اينكه آمار فعلي قاچاق زيبنده جمهوري اسلامي ايراني نيست، گفت: يك سوم گردش مالي تجاري ما قاچاق است، يعني حدود ۲۰ ميليارد دلار قاچاق از همين مرزها صورت مي‌گيرد كه به دليل رعايت نكردن قوانين يا مشكلاتي كه مسوولان گمركي در نواحي مرزي دارند اتفاق مي‌افتد.
با قوانين موجود، ترانزيت كالا
به اروپا را از دست مي‌دهيم
در ادامه اين نشست، معاون اقتصادي وزير خارجه از رشد ۵۰ درصدي ترانزيت در سال جاري خبر داد. محمد صفري افزود: به تازگي آقاي پوتين از رييس‌جمهور كشورمان براي كاهش مدت زمان ترانزيت از ايران تشكر كرده بود. معاون وزير خارجه با اشاره به بازديد از 15 نقطه مرزي كشور گفت: ازوزير اقتصاد در خصوص رفع مشكل استقرار ايكس ري تقاضا كرده‌ايم و‌اميد‌واريم اين‌چالش رفع شود. وي‌افزود، در استان بوشهر برخي لنج‌ها كم‌كار شده بودند كه با استفاده از اشكال سازه‌اي جديد مي‌توان اين‌چالش كاهش حمل و نقل در استان مذكور رفع شود. صفري گفت: بالاخره متوجه نشدم كدام دستگاه در مرزهاي كشور نقش اصلي را دارد؟ در كشور‌عراق صرفا يك فرمانده واحد وجود دارد ولي متاسفانه در كشور ما اين‌چالش حل نشده است. معاون وزير خارجه گفت: گمرك الكترونيك و‌پنجره واحد تجارت فرامرزي بايستي برقرار شده و‌هماهنگي گمرك با دستگاه‌هايي مثل سازمان راهداري افزايش يابد. صفري با اشاره به اتصال با گمرك چين و‌توسعه روابط با كشورهاي آسياي ميانه، گفت: سال قبل با تلاش‌هاي صورت‌گرفته گمرك موقتي در آستارا برقرار شد و روزانه تا 250دستگاه كاميون از آن مرز عبور مي‌كند .وي با اشاره به تامين دلار از طريق رويه‌هاي مختلف واردات و صادرات گفت: سال قبل با واردات غلات از روسيه 850ميليون‌دلار به نفع كشور شد. صفري همچنين با اشاره به سختگيري‌هاي مختلف در مرزها گفت: با پيچيدگي‌هاي موجود در مرزها اهداف كشور در حوزه ترانزيت محقق نخواهد شد.
وصولي گمرك
به خزانه ۱۹۰هزار ميليارد تومان
ر بخش ديگري از اين نشست، رييس كل گمرك ايران نيز با دفاع از سازمان متبوع خود، از رشد درآمدي گمرك در سال جاري گفت. بنابر آماري كه محمد رضواني فر اعلام كرد: در بخش درآمدها، حقوق ورودي و ورود خودرو و موبايل بالاي ۶۰۰ دلار و ۲۳ رديف درآمدي گمرك، تا ۲۴ بهمن‌ماه، از ۱۰۰ هزار ميليارد تومان عبور كرده است. در زمينه ماليات بر ارزش افزوده هم ۹۰ هزار ميليارد تومان وصول شده؛ يعني تا اينجا گمرك ۱۹۰ هزار ميليارد تومان مجموعه وصولي گمرك به خزانه بوده است كه در زمينه حقوق و ورودي رشد ۷۸ درصدي نسبت به سال گذشته دارد و مجموعا ۴۶ درصد نسبت به سال گذشته رشد درآمدي داشتيم.رضواني‌فر در آماري ديگري نيز اعلام كرد، كه در حوزه تجارت خارجي، ۱۴.۲ ميليون تن ترانزيت در مدت ۱۰ ماه محقق شده است. اگر درآمد هر تن ترانزيت را بين ۷۰ تا ۱۰۰ دلار براي كشور بدانيم، يعني گمرك بيش از يك ميليارد دلار با همكاري راهداري و ديگر دستگاه‌ها، ايجاد درآمد براي كشور كرده است. رييس كل گمرك ايران اما معتقد است كه در حوزه تجارت خارجي دو اتفاق خوب افتاده است: نخست اينكه براي اولين‌بار آمار مربوط به صادرات نفت، صادرات خدمات فني مهندسي و صادرات برق را به گزارش تراز بازرگاني اضافه شده است، كه به گفته او، اين موضوع شفافيت و ابعاد دقيق‌تري از اقتصاد ما روشن مي‌كند. البته برخي تحليلگران بر اين باورند كه آماردهي به اين شيوه از سوي وزارت اقتصاد، در راستاي انحراف افكار عمومي از تراز تجارت منفي بي‌سابقه تجارت خارجي ايران در سال جاري بوده است و سرپوش گذاشتن بر ضعف‌هايي است كه در حوزه تجارت خارجي وجود دارد.
رضواني در بخش بعدي سخنان بر اين موضوع تاكيد كرد كه اگرچه ما ۴۰.۵ ميليارد دلار صادرات غيرنفتي و ۵۴ ميليارد دلار واردات بدون محاسبه صادرات چمداني و نفت و خدمات فني مهندسي، تراز منفي ۱۴ داريم، اما با محاسبه نفت تراز تجاري ما مثبت ۱۷ مي‌شود.
رضواني‌فر ادامه داد: ما ۴۲ ميليون تن صادرات پتروشيمي داشتيم كه به دليل كاهش قيمت‌هاي جهاني حدود ۳۳ درصد از نظر ارزش، صادرات پتروشيمي ما كاهش پيدا كرد كه عمده اين موضوع به كاهش قيمت‌هاي جهاني برمي‌گردد. در فقره تجارت با ۱۵ كشور همسايه در ۹ ماه گذشته حدود ۷۲ ميليون تن كالا صادر شده به استرداد ۴۴.۳ ميليارد ريال كه از نظر وزني ۱۷ درصد و از نظر ارزشي ۱۲ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
ضيغمي: به حدي خودرو وارد مي‌شود
كه بايد در فكر انبارهاي جديد باشيم
رييس سازمان توسعه تجارت هم كه در اين نشست حضور يافته بود، گفت: توسعه زيرساخت‌هاي صادراتي و افزايش رايزن‌هاي بازرگاني براي توسعه صادرات در دستور كار قرار گرفته و برنامه داريم تا 70 رايزن بازرگاني داشته باشيم. «مهدي ضيغمي» با اشاره به اينكه هم‌اكنون 60 مركز تجاري در سراسر دنيا در اختيار داريم و اميدواريم آثار اين اقدامات در آينده نزديك ديده شود، گفت: با تأكيد رييس‌جمهور، ايران اكسپو در ارديبهشت سال بعد برگزار خواهد شد. او با اشاره به پنج سال ممنوعيت واردات خودرو، گفت: تعامل سازنده با دستگاه‌هاي مختلف انجام شده و در روزهاي آتي به حدي خودرو وارد خواهد شد كه مشكل در فضاي انبار براي نگهداري خودرو جهت ترخيص از گمرك خواهيم داشت. معاون وزير صمت در پايان هم گفت: در دو سال اخير 24 هزار كشنده از گمرك ترخيص شده و نقش سازنده‌اي در توسعه ناوگان حمل و نقل كشور داشته است.
رونمايي از فاز اول گمرك هوشمند
وزير اقتصاد هم به عنوان آخرين سخنران اين نشست با بيان اينكه ميانگين زمان پاسخگويي‌دستگاه‌ها به استعلامات به 7 روز‌كاهش يافته است و از سوي ديگر شاهد كاهش 50درصدي صدور بخشنامه‌ها هستيم. وزير اقتصاد گفت: تا پايان سال بعد تمام ركوردهاي مرتبط با گمرك هوشمند و شفافيت جابه‌جا خواهد شد. او افزود: آسيب‌شناسي جدي در فرماندهي واحد مرزها بايد انجام شود و عدم انسجام مذكور براي فعالان اقتصادي كاهش يابد. خاندوزي گفت: در پيوند دادن پنجره‌هاي گمرك كشورهاي همسايه بايد اقدامات جامع انجام شود. در اين‌حوزه اقداماتي در مورد روسيه، تركمنستان و... انجام‌شده است. براين اساس اسناد به شكل برخط به اطلاع شركاي تجاري كشورمان برسد تا تشريفات گمركي سرعت بگيرد. وي افزود، نگراني در مورد تبادل اطلاعات با سامانه جامع تجارت مرتفع شده و سامانه جامع گمركي جديد به دستاوردهاي فوق‌العاده‌اي نسبت به سامانه سنتي و‌پيشين خواهد رسيد. تا پايان بهار استقرار كامل سامانه جديد گمرك محقق شود.
در پايان اين نشست از فاز اول گمرك هوشمند، رونمايي شد. در جريان اين رونمايي كه در محل گمرك فرودگاه مهرآباد و با حضور رسانه‌هاي جمعي صورت گرفت، همچنين از دستگاه‌هاي آشكار ساز در چهار گمرك كشور، به‌صورت ويدئو كنفرانس رونمايي ش. دو فقره از دستگاه‌هاي آشكارساز، از نوع كاميوني، در گمركات چابهار و لطف‌آباد و دو فقره آشكار ساز ديگر نيز از نوع چمداني بودند كه يك دستگاه آن در گمركات ريمدان و دو دستگاه، در گمركات ميرجاوه، بهره‌برداري شد. بر اين گزارش، با بهره‌برداري از فاز اول گمرك هوشمند، پنجره واحد تجارت فرامرزي در امور گمركي عملياتي شده و از طريق اين سامانه، امكان كنترل تمامي امور و فعاليت‌هاي وابسته به گمرك مانند صدور اسناد و ترخيص كالا، ثبت سوابق و برنامه‌ريزي بر اساس اطلاعات دقيق موجود در اين امور، فراهم مي‌آيد.
