تعميق مناسبات رانتي و خام فروشانه

دكتر فرشاد مومني، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي ضمن بيان انتقاداتي نسبت به اظهارات احسان خاندوزي، وزير اقتصاد و سخنگوي اقتصادي دولت در اولين نشست خبري خود در روز 14 فروردين، تلاش‌هاي حكومتگران براي ارايه چشم‌انداز از اقتصاد ايران را همراه با سلطه رويه‌هاي كوته‌نگرانه دانست و تاكيد كرد: اعلام اينكه ايران در حال ورود به مدار رونق اقتصادي است، بسيار مايه شگفتي بود. رشد اقتصادي كه حاصل شده، نسبتي با توسعه ندارد. ادعاي آقاي سخنگو درباره با كيفيت بودن اين رشد، به صرف اينكه يك ادعا از سوي ايشان است، پذيرفته نمي‌شود. اين اظهارات به دور از علم، انصاف و ادب و به دور از مصالح نظام ملي است و شما در شرايط فعلي كشور، با اين اظهارات مردم را عصبي مي‌كنيد و بر روي زخم آنها نمك مي‌پاشيد. اين اقتصاددان با استناد به گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس اظهار كرد: اين گزارش نشان مي‌دهد به موازات ضربات مهلكي كه بخش‌هاي مولد صنعتي در اقتصاد ايران تجربه مي‌كنند، ما شاهد تعميق مناسبات رانتي و خام‌فروشانه هم هستيم. در دوره‌اي كه توليد به اين شكل سقوط كرده، رشته فعاليت‌هاي رانتي - معدني، مانند فعاليت‌هاي شيميايي به جز دارو - كه در دارو هم جاي تاملات بسياري وجود دارد - رشد 10.6 درصدي در توليد و رشد 1.3 درصدي در فروش را داشته‌اند.

به گزارش پايگاه خبري جماران، دكتر فرشاد مومني، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي كه در نشست «بررسي چشم‌انداز اقتصاد ايران در 1403» سخن مي‌گفت، ضمن تبريك آغاز سال جديد و بهار قرآن، با بيان اين توضيح كه در ارائه چشم‌انداز براي سال جاري به نگاه‌هاي سطح خرد نمي‌پردازد و تلاش دارد مخاطبانش را در نظام تصميم‌گيري‌هاي اساسي كشور متوجه پديده تمدن ساز دورنگري كند، تصريح كرد: در ارائه چشم‌انداز براي سال جاري، رويه‌هاي كوته‌نگرانه اين است كه به روندهاي ضدتوسعه‌اي، مخرب و نگران‌كننده‌اي كه در كشورمان وجود دارد تن بدهيم. در واقع با توصيه‌هاي سطح خرد، مخاطبان‌مان را به عنصري فعال براي دامن زدن به تب كوته‌نگري تبديل مي‌كنيم كه در چارچوب مناسبات رانتي، اين كوته‌نگري با رفتارهاي مبتني بر حداكثرسازي منافع فردي و قرباني كردن نفع جمعي پيوند برقرار مي‌كند.

وي با بيان اينكه متاسفانه تريبون‌هاي رسمي هم، امر به معروف و نهي از منكر و شيوه دين ورزي را واژگونه ارائه مي‌دهند، گفت: به جاي اينكه اساس امر به معروف و نهي از منكر را اصلاح و اعتلاي نظام تدبير و تصميم‌گيري اساسي كشور قرار بدهند، سطح خرد را مبنا قرار مي‌دهند و شاهد هستيم خصوصا در اين چند ساله اخير، در پيش گرفتن اين شيوه امر به معروف و نهي از منكر، بعضا با برخي روش‌هاي به كلي غيرانساني و ضداسلامي همراه شده و بايد اميدوار باشيم با برجسته كردن مساله توسعه و دور‌نگري و مقدم دانستن مصالح جمعي و آينده‌نگرانه به مصالح كوته‌نگرانه فردي بتوانيم راه نجاتي باز كنيم. اين اقتصاددان با بيان اينكه دغدغه اصلي در جمع‌هايي كه نگاه‌هاي كوته‌نگرانه سطح خرد دارند، اين است كه مي‌پرسند نرخ تورم و نرخ بهره و ارز چه مي‌شود؟ در حالي كه براي حكومتي كه داعيه‌هاي ديني دارد با ورود از دريچه دين هم ما بايد بفهميم و بفهمانيم كه اولويت با دورنگري است.  مومني اضافه كرد: وقتي از دريچه دين، آن طور كه امثال بهشتي، مطهري، آقا موسي صدر، طالقاني، آقامحمدباقر صدر و باهنر و از اين قبيل نگاه مي‌كردند، مي‌بينيم، علم و عقل و اخلاق در خدمت تمدن‌سازي قرار مي‌گيرد و آينده نگري زيربناي تمدن‌سازي است. اگرصادقانه بخواهيم تمدني براساس آرمان‌هايمان بنا كنيم، بايد انصاف، علم، عقل و آينده‌نگري را تركيب كنيم. اين شيوه هم مورد رضايت خداوند است و هم با مصالح توسعه همراستايي كامل دارد. اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه بايد بالاترين سطح از انتظارات‌مان را به اصلاح شيوه‌هاي اداره كشور معطوف كنيم، گفت: ما با كمال تاسف شاهد هستيم كه در سطوح تصميم‌گيري‌هاي كليدي و اساسي كشور، رويه‌هايي مشاهده مي‌شود كه نسبتي با دورنگري، توسعه، علم‌محوري و اخلاق‌محوري ندارد. مشاهده تلاش‌هاي چند روزه اخير حكومتگران براي ارايه چشم‌انداز اميدواركننده از اقتصاد ايران در سال جديد، سلطه رويه‌هاي كوته‌نگرانه را نشان مي‌دهد.

پاشيدن نمك روي زخم

وي توضيح داد: ما متوجه مي‌شويم كه آقاي رييس‌جمهور، صلاحيت تخصصي علمي در حيطه اقتصاد ندارند، ايشان مي‌توانند در قله حسن‌نيت باشند، اما در عين حال مطالبي به نام ايشان منتشر مي‌شود كه از هيچ نظر، هيچ نوع برازندگي ندارد. مي‌توانيم حمل بر اين كنيم كه اين كار با نيت خير انجام مي‌شود و مثلا مي‌خواهند براي جامعه روحيه ايجاد كنند، اما اگر اين روحيه بخشي مابه‌ازای عيني نداشته باشد، مشروعيت سوز مي‌شود و ضد خود عمل مي‌كند. اين اقدام مانند پاشيدن نمك روي زخم است. تویيتي از طرف آقاي رييس‌جمهور منتشر كرده‌اند كه رشد اقتصادي چنين و چنان است! اين مطلب منتشر شده نشان مي‌دهد آنهايي كه به ايشان مشاوره مي‌دهند، الفباي علم اقتصاد و توسعه را هم نمي‌دانند؛ چرا كه آنچه عنصر حياتي است و با سرنوشت‌سازي، رشدهاي اقتصادي را معني‌دار مي‌كند، كيفيت رشد است و نه اندازه آن! وي اظهارداشت: با اين توجيه كه ايشان آگاهي تخصصي ندارند و به كساني اعتماد كرده‌اند كه آنها هم دستكم ناآگاهانه، و ان‌شاءالله فراتر از آن نباشد، عمل مي‌كنند، اما انتظارات‌مان از افرادي مانند سخنگوي دولت و از آن مهم‌تر سخنگوي اقتصادي دولت بيشتر است. در نخستين گفت‌وگوي اقتصادي سخنگوي محترم دولت با جامعه، ملاحظات و نكته‌هايي را مشاهده مي‌كنيم كه به ما مي‌گويد صد رحمت به آقاي رييس‌جمهور! 

 مومني افزود: اين الگوي تعامل با مردم از ناحيه حكومت نسبتي با توسعه و همچنين علم و اخلاق ندارد. اين مساله بسيار شگفت‌انگيزي است كه سخنگوي گرامي دولت در سخنان اخير خود، عنوان كرده كه ايران در حال ورود به مدار رونق اقتصادي است! حقيقتا اين اظهارات براي من بسيار مايه شگفتي بود! اگر ايشان حتي گزارش‌هاي رسمي منتشر شده طي چند وقت اخير را ملاحظه مي‌كردند حتما از اين شيوه تعامل با اصحاب رسانه و از طريق آن با جامعه تجديد نظر مي‌كردند.  اين عضو هيات علمي دانشگاه با تاكيد بر اينكه اين شيوه گفت‌وگو با مردم از هر زاويه‌اي كه نگاه شود، مبتني بر تعامل سازنده ميان حكومت و مردم نيست، اظهار كرد: شاقول‌هاي اين شيوه گفت‌وگو با مردم، پراشكال است و همان قدر كه به غايت نسبتي دور با ملاحظات سطح توسعه دارد، از واقعيت، واقع‌بيني، صدق ورزي و شفافيت با جامعه هم فاصله زيادي دارد و نسبت بايسته‌اي را به نمايش نمي‌گذارد. ايشان در فرمايش‌های خود در توجيه وضعيت فعلي، درباره بهبود در فضاي كسب و كار، سرمايه‌گذاري و رشد اقتصادي سخن گفته‌اند. باعث تاسف است كه به اين عزيزان گوشزد كنيم كه ادعاي آقاي سخنگو درباره با كيفيت بودن اين رشد، به صرف اينكه يك ادعا از سوي ايشان است، پذيرفته نمي‌شود. آقاي سخنگو بايد منطق‌هايي را ارائه كنند كه اگر قرار باشد اعتبار علمي داشته باشند، حتما بايد مبتني بر شواهد قابل اعتنا و معتبر باشد.

رشد اقتصادي بي‌كيفيت

مضمون كاملا ضدتوسعه‌اي دارد

مومني توضيح داد: در آغاز دوره كارشناسي در رشته اقتصاد، جزو اولين مسائلي كه براي يك دانشجو در آموزش توسعه مطرح مي‌شود، اين است كه رشد اقتصادي ممكن است در سطوح بالايي اتفاق بيفتد، اما به واسطه بي‌كيفيت بودن، مضمون كاملا ضدتوسعه‌اي داشته باشد. اينها نكته‌هايي بسيار ابتدايي است. كسي كه در مقام امين دولت مي‌خواهد با مردم از موضع حكومت صحبت كند، حتما بايد به اين مسائل توجه داشته باشد. آنچه كه مساله را به مراتب تلخ‌تر مي‌كند، اين است كه ايشان در اولين صحبت در سال جديد، ابتدا شروع به بد و بيراه گفتن به دولت قبلي مي‌كند!

برازنده نيست

به گفته اين استاد دانشگاه؛ براي كسي كه الفباي سياست را هم بداند، برازنده نيست در دولتي كه در آستانه پايان كار خود قرار گرفته، همچنان به دولت قبلي خرده بگيرد و در اين شيوه خرده گرفتن هم انواع اشكالات و تناقضات اخلاقي و علمي هم وجود دارد. ايشان با شعف و شادماني گفته‌اند مجموع رشدي كه ما در اين دولت ايجاد كرديم، به حدود 12درصد رسيده در حالي كه رشد اقتصادي در دهه 90 فاجعه‌آميز بوده است! شيوه ارايه آمار و اطلاعات‌شان را ببينيد!

رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد گفت: اگر شما مي‌خواهيد به اين شيوه برخورد كنيد، انصاف داشته باشيد و بگوييد رشد اقتصادي كه در يك سال 1395 دولت قبلي ايجاد كرد، از مجموع رشد سه ساله شما بيشتر بوده است. اگر واقعا مساله رعايت علم و اخلاق است، تورم سه ساله اول دولت قبل را با تورم سه ساله اول اين دولت مقايسه كنيد! اگر چنين مقايسه‌هايي صورت بگيرد، به جز اينكه دور بودن از علم و اخلاق در رويه‌هاي كوته‌نگرانه بر ملا مي‌شود، اين است كه سياست‌تان مبني بر اينكه هنوز هم در پايان كارتان مي‌گوييد هر چه فرياد داريد بر سر دولت قبل بزنيد، رنگ مي‌بازد! اين چه دولتي است كه شما همه بد و بيراه‌ها را به او مي‌گوييد، اما در كل سه سالي كه از عمر دولت‌تان مي‌گذرد، همچنان برنامه همان دولت را تمديد كرديد! اين رويه‌ها حتي در حد يك انسان متخلق هم نيست، چه رسد به اينكه بخواهد از موضع نماينده حكومت با مردمش صحبت كند!

رشد با كيفيت؟!! مومني اظهار داشت: آقاي سخنگو ادعا كرده‌اند رشدي كه در 1402 رقم زديم، رشد باكيفيتي بوده است. به ايشان عرض مي‌كنم كاش گزارش پايش بخش حقيقي اقتصاد ايران كه تا 11 ماهه سال گذشته را پوشش مي‌داده و در اسفند 1402 توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس منتشر شد را مطالعه مي‌كرديد. به صراحت آمده كه در بهمن 1402، شاخص توليد و فروش شركت‌هاي صنعتي بورسي نسبت به بهمن 1401، با كاهش 1.9درصدي در توليد و كاهش 3.4درصدي در فروش روبه‌رو بوده كه نشان مي‌دهد رشدي كه حاصل شده هيچ نسبت قابل اعتنايي با كيفيت سطح توسعه ندارد. براساس اين گزارش، در برخي رشته فعاليت‌هاي كليدي صنعتي، سقوط از اين ميانگين بسيار بيشتر بوده است. وقتي بخواهيم از مقام توصيف فراتر رويم و تحليل كنيم، متوجه مي‌شويم كه بخش بزرگي از مقدرات اقتصادي ايران در چارچوب منافع مافياها، ازجمله مافياي واردات، رباخوارها، سوداگران و از اين قبيل رقم مي‌خورد. اين اقتصاددان توضيح داد: در صفحه اول همين گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس آمده كه در همين دوره يك ساله، شاخص توليد خودرو و قطعات كاهش 16.4درصدي را تجربه كرد و فروش هم كاهش 12.1درصدي را نشان داده است. اگر وارد تحليل اين آمار شويم، شرايط آنوميك، ضدتوسعه‌اي و منطبق با منافع مافياها در اين بستر نهادي كه دولت گرامي هم به سهم خود در آن نقش دارد، بهتر آشكار مي‌شود. اين گزارش مركز پژوهش‌ها، نشان مي‌دهد به موازات ضربات مهلكي كه بخش‌هاي مولد صنعتي در اقتصاد ايران تجربه مي‌كنند، ما شاهد تعميق مناسبات رانتي و خام‌فروشانه هم هستيم. در دوره‌اي كه توليد به اين شكل سقوط كرده، رشته فعاليت‌هاي رانتي- معدني، مانند فعاليت‌هاي شيميايي به جز دارو، كه در دارو هم جاي تاملات بسياري وجود دارد، رشد 10.6درصدي در توليد و رشد 1.3درصدي در فروش را داشته‌اند، اما همزمان با آن، شاخص توليد شركت‌هاي معدني بورسي رشد 59.3درصدي را تجربه كرده است. اين ارقام از 10 زاويه نشان مي‌دهد كه سخنگوي گرامي يا توجه بايسته به معناي رشد با كيفيت ندارند يا آنچنان دل‌شان براي ايجاد اميد در دل مخاطبان مي‌تپد كه حاضرند بديهي‌ترين واقعيت‌ها را هم قرباني بيان اظهارات بي‌كيفيت كنند.

تناقض‌گويي در آمار شرم‌آور است

مومني اضافه كرد: براساس اين تصورات خام، نادرست و تبليغات توخالي است كه آقاي رييس‌جمهور در توييتي اعلام كرده: ملت عزيز، رشد اقتصادي در مجموع در 1402 براساس برآوردهاي مركز آمار حداقل 6درصد خواهد بود و اكنون سه سال متوالي است كه كشور رشد بالاي 5درصد را تجربه مي‌كند! يعني ما اينجا با مشكل چهار عمل اصلي هم روبه‌رو هستيم! آقاي سخنگو مي‌گويند كل رشد سه ساله 12.6درصد بوده، در اين توييت بالاي 15درصد گفته مي‌شود! چقدر تلخ، غم‌انگيز و شرم‌آور است براي كشوري كه حدود 15 ميليون نفر از جمعيتش تحصيلات دانشگاهي را تجربه كردند اين‌گونه اطلاعات ارايه شود! ضمن اينكه در اين توييت رييس‌جمهور، صحبت آقاي سخنگو هم تكرار مي‌شود كه در دهه 90، ميانگين رشد اقتصادي كمتر از يك درصد بود. اين اقتصاددان با بيان اينكه اگر مي‌خواهيد گزارش تطبيقي دهيد، وقتي براي آن دولت، دوره 10 ساله را درنظر مي‌گيريد، براي خودتان هم بايد داده‌هاي‌تان مبتني بر دوره 10 ساله باشد، ادامه داد: از آن مهم‌تر اين است كه اگر مي‌خواهيد سالانه هم مقايسه كنيد، رشد اقتصادي كه آنها در 1395 تجربه كردند، از كل رشد اقتصادي دوره شما هم بيشتر بوده است. چرا آن رشد را در آن زمان گرامي نداشتيم! چون آن رشد بي‌كيفيت بود. اكنون نيز به شما مي‌گوييم مراقب باشيد ذوق‌مرگ نشويد، چراكه اين رشد بسيار بي‌كيفيت‌تر از آن رشد است.

به گزارش جماران، رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد افزود: آقاي سخنگوي گرامي مطرح كرده كه ما در اين دولت در فضاي كسب و كار كولاك كرديم، در جاي خود براي ايشان مفصل در نشست‌هاي عمومي و بعضي نشست‌هاي خصوصي توضيح دادم كه شيوه مواجهه وزارت اقتصاد و كل دولت با مساله فضاي كسب و كار و بهبود آن، از اساس كوته‌نگرانه، نمايشي و ضدتوسعه‌اي است. مولفه‌هاي اصلي بسترساز احساس بهبود فضاي كسب و كار در اين دولت به شيوه مخرب‌تر از دولت‌هاي ديگر پيش مي‌رود، اما اقدامات كاملا نمايشي در اولويت قرار گرفته و نام آن را بهبود فضاي كسب و كار گذاشته‌اند.

سخنگو حرف با مبنا بزند

وي با تاكيد بر اينكه به صلاح شخص سخنگو، دولت، حكومت و كشور است كه سخنگو حرف با مبنا بزند، به ضرورت توجه به نكات كليدي گزارش «پايش امنيت سرمايه‌گذاري در سال 1401» كه توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس در اسفند 1402 منتشر شده، اشاره كرد و يادآور شد: در صفحه هشت اين گزارش آمده كه ارزيابي امنيت سرمايه‌گذاري در سال 1401 نسبت به سال 1400 نشان مي‌دهد امنيت سرمايه‌گذاري در اين سال به مقدار قابل‌توجهي نامناسب‌تر و بدتر شده است. شما كجا بهبود فضاي كسب و كار ايجاد كرديد! با شوك درماني‌هاي پياپي اين بهبود حاصل شده يا با افزايش وحشتناك نرخ بهره اوضاع بهتر شده و چشم‌انداز اميدبخش‌تر براي سرمايه‌گذاري توليدي در كشور ايجاد كرده است! مومني ادامه داد: اين گزارش كوتاه، مي‌گويد سال 1400، «عملكرد نامناسب دولت» اولين و نامناسب‌ترين عنصر در عناصر شكل‌دهنده احساس ناامني براي سرمايه‌گذاري توليدي بوده است. با اين حال همچنان اينها مي‌گويند ما از فرط خوشي به اين حال افتاديم! اما از ديدگاه بازيگران اصلي سرمايه‌گذاري توليدي در ايران، بدترين وضعيت را عملكرد خود دولت ايجاد كرده است! اينكه ارزيابي حزب مخالف شما يا استكبار نيست!  وي با بيان اينكه اين گزارش، دومين عاملي كه در سال 1400 احساس ناامني القا كرده را بي‌ثباتي اقتصاد كلان و سومين عامل را عملكرد نامناسب دولت در زمينه شفافيت و سلامت اداري دانسته، گفت: ببينيد اين دولت با خود و مردم ما چه مي‌كند! بايد انصاف داشت و كشور را دوست داشت و به ادب مسلماني، راستگو باشيم. درحالي كه اين سه عامل در 1400، بدترين عوامل بوده، در سال 1401 رتبه اول در اين زمينه همچنان «عملكرد نامناسب دولت» عنوان شده و «بحران در تعريف و تضمين امنيت حقوق مالكيت» تبديل به رتبه دوم شده كه نشان مي‌دهد شما فضا را براي سرمايه‌گذاران توليدي ناامن‌تر كرده‌ايد و بايد خود را اصلاح كنيد. اينكه خودتان مرتب از خودتان تعريف مي‌كنيد را حمل بر صحت مي‌كنيم و مي‌گوييم ان‌شاءالله مي‌خواهيد روحيه مردم از بين نرود، اما بايد بدانيد روحيه مردم زماني خيلي شديد از بين مي‌رود كه احساس كنند اين حرف‌ها توخالي است.  رييس موسسه مطالعات دين و اقتصاد با بيان اينكه تلخ‌تر و غم‌انگيزتر اين است كه آنها كاري به اين ندارند كه مردم اين سخنان را باور مي‌كنند يا نه، علت سوم احصا شده در پژوهش مركز پژوهش‌هاي مجلس براي احساس ناامني براي سرمايه‌گذاري توليدي را ثبات اقتصاد كلان برشمرد و تصريح كرد: از زماني كه روي كار آمديد هميشه حرف‌تان وارد كردن شوك به قيمت‌هاي كليدي بوده است و هر بار فاجعه‌هاي بزرگ انساني، اجتماعي و محيط‌زيستي پديدار كرديد، اين فاجعه‌ها نمي‌خواهد براي‌تان عبرت‌آموز باشد! باز مي‌خواهيد در چشم مردم نگاه كنيد و بگوييد ما زيادي خوبيم! درحالي كه گزارش‌هاي رسمي كه خود حكومت منتشر مي‌كند هم مغايرت كامل با اين ادعاها دارد.

بايد بر احوال اين قوم گريست...

مومني اظهار داشت: اگر واقعا به اين سخناني كه مطرح كرده‌ايد، باور داريد بايد بر احوال اين قوم گريست كه حكومتگرانش تصور كنند درحالي كه امنيت حقوق مالكيت و ثبات اقتصاد كلان و فساد و ناكارآمدي را در ابعاد غيرقابل باوري افزايش داده‌اند احساس‌شان اين است كه ما فضاي كسب و كار را مساعد كرده‌ايم! اين ادعاها بسيار تلخ و به دور از واقعيت است. براي اينكه روحيه حكومتگران گرامي خراب نشود، فقط به گزارش‌هاي رسمي استناد مي‌كنم كه بنا به تعريف، خوشبينانه‌ترين و محافظه‌كارانه‌ترين برآوردها را از واقعيت ارايه مي‌دهند. اگر بخواهيم كمي وارد مقولات تحليلي شويم و واقعيت‌هاي محرز شده و مشاهده شده را مورد توجه قرار دهيم كه نمي‌شود اين‌گونه سخن گفت!

روي دولت قبل را سفيد كرديد 

اين اقتصاددان ادامه داد: نمي‌گويم از آنها تعريف كنيد، من هم در دولت قبل به جز حدود ۱۷۰ مقاله، سخنراني و مصاحبه، دو كتاب در زمينه مسير خطرناك رو به انحطاطي كه به خاطر خطاهاي سياست‌گذاري در آن دوره اتفاق افتاده است، منتشر كردم. من براي نقد كردن آن دولت هزينه دادم اما اكنون به شما مي‌گويم شما روي آن دولت را سفيد كرديد در تخريب و تشديد سرعت حركت به سمت اضمحلال. اينها مسائلي است كه بايد با نهايت مهر و شفقت طرح كنيم. صادقانه بگوييد آنها چه كارهايي مي‌كردند كه شما نمي‌كنيد! اگر تخريب‌ها را با دامن زدن به مناسبات عدم شفافيت كه بسترساز فساد است انجام دادند و با وارد كردن شوك‌هاي پي‌درپي به قيمت‌هاي كليدي، اين اقدامات را انجام دادند شما كدام يك را انجام نداديد!

حدود ۷۵درصد وام بانك‌ها به زيرمجموعه‌هاي خود

اين اقتصاددان به پژوهش مستقلي كه درباره گشاده‌دستي بانك‌هاي خصوصي انجام شده اشاره كرد و با بيان اينكه اين بانك‌ها نه تنها سپرده‌هاي مردم را حبس، بلكه حبس ظالمانه مي‌كنند، گفت: درحالي كه يكي از حادترين بحران‌هاي بخش توليدي ما دسترسي به سرمايه در گردش است، به‌ طور متوسط حدود ۷۵درصد وام‌هايي كه اين بانك‌ها ارايه مي‌دهند، به زيرمجموعه‌هاي خود است؛ چرا اين دولت در برابر اين مسائل سكوت مي‌كند! چرا با اينكه مركز پژوهش‌هاي مجلس رسما در گزارشي عنوان كرده كه نزديك به دوسوم ايام سال گذشته، بيش از ۵۰درصد رشد پايه پولي فقط مربوط به طرز عمل بانك [...] مي‌شده، اين دولت سكوت مي‌كند؟!  وي تاكيد كرد: بساطي كه يك بانك ايجاد كرده را كه نمي‌توانيد به استكبار جهاني نسبت دهيد! اين را به دولت قبل نيز نمي‌توانيد نسبت دهيد، چراكه شما وقتي روي كار آمديد ادعاهايي كرديد و گفتيد تمام سياست‌هاي مخرب دولت قبل را اصلاح مي‌كنيد! شما كه در حال شدت دادن به همه آن سياست‌ها هستيد! آقاي سخنگو مي‌گويد برنامه مشترك رونق توليد و مهار تورم را در سال ۱۴۰۲ اجرا كرده‌ايم كه در بهبود وضعيت نقش داشته است! بايد گفت زبان در اين زمينه قاصر است! گزارش توليد را با استناد به داده‌هاي مركز پژوهش‌هاي مجلس ببينيد! درحالي كه ميانگين جهاني تورم تقريبا يك رقمي است تورم بالاي ۴۰درصد به عنوان رمز موفقيت مطرح مي‌شود!