راهي براي دور زدن فيلترينگ

شوراي عالي فضاي مجازي مصوبه‌اي را ابلاغ كرده است كه براساس آن، دسترسي كاربران به سكوهاي پرمخاطب خارجي امكان‌پذير مي‌شود، اگرچه متن اين مصوبه هنوز منتشر نشده اما به نظر مي‌رسد شوراي عالي فضاي مجازي بنا دارد روشي كه سال‌هاي پيش برخي از پوسته‌هاي تلگرام به كار مي‌بردند را براي پلتفرم‌هاي ديگر هم استفاده كند. البته عاقبت استفاده از هاتگرام و طلاگرام براي كاربران ايراني چيزي جز سرقت داده‌هايشان نبود اما بايد ديد حالا راهكار فضاي مجازي براي پلتفرم‌هاي خارجي چيست. آن هم در شرايطي كه تقريبا همه كاربران اينترنتي از شرايط فعلي و فيلترينگ اين پلتفرم‌هاي راضي نيستند و از فيلترشكن استفاده مي‌كنند و حتي بسياري از مسوولان هم در اين شبكه‌هاي اجتماعي فيلترشده، اكانت دارند.
پايگاه اطلاع‌رساني مركز ملي فضاي مجازي اعلام كرد رييس اين مركز، مصوبه شوراي عالي فضاي مجازي ابلاغ كرده است كه براساس آن دسترسي كاربران به «سكوهاي پرمخاطب خارجي امكان‌پذير مي‌شود». متن اين مصوبه منتشر نشده و هنوز مشخص نيست چه مواردي را شامل مي‌شود. براساس خبري كه در سايت مركز ملي فضاي مجازي آمده است، محمدامين آقاميري، دبير شوراي عالي و رييس مركز ملي فضاي مجازي مصوبات جلسه نود و ششم شوراي عالي فضاي مجازي را در خصوص امكان دسترسي به سكوهاي خارجي با سازوكارهاي حكمراني‌پذير، ساماندهي پيام‌رسان‌هاي اجتماعي و ايجاد سامانه ملي و جامع داده ابلاغ كرد. در اين خبر عنوان شده است كه در مصوبه مربوط به سكوهاي خارجي، تنظيم‌گران بخشي موظف شده‌اند «براي ايجاد تنوع در سبد مصرف كاربران با سازوكارهاي حكمراني‌پذير و با هدف رفع نياز مردم، سكوها و خدمات پركاربرد خارجي را كه امكان ارايه خدمات در قالب پوسته براي آنها وجود دارد، شناسايي و شرايط فعاليت آنها را در داخل كشور فراهم كنند.» منظور از «سازوكارهاي حكمراني‌پذير» و «در قالب پوسته» مشخص نيست و تنها اعلام شده است «تنظيم‌گران بخشي موظفند در حوزه تنظيم‌گري خود ظرف مدت يك ماه، خدمات و سكوهاي پركاربرد خارجي را شناسايي و امكان فني براي دسترسي كاربران به خدمات مفيد خارجي را در قالب‌هاي حكمراني‌پذير مورد بررسي قرار داده و ضوابط ارايه خدمات ياد شده را به مركز ملي فضاي مجازي ارايه كنند.» مطابق اين مصوبه، مركز ملي فضاي مجازي نيز موظف است پس از بررسي، مجوز لازم جهت فعاليت بخش خصوصي را به تنظيم گران بخشي بدهد. در بخش ديگري از اين ابلاغيه مقرر شده است سياست‌ها و اقدامات ساماندهي پيام‌رسان‌هاي اجتماعي در خصوص مرجع صدور مجوز شبكه‌هاي اجتماعي و پيام‌رسان‌ها براي تصويب در شوراي معين شوراي عالي فضاي مجازي مطرح شود.
همچنين براساس مصوبه سوم جلسه شوراي عالي فضاي مجازي، مركز ملي فضاي مجازي موظف شده است سامانه ملي سنجش و پايش داده‌اي فضاي مجازي را در تمامي لايه‌هاي فضاي مجازي ظرف مدت سه ماه ايجاد كند و تمامي دستگاه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و تنظيم‌گران بخشي نيز موظف هستند دسترسي به داده‌ها و سامانه‌هاي مرتبط با فضاي مجازي را براي مركز ملي فضاي مجازي فراهم كنند.

   پاسخ دبير شوراي عالي فضاي مجازي  درباره رفع فيلتر تلگرام و اينستاگرام

 به‌دنبال انتشار اين اخبار، محمدامين آقاميري، دبير شوراي عالي فضاي مجازي درباره رفع فيلتر تلگرام و اينستاگرام در ايران توضيحاتي ارايه داد و گفت: سكوهايي كه قوانين و مقررات كشور در آن رعايت شود در اختيار عموم مردم قرار مي‌گيرد. او درباره مصوبه اخير اين مركز اظهار كرد: مصوبه اخير، سه روش را براي فعاليت سكوهاي خارجي در كشور در نظر گرفته است. يكي اينكه خود سكوها با تنظيم‌گران بخشي ارتباط برقرار كنند تا در ايران نمايندگي قانوني تاسيس كنند. وي ادامه داد: روش دوم اين است كه بخش خصوصي به عنوان واسطه با سكوهاي خارجي مذاكره كند تا امكان حضور آنها در كشور با رعايت قوانين داخلي كشور فراهم شود. آقاميري در مورد روش سوم نيز توضيح داد: اين روش به دنبال پياده‌سازي قوانين از مسير ابزارهاي فني است. لازم به توضيح است در اين مورد بحث پوسته مطرح شده است اما اين روش بسيار فراتر است و محدود به پوسته نمي‌شود. به گفته او اين مصوبه ابلاغ شده با دو هدف طراحي شده بود؛ موضوع اول بحث مزيت بخشي طراحي درست زيست‌بوم سكوهاي كشور است. همانطور كه مي‌دانيد سكوها چه خدمات‌رسان و چه اجتماعي، بخشي از زيست بوم اقتصاد ديجيتال هستند كه اگر در شرايط و چارچوب مناسب فعاليت كنند، شاهد توسعه و رشد آنها خواهيم بوديم. وي افزود: در اين مصوبه بحث توسعه عوامل موثر بهبود كيفيت سكوها مد نظر قرار گرفت كه سكوهاي مشمول اين شرايط را فراهم كنند. بحث دوم اقتصادي زيست بوم در نظر گرفته شد؛ در سندي كه جديدا مصوب شده و در تشريفات ابلاغ قرار گرفته، بحث تسهيم كردن درآمد محتواست كه اين زيست بوم سكوها را توسعه مي‌دهد. بحث ديگر خدمات است كه كاربران ايراني بارها درخواست داشتند كه ارتقاء در سكوها باشد. در واقع اضافه شدن خدمات پركاربرد به سكوهاست كه كاربر بتواند انواع خدمات و نيازمندي‌هاي خود را برطرف كند و وارد ساير سكوها شود. او ادامه داد: بحث بعدي موضوعي بود كه يك مرحله آن سال قبل اعلام شد و مربوط سكوهاي خارجي بود؛ اينها سه قسمت هستند يك قسمت آزاد هستند و قوانين كشور را رعايت مي‌كنند و ما درباره آن چارچوب داريم و مراعات مي‌شود و اينها در دسترس مردم هستند و مردم با اينها كارشان را انجام مي‌دهند. بحث ديگر سكوهايي هستند كه رعايت نمي‌كنند؛ بنابراين ساز و كاري اعلام شد كه آنها نمايندگي در داخل كشور داشته باشد و مذاكره كنند كه مالك آنها در داخل كشور نمايندگي ايجاد كند و چارچوب داخل كشور را رعايت كند. آقاميري گفت: در مصوبه اخير براي بخش خصوصي مي‌تواند فعاليت داشته و با نمايندگي‌هاي سكوهاي خارجي، در خارج از كشور به عنوان واسطه مذاكره كند. اين سكوها فقط پيام‌رسان نيستند و همه سكوهاي خدماتي مثل همه كشورها در اروپا، هند، چين و حتي امريكا ملزم به رعايت قواعد سرزميني ما هستند كه اگر اين ممكن شد، مي‌توانند به عنوان نماينده از داخل مجوز بگيرند و دسترسي را در همين چارچوب فراهم كنند.
رييس مركز ملي فضاي مجازي تصريح كرد: مسير سوم برخي خدمات هستند كه مردم به آن احتياج دارند و بايد در اختيار آنها قرار بگيرد؛ براي آن زماني كه روش اول و دوم اتفاق نيفتد، بايد حالت سوم در نظر گرفته شود و با ابزارهاي فني قابليت پياده‌سازي قوانين امكان‌پذير باشد و در نتيجه ابزارهاي فني كه بتوانند كار اين حوزه را انجام دهند، اين مسووليت را بپذيرند. به عبارتي اين سرويس‌ها هم در دسترس مردم است و هم قوانين كشور در آن پياده‌سازي مي‌شود. وي ادامه داد: دو بحث ديگر يكي تحريم ظالمانه‌اي است كه عليه كشور انجام مي‌شود و در نتيجه آن، دسترسي مردم ما به بخشي از خدمات دچار چالش شده و مانع ارايه خدمات شده است؛ در اين باره هم وزارت ارتباطات ساز و كاري معرفي كرده و بحث شده كه شرايط براي همه مردم فراهم شود. بخش خصوصي هم اگر بخواهد ابزارها را توسعه دهد، مي‌تواند با رعايت موارد نسبت به اين كار اقدام كند. اين مصوبه كه مستقل از هر سكوست و همه مي‌توانند از آن استفاده كنند. آقاميري تاكيد كرد: هر سكويي كه چارچوب قوانين و مقررات ما رعايت كند، از طريق سه راهكار نمايندگي خود مالك و واسطه بين مالك و نمايندگي ابزار فني، قابليت پياده‌سازي قوانين كشور را داشته باشد، در دسترس مردم قرار مي‌گيرد. او گفت: ما يك توسعه در ابزارهاي زيست بوم اقتصاد ديجيتال داريم كه اين مصوبه بخشي از آن است كه در آينده ابلاغ مصوبات متعددي خواهيم داشت؛ دستورالعملي حريم خصوصي هم مدتي قبل ابلاغ و لحاظ شده چراكه حريم خصوصي مردم موضوع بسيار اهميتي است و هويت و سابقه و رفتار فرد بايد در اختيار خودش باشد. آقاميري ادامه داد: همچنين مصوبه تسهيم درآمد محتوا به توليدكنندگان را داشتيم كه افرادي كه توليد محتوا مي‌كنند، از محل هزينه ذي نفع باشند و از محل توليد محتوا درآمد كسب كنند و اين موضوع مهمي است چراكه مي‌تواند در بحث توليد محتوا و جذاب شدن محتواها موثر باشد و مردمي كه كاربر عام هستند هم به عنوان شغل دوم و محل درآمد به آن نگاه كنند.