مثال نقض ترکیه برای بورس ایران

تاکنون در دیدبان بارها و به طور مفصل درباره اثر افزایش سطح سود بدون ریسک بر بازار سرمایه توضیح داده شد. ولی سوال مهمی پیش می‌آید؛ اگر افزایش سطح سود بدون ریسک دلیل شرایط نامطلوب و رکود بازار سرمایه است چرا در ترکیه که نرخ سود سپرده بالای ۴۰ درصد است بورس توانسته در یک سال گذشته رکورد بزند و روند صعودی به خود بگیرد؟

به گزارش اکوایران، تاکید بیش از اندازه به موضوع افزایش نرخ سود بدون ریسک و عدم توجه به سایر عوامل بررسی درستی ارایه نمی‌دهد چرا که ترکیه با توجه به شباهت‌هایی اقتصادی که با ایران دارد یک‌ مثال نقض محسوب می‌شود.

 آیا بازدهی منفی بورس قابل دفاع است؟

در یک نگاه منصفانه‌تر لیر ترکیه در یک سال گذشته بیش از ۶۰ درصد ارزش خود را از دست داده است و نرخ تورم ترکیه نیز بالاتر ازتورم ایران و در کانال ۶۰ درصد است که می‌تواند رشد بیشتر بورس ترکیه را نسبت به ایران توجیه کند ولی بازدهی منفی بورس تهران در سال جاری با توجه به ماندگاری تورم در سطوح بالا قابل دفاع نیست.

شاخص کل پایین‌تر از سقف ۹۹

در نگاهی جامع‌‌تر میانگین تورم از سال ۹۹ تا کنون بالای۴۰ درصد است. قیمت دلار در پایان سال۹۹ که سقوط بزرگ بورس رخ داد، در کانال ۲۵ هزار تومانی قرار داشت و اکنون دلار در محدوده ۵۸ هزار تومان است یعنی دلار بیش از صد درصد رشد کرده ولی شاخص کل بورس هنوز نتوانسته بالای سقف سال ۹۹ تثبیت شود.

بورس عقب‌ترین بازار از سال ۹۹ است و در حالیکه همه بازارها رشد کرده اند شاخص کل پایین‌تر از سقف سال ۹۹ در حال نوسان است.

اعتمادی که ترمیم نشد

بخش قابل توجهی از اعتماد مردم در سال ۹۹ سوخت ولی در ادامه نیز کاری برای ترمیم اعتماد از دست رفته نشد. بورس جزء اولویت‌های اصلی کاندیداها در انتخابات بود و قرار بود بازار سرمایه دیگر قلک نباشد ولی بررسی تصمیمات یکسال گذشته این مسئله را تایید نمی‌کند.

بازی نرخ خوراک با سهامداران

در گذشته نرخ خوراک در ایران کمتر از میانگین جهانی بود که باعث حمایت از شرکت‌های پتروشیمی می‌شد. شرکت‌های پتروشیمی بخش قابل توجهی از ارز کشور را تامین می‌کنند و ارز صادراتی شرکت‌های پتروشیمی با نرخ دستوری بانک مرکزی به فروش می‌رسد که کمتر از قیمت بازار آزاد است و اگر حمایتی از این شرکت‌ها انجام می‌شد در عوض شرکت‌های پتروشیمی نیز شریان ارزی کشور را باز نگه داشته‌اند و در هیجانات ارزی ارز صادراتی این شرکت‌ها تعدیل کننده بازار است.

به همین خاطر با وجود فعالیت در شرایط تحریمی که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد و عرضه محصولات به نرخ ارز کمتر از بازار آزاد، کم بودن نرخ خوراک و حمایت از این صنعت مزیتی بود که به رقابت پذیری این صنایع در بازارهای بین المللی کمک میکرد ولی افزایش نرخ خوراک در ابتدای سال همین حمایت را نیز کمرنگ تر کرد و با توجه به شکل اعلام و اعمال آن ضربه مهلکی را به بازار سرمایه ‌واردکرد.

بورس در اردیبهشت‌ماه وارد فاز اصلاحی شد که بعدها با انتشار نامه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها مشخص شد که تاریخ نامه مربوط به شروع اصلاح بازار سرمایه بوده است و برخی با اطلاع از اطلاعات نامه‌ای که انتشار عمومی نشده بود اقدام به فروش کرده بودند.

امنیت روانی سرمایه‌گذاران تخریب شد

افزایش نرخ عوارض صادرات مواد خام و نیمه خام و افزایش مالیات شرکت‌ها در سال ۱۴۰۳ تن شرکت‌ها و سهامداران شرکت‌های سود ده را لرزانده است.

قیمت گذاری دستوری در خودرو و برخی صنایع نیز باعث تحمیل زیان به شرکت‌ها شد به طوری که ایران‌خودرو و سایپا مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت و تعیین تکلیف ورشکستگی شدند.

خودرو از دیرباز لیدر سنتی بازار سرمایه بوده است و خبرهای مربوط به نحوه قیمت گذاری در این صنعت و گزارشات سطح زیان، بارها و بارها با روح و روان سهام داران بازی کرده است.

نگاه ابزاری به بورس و نامه‌ها و بخشنامه‌های شبانه نیز مورد دیگری ست که امنیت روانی سهامداران را تخریب کرده است.

وعده‌هایی که به سرانجام نرسید

سهامداران به وعده‌ها اعتماد می‌کنند ولی به سرانجام نرسیدن وعده‌ها، اعتماد به بازار سرمایه و امنیت سرمایه‌گذاری را نابود میکند. در سال ۹۹ وعده بازگشت شاخص کل بورس از حمایت‌های تکنیکالی داده میشد. در سال جاری هم بارها از خبر خوب برای بازار سرمایه و حمایت سخن به میان آورده شده ولی آنچه گفته شده به اجرا نرسیده که شاخص کل با وجود عقب ماندگی از سقف سالانه خودش، حتی از سقف سال ۹۹ هم‌ پایین‌تر ایستاده است.

بسته حمایتی بورس که در سال جاری توسط احسان خاندوزی وزیر اقتصاد مطرح شد نتوانسته مشوق بازار سرمایه شود و خبرهای خوبی که مجید عشقی در بهمن ماه داده بود به بازار نرسیده و شاخص کل پایین تر از زمانی است که رییس سازمان بورس مژده خبرهای خوب برای بازار داده بود.

‌ موارد گفته شده عواملی است که سبب عقب‌‌ماندگی بورس شده و آب رفتن ته مانده اعتماد سهامداران در سقوط ارزش معاملات خرد به کانال سه هزار میلیارد تومانی مشخص است. در حقیقت افزایش نرخ سود بدون ریسک پس از چنین تجربیاتی تیر خلاص را به پیکر کم جان بازار سرمایه زده و چنین وضعیتی را برای سهامداران رقم زده است.

روز قبل شاخص کل بازار سرمایه حمایت محدوده دو‌میلیون و پنجاه هزار واحدی متناظر با سطح ۳۸ درصدی فیبوناچی را از دست داد و تثبیت پایین این محدوده برای بازار خوشایند نخواهد بود.

سکه‌های جدید تاریخ دارند

اگرچه قیمت سکه امامی روز قبل به مقا‌ومت مهم خود رسید ولی حباب سکه در محدوده ۱۷ درصدی قرار گرفته که متناظر با میانگین هفته‌ای حباب سکه است.

روز قبل علی سعیدی مدیر عامل مرکز مبادله ارز و‌طلای ایران اعلام کرد که خبری از عرضه سکه های بدون تاریخ نیست و در تاریخ ۱۳ اسفند سکه امامی با تاریخ ۸۶ به صورت حراج عرضه خواهد شد.

در حالیکه روز دوشنبه سر معامله‌گران ربع سکه از رشد قیمت دلار بی کلاه مانده بود روز قبل ربع سکه بیشتر از تمامی بازارها رشد داشت.

قیمت تتر از دلار عقب مانده و درهم امارات و دلار در نزدیکی سقف تاریخی است که می تواند ترمز دلار را بکشد.