خانه تكاني در سازمان بورس
طبق قانون مدت اعتبار رييس هيات‌مديره سازمان بورس ۳۰ ماهه است اما عضويت در هيات‌مديره به مدت ۵ سال اعتبار دارد. مجيد عشقي رييس سازمان بورس ۲۱ مهرماه ۱۴۰۰ با حكم شوراي عالي بورس، رييس هيات‌مديره سازمان بورس و رييس سازمان انتخاب شد تا سكان بالاترين مقام اجرايي بازار سرمايه را برعهده بگيرد اما دوره ۳۰ ماهه عشقي يكشنبه هفته آينده تمام مي‌شود و شوراي عالي بورس بايد درباره رييس هيات‌مديره سازمان بورس تصميم‌گيري كند.
طبق قانون مدت اعتبار رييس هيات‌مديره سازمان بورس ۳۰ ماهه است اما عضويت در هيات‌مديره به مدت ۵ سال اعتبار دارد. مجيد عشقي رييس سازمان بورس ۲۱ مهرماه ۱۴۰۰ با حكم شوراي عالي بورس، رييس هيات‌مديره سازمان بورس و رييس سازمان انتخاب شد تا سكان بالاترين مقام اجرايي بازار سرمايه را برعهده بگيرد اما دوره ۳۰ ماهه عشقي يكشنبه هفته آينده تمام مي‌شود و شوراي عالي بورس بايد درباره رييس هيات‌مديره سازمان بورس تصميم‌گيري كند. بر اساس تصويب ماده ۹ لايحه بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران رييس هيات‌مديره سازمان از بين اعضاي هيات‌مديره به پيشنهاد اعضا و تصويب شورا براي مدت ۳۰ ماه تعيين خواهد شد. همچنين بر اساس تصويب ماده ۸ لايحه بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران، مدت عضويت هر يك از اعضاي هيات‌مديره پنج سال است و انتخاب مجدد آنان براي يك دوره ديگر بلامانع است. حال بايد ديد نهاد ناظر بازار سرمايه در سرآغاز سال نو و شروع چرخه تجاري جديد در بازار سهام آيا با خانه تكاني مواجه مي‌شود يا خير؟
شايعه خداحافظي عشقي با بورس
مجيد عشقي در مدت رياست خود حاشيه‌هاي بسيار زيادي داشت و چندين بار شاهد اخبار مختلف درخصوص استعفاي رييس سازمان بورس بوديم؛ اما عشقي هربار تاكيد داشت كه خبري از استعفا نيست و قرار است به فعاليت خود ادامه دهد ولي اين‌بار عشقي با زور از سازمان بورس مي‌رود.مجيد عشقي ۲۱ مهر ماه سال ۱۴۰۰ سكانداري سازمان بورس را از دهقان دهنوي گرفت و در اين مدت بارها شايعاتي مبني بر بركناري او به گوش رسيد. خبر استعفاي عشقي در ۳۰ آبان ماه سال گذشته را مي‌توان يكي از جدي‌ترين اين موقعيت‌ها دانست كه حتي شنيده شد وزير اقتصاد با اين استعفا موافقت كرده و از محمد رضواني‌فر به عنوان رييس جديد سازمان بورس نام برده شد. در آن زمان به نظر مي‌رسيد مجموعه‌اي از عوامل از جمله فشار برخي نمايندگان مجلس از جمله رييس كميسيون اقتصادي، عملكرد كلي سازمان بورس در دوره مديريت عشقي و بلاتكليف ماندن موضوعاتي مثل آزادسازي سهام عدالت، تاخير در ارايه بسته حمايت از بورس و بعد از افزايش گسترده اعتراض‌ها در ميان اهالي بازار سرمايه، كاهش فشارها روي وزير اقتصاد در شرايط فعلي نامطلوب اقتصادي كشور از جمله دلايل بركناري يا استعفاي مجيد عشقي از مديران نزديك به احسان خاندوزي باشد. با اين حال در نهايت اخبار تكذيب و مجيد عشقي از صندلي رياست بلند نشد. بعد از اتفاقات ارديبهشت سال ۱۴۰۲ و نامه معروف دولت درخصوص نرخ خوراك پتروشيمي‌ها كه زمينه ريزش تاريخي شاخص كل بورس را فراهم كرد و واكنش منفعل سازمان بورس به اين اتفاقات، دوباره زمزمه بركناري عشقي به گوش رسيد اما خبر رسمي منتشر نشد. تداوم شرايط بحراني بازار سرمايه در آن روزها ناراحتي فعالان بازار از عملكرد عشقي را بيشتر و بيشتر مي‌كرد تا اينكه در تيرماه سال جاري نامه درخواست بركناري رييس سازمان بورس و تغيير تيم مديريتي اين سازمان خطاب به وزير اقتصاد و دارايي به عنوان رييس شوراي عالي بورس نوشته شد و توانست بيش از ۱۹ هزار امضا جمع‌آوري كند. نويسندگان اين نامه ذيل در توضيح مصاديق سوءمديريت مجيد عشقي و همكارانش، اين دوره را يكي از بي‌ثبات‌ترين و پرنوسان‌ترين دوره‌هاي بورس خوانده‌اند و نوشته‌اند: بارها ريزش‌هاي شارپ و بدون هيچ دليل منطقي و بنيادي را شاهد بوديم. يكي از نمونه‌هاي بارز اين بي‌ثباتي، اظهارنظر خود جناب آقاي دكتر مجيد عشقي در خصوص رشد شارپي بازار بود كه در مقام متولي نظارت و رگولاتوري بازار سرمايه هيچ جايگاه قانوني و سازماني ندارد و اين اظهارنظر ناشيانه ايشان منجر به ريزش شديد و تاريخي بازار و افت شديد ارزش معاملات تا به امروز گرديده و موجبات تكرار وقايع تلخ سال ۱۳۹۹ و فرار سرمايه از بازار را فراهم آورده است. در اين نامه همچنين آمده كه با دستكاري در بازار، شاخص كل خاصيت خود را از دست داده و نمي‌تواند نشانه روشني از وضعيت بازار باشد. بنابراين در دوره‌هاي صعودي، سهامداران خرد با رشد كم ارزش سبد دارايي خود مواجه مي‌شوند و در دوره‌هاي نزولي، بيش از افت شاخص كل، زيان مي‌بينند. البته اين نامه و اعتراض سهامداران نيز نتوانست رييس سازمان بورس را از منصب خود دور كند. مرداد ماه شايعه بعدي بركناري عشقي به گوش رسيد و اين‌بار از محمد فطانت به عنوان جايگزين او نام برده شد. البته از فطانت در شرايطي نام برده شد كه او حتي در ايران هم نبود. و همين مساله خيلي زود به شايعه بركناري عشقي پايان دادو روز ۳ آبان ماه ۱۴۰۲ بار ديگر شايعه بركناري مجيد عشقي به گوش مي‌رسد. اين در حالي است كه در هفته‌هاي اخير بازار سرمايه با ريزش‌هاي هيجاني همراه بود و شاخص بورس در حوالي مقاومت ۲ ميليون واحد قرار گرفته است. ابوذر سروش از مديران بانك مركزي نامي است كه اين‌بار به عنوان جايگزين عشقي معرفي مي‌شود. با اين اوصاف بايد ديد، اين‌بار هم شايعه استعفا يا بركناري عشقي تكذيب شد و بالاخره رييس سازمان بورس قرار است چند روز ديگر از با ساختمان سازمان بورس خداحافظي كند.
سابقه مديريت در سازمان بورس
پيش از تأسيس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴، «سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران (سابق) »، هم‌زمان، عهده‌دار نظارت و عمليات بازار اوراق بهادار ايران بود؛ ولي، با تصويب قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران توسط مجلس شوراي اسلامي (۱ آذر ۱۳۸۴) عمليات اجرايي بورس‌ها به بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ايران، بورس كالاي ايران و بورس انرژي ايران در قالب شركت سهامي عام و مسووليت نظارت بر اين بورس‌ها، نهادهاي مالي و اوراق بهادار به شوراي عالي بورس و اوراق بهادار و سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار شد. رياست سازمان بورس و اوراق بهادار از ابتداي تأسيس بر عهده علي صالح‌آبادي بود و در ۲۵ آذر ۱۳۹۳، محمد فطانت‌فرد عهده‌دار اين وظيفه شد. پس از استعفاي محمد فطانت‌فرد، در تاريخ ۵ مرداد ۱۳۹۵ شاپور محمدي رياست اين سازمان را بر عهده گرفت. پس از استعفاي شاپور محمدي، حسن قاليباف اصل رييس سازمان بورس و اوراق بهادار ايران از ۲۳ فروردين ۱۳۹۹ تا ۳۰ دي ۱۳۹۹ بود كه از سمت خود استعفا كرد. ساختمان جديد سازمان بورس اوراق بهادار با هزينه بيش از ۲ هزار ميليارد در سال ۱۳۹۸ پس از ۱۰ سال بهره‌برداري شد. بعد از استعفاي قاليباف اصل محمدعلي دهقان دهنوي از ۷ بهمن ۱۳۹۹ تا ۲۱ مهر ۱۴۰۰ رييس اين سازمان بود. پس از اتمام دوره ۵ ساله اعضاي هيات‌مديره سازمان بورس و انتخاب اعضاي جديد آن، در تاريخ ۲۱ مهر ۱۴۰۰ مجيد عشقي به عنوان رييس اين سازمان انتخاب شد و روز يكشنبه هفته آتي مهلت 30 ماهه براي رياست سازمان بورس عشقي تمام مي‌شود و بايد در انتظار مديريت جديد بود. هر بار كه شايعه بركناري مجيد عشقي به گوش مي‌رسيد افراد جايگزين نيز مشخص مي‌شد مانند محمد فطانت، ابوذر سروش، محمدرضواني فر. حتي برخي شايعه‌ها در برخي كانال‌ها و سايت‌ها نيز ميثم فدايي، عبده تبريزي به عنوان جايگزين مجيد عشقي نام برده شده است. بايد صبر كرد و ديد در پايان مهلت رياست مجيد عشقي چه كسي جايگزين خواهد شد و سكاندار بازار سرمايه مي‌شود.
افت دوباره شاخص
در روزهاي پاياني عشقي هر روز شاهد افت و نزول بيشتر بازار سرمايه هستيم. طي معاملات روز اخير شاخص كل بورس تهران 6 هزار و 490 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 165 هزار و 738 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش هزار و 114 واحدي در رقم 738 هزار و 640 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با افت 42 واحدي به رقم 25 هزار و 145 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با كاهش 401 واحد به سطح 135 هزار و 572 واحد رسيد. روز چهارشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 49 هزار و 721 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 39 هزار و 881 ميليارد تومان بود كه 80 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 29 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 4 هزار و 665 ميليارد تومان رسيد. در معاملات چهارشنبه، 67 نماد صف خريد داشتند و 45 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 107 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 180 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با كاهش 79 درصدي به 230 ميليارد تومان رسيد.
