كارنامه اقتصادي مجلس يازدهم
طبق برنامه زمان‌بندي اعلام شده از سوي وزارت كشور، در روزهاي پاياني ارديبهشت ماه، تكليف مرحله دوم انتخابات مجلس مشخص خواهد شد و به اين ترتيب در صورتي كه محدوديتي و چالش جديدي در اين زمينه به وجود نيايد، تركيب نمايندگان مجلس دوازدهم تكميل شده و احتمالا در هفته‌هاي پاياني بهار امسال، مجلس دوازدهم رسما كار خود را آغاز خواهد كرد.
طبق برنامه زمان‌بندي اعلام شده از سوي وزارت كشور، در روزهاي پاياني ارديبهشت ماه، تكليف مرحله دوم انتخابات مجلس مشخص خواهد شد و به اين ترتيب در صورتي كه محدوديتي و چالش جديدي در اين زمينه به وجود نيايد، تركيب نمايندگان مجلس دوازدهم تكميل شده و احتمالا در هفته‌هاي پاياني بهار امسال، مجلس دوازدهم رسما كار خود را آغاز خواهد كرد. به اين ترتيب مجلس يازدهم كه حدود چهار سال پيش با وعده تغييرات كلان در روند مديريتي كشور و همراهي با دولت سيزدهم كار خود را آغاز كرده بود در حالي به روزهاي پاياني خود نزديك مي‌شود كه بسياري از وعده‌هاي كلان مطرح شده در روزهاي ابتدايي هنوز سرنوشت مشخصي ندارد و البته به شكل همزمان اختلاف نظرهاي سياسي و اجرايي نيز در مجلس به اوج خود رسيده است. در انتخابات اخير، محمد باقر قاليباف سرليست چهار سال قبل اصولگرايان و رييس مجلس يازدهم در هفته‌هاي گذشته با انتقاداتي از سوي برخي نمايندگان اصولگراي مجلس مواجه شده و اوج اين موضوع در انتخابات مجلس خود را نشان داد، جايي كه قاليباف در سر ليست يكي از فهرست‌هاي انتخاباتي قرار داشت اما راي نخست تهران نبود و همين موضوع سوالات و ابهاماتي را درباره كرسي رياست مجلس در دور بعد به وجود آورده است. در هفته‌هاي گذشته بسياري از نمايندگان منتقد قاليباف از نحوه مديريت مجلس توسط او شكايت داشتند و روز گذشته ذوالنوري نماينده قم در مجلس نسبت به اين رويه بار ديگر انتقاد كرد. حجت‌الاسلام مجتبي ذوالنوري درجلسه علني مجلس شوراي اسلامي در نطق ميان دستور خود با تبريك سالروز تشكيل سپاه اظهار كرد: سپاه ضربه سنگين به رژيم كودك‌كش صهيونيستي زد. وي ادامه داد كه صحبت‌هاي امروزش متعرض به اشخاص و افراد نيست بلكه بيان بعضي ايرادات ساختاري است كه در طول ساليان متعدد موانعي را در كارآمدي بالاتر مجلس شوراي اسلامي ايجاد كرده است. منتخب مجلس دوازدهم با اشاره به انتخابات اخير اظهار كرد: مردم علي‌رغم همه فشارهاي بيگانگان و تبليغات گسترده جهت دلسردكردن مردم، حضور گسترده‌اي در انتخابات داشتند و دشمن را مايوس كردند آنها برگ زرين ديگري در كتاب قطور افتخارات اضافه كردند. وي ادامه داد: مطالبه مردم، كارآمدي بيشتر و تحول مجلس شوراي اسلامي بر حل مشكلات كشور و بازسازي سرمايه اجتماعي است. مجلس زماني كارآمدتر خواهد شد كه عوامل ناكارآمدي و موانع كارآمدي برطرف شود. نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه مجلس شوراي اسلامي از دو بخش نمايندگان و كاركنان تشكيل شده است، تصريح كرد: اگر بنده رييس مجلس شوراي اسلامي شوم و از بيرون به صورت اتوبوسي و قطاري افرادي را بدون داشتن هيچ آشنايي وارد مجلس كرده و به آنها مسووليت دهم، آن وقت تكليف كارمندي كه ۲۰، ۳۰ سال در انتظار رسيدن به قله بوده چه مي‌شود؟ او ديگر چه‌طور مي‌تواند هزينه چند ۱۰ ساله‌اش در خدمت‌گزاري بيشترش را مطلوب كند؟ بايد ارزش افزوده‌اي باشد براي اين وضعيت. آيا اين كارمند انگيزه كاري و هميت در تحول مجلس شوراي اسلامي را دارد؟ نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي يادآور شد: بر اثر تغييرات ساليان اخير و تحولات آيين‌نامه شرايط به گونه‌اي پيش رفته كه مجلس شوراي اسلامي نماينده‌محور و هيات رييسه‌محور نيست و رييس محور است. حال اينكه مجلسي مي‌تواند كارآمد باشد كه همه نمايندگان در آن تاثير و سهم داشته باشند. از طرف ديگر گاهي به بهانه گرايش‌هاي سياسي، بخشي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي كنار گذاشته مي‌شوند و در حاشيه قرار مي‌گيرند. گاهي نمايندگان در تصميمات تاثيري ندارند. مثلا مطلبي به عنوان مصوبه مجلس شوراي اسلامي به شوراي نگهبان ارسال مي‌شود و زماني كه اعتراض مي‌شود چند روز بعد براي راي‌گيري در مجلس مي‌آيند. وي اضافه كرد: امروز نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نمي‌توانند نقش اصلي را ايفا كنند بايد قدرت به نمايندگان برگردد. نمايندگان بايد در همه موضوعات در قبال مردم و موكلانشان پاسخگو باشند ولي تاثير جدي در تصميمات ندارند. ذوالنوري با بيان اينكه اختيار مجلس شوراي اسلامي به دستگاه‌هاي بيروني واگذار مي‌شود تصريح كرد: وجود مراجع فرامجلسي خلاف نص صريح قانون است كه تنها جايگاه رسمي قانون‌گذاري را مجلس شوراي اسلامي مي‌داند. اين مراجع به جاي مجلس و نمايندگان تصميم مي‌گيرند حال اينكه در نهايت بايد نمايندگان پاسخگو باشند. وي مجددا اظهار كرد: مراد من از اين صحبت‌ها مربوط به افراد نيست؛ بلكه شرايط ساختاري چنين وضعيتي را رقم زده است؛ اگر رييس مجلس شوراي اسلامي در جلسه سران قوا و شوراهاي متعدد تصميمي مي‌گيرند كه از جنس قانون‌گذاري است، بايد اين تصميم از قبل به اطلاع نمايندگان رسيده و حتي از آنها استمزاج شود.
اين نماينده مجلس شوراي اسلامي تاكيد كرد كه بايد نمايندگان نقش اصلي را ايفا كرده و مجلس به جاي رييس محوري، نماينده‌محور باشد همچنين مجلس شوراي اسلامي ورودي به مسائل اصلي كشور پيدا كند. نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي گفت: چهار سال عمر يك مجلس است ما در هر سال مي‌توانيم يك مشكل اساسي اعم از خودرو، مسكن، حساب‌هاي مالي و اداري و بانكي را در دستور قرار داده و حل كنيم. اين اقدامات باعث افزايش مشاركت مردم و سرمايه اجتماعي مي‌شود. وي در پايان و در جمع‌بندي اظهار كرد: بايد به شكرانه راي مردم مجلس آينده مجلسي كارآمد با اصلاح آيين‌نامه و برگرداندن اختيار به نمايندگان منتخب باشد. در كنار مسائل سياسي اما يكي از اصلي‌ترين چالش‌هايي كه مجلس يازدهم در روزهاي آينده با آن مواجه است، بحث نهايي كردن بودجه و نهايي كردن تصميمات در زمينه‌هايي مانند بازار ارز است كه هنوز وضعيت مشخصي ندارد. همين موضوع باعث شده كه قاليباف روز گذشته درباره برنامه‌هاي پيش روي مجلس توضيحاتي ارايه دهد. علي بابايي كارنامه نماينده مردم ساري در مجلس شوراي اسلامي در جلسه روز دوشنبه ۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ صحن مجلس در تذكري به سازمان مديريت و برنامه‌ريزي گفت: هنوز بودجه ۱۴۰۳ ابلاغ نشده است اما جداول تخصيص اعلام شده است و اين تخصيص نيز با قيودي همراه است؛ در اين شرايط چطور مي‌شود توسعه متوازن را در مجموعه‌هاي مختلف كشور توقع داشته باشيم؟
وي افزود: از رياست مجلس مي‌خواهيم كه به سازمان برنامه و دولت تذكر دهد كه به قانون عمل كند و نه آنكه احساسي عمل كند و هر آنچه كه خودش مي‌خواهد را در قالب مصوبات سفر يا مباحث ديگر كشور را اداره كند؛ اين كار به نوعي زير سوال بردن كار بنيادين مجلس است. رييس مجلس در اين زمينه به سازمان برنامه تذكر دهد و اگرنه موجب تضييع حقوق بسياري از شهرستان‌هاي محروم و مظلوم مي‌شوند. اين نماينده مجلس در تذكر ديگري با انتقاد از تورم و گراني نهاده‌هاي كشاورزي در سال زراعي جاري، خواستار پيگيري وزير جهاد كشاورزي در اين زمينه شد. محمدباقر قاليباف رييس مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به تذكر نماينده ساري گفت: حتماً با سازمان برنامه صحبت مي‌كنيم كه طبيعتاً براي سال جاري جداولي كه در مرحله دوم بند ب ماده ۱۸۲ طي هفته آينده در صحن مجلس تصويب خواهد شد، مبنا قرار دهد. وي تاكيد كرد: اگر تخصيصي داده‌شده نيز علي‌الحساب است. مهدي طغياني نماينده اصفهان در مجلس شوراي اسلامي در جلسه روز دوشنبه ۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ صحن مجلس در تذكري با تاكيد بر اينكه در قانون بانك مركزي كه به تازگي ابلاغ شده است و همچنين ماده قانون احكام دايمي، سياست ارزي كشور مشخص شده است، گفت: متاسفانه بدون توجه به اين سياست بانك مركزي قيمت بازار غيررسمي ارز را انكار مي‌كند و مي‌گويد من با اين قيمت كاري ندارم درحالي اين قيمت با او كار دارد.
وي افزود: قيمت بازار غيررسمي يا بازار آزاد كه بايد با سياست‌هاي بانك مركزي كنترل مي‌شده، طي ۲ ماه ۱۵ هزار تومان افزايش يافته و بعد از همه التهابات ۲۰۰۰ تومان كاهش يافته است؛ اينها به آن معناست كه بانك مركزي برنامه‌اي براي سياست‌گذاري ارزي منطبق بر قانون ندارد. سخنگوي كميسيون اقتصادي با تاكيد بر اينكه بي‌ثباتي ارزي تبديل به ناامني مي‌شود، اظهار كرد: روز به روز مي‌بينيم كه با سياست‌گذاري فعلي نياز ارزي كشور بيشتر و از طرف ديگر ارزآوري كمتر مي‌شود؛ كم اظهاري در واردات و بيش اظهاري در صادرات نتيجه‌اش بي‌رغبتي در صادرات است. آقايان به ارز نفتي دل خوش كردند درحالي كه اين ارز به معناي ناامني است چند روز ديگر وقتي دولتي در دنيا تغيير كند و رييس‌جمهوري ديگري بيايد نمي‌توان بازار را كنترل كرد. طغياني از رييس مجلس خواست تا در اين زمينه پيگيري‌هاي لازم را انجام دهد و گفت: ما مسووليم و بايد حتماً وارد شويم و وضعيت را كنترل كنيم.
محمد باقر قاليباف رييس مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به تذكر طغياني با تاكيد بر اينكه موضوع ارز حتما مهم است، اظهار كرد: در سياست‌هاي ارزي اختلاف نظري بوده و در حال بررسي است، حتماً تا هفته آينده گزارش جمع‌بندي را به صحن مجلس مي‌آوريم. نمايندگان روز گذشته تذكراتي درباره وضعيت اقتصادي كشور نيز ارايه كردند كه نشان از آن دارد كه مجلس نسبت به وضعيت اقتصادي نگراني‌هايي دارد. محمد صفري نماينده مردم رودسر و املش در مجلس شوراي اسلامي در جلسه روز دوشنبه ۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ صحن مجلس در نطق ميان دستور خود با بيان اينكه «امروز مهم‌ترين و چالشي‌ترين مساله سياسي و انساني سراسر جهان مساله غزه است»، اظهار كرد: امروز غزه صبرش و طاقتش، اجساد كودكانش و گرسنگي مردان و زنان باغيرتش، مظلوميتش و خداباوري و توكلش دنياي مغرور، متكبر و متوحش بشريت را آب و شرمگين كرد؛ چه آنها كه سكوت كردند و چه آنها كه همسايه بودند و چه آنها كه راه را بستند، ظلم كردند. وي با اشاره به پاسخ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به جنايات تروريستي رژيم صهيونيستي در حمله به كنسولگري ايران در دمشق تاكيد كرد: وعده صادق صرفا وعده نبود انصافا صادق بود كه فوايد زيادي داشت از جمله اميد مستضعفين عالم و نااميدي مستكبران عالم. از ولي امر و همه نيروهاي مسلح كه توانستند عظمت، هيبت و شكوه نظامي ايران را به رخ دشمنان بكشند، تشكر مي‌كنم. موفقيت در مسائل نظامي مي‌تواند اين نويد را به ساير دستگاه‌هاي اجرايي بدهد كه جهت تقويت مسائل اقتصادي و فرهنگي كشور تلاش بيشتري كنند و از اين فرصت به وجود آمده نهايت استفاده را جهت شكوفايي اقتصادي ببرند. اين نماينده مجلس در ادامه به بيان مسائل درباره حوزه انتخابيه خود پرداخت و تاكيد كرد: از دولتمردان و مسوولان مربوطه انتظار دارم مسائل كشاورزي گيلان را از جمله مثل چاي، برنج، مركبات و كيوي فراموش نكنند. صفري افزود: عدم تامين به موقع كود و سموم كشاورزي و گراني قيمت آنها، مافياي هفت سر واسطه‌ها، ارزان‌فروشي كشاورز و گران خريدن مصرف‌كننده نشان از بي‌برنامگي دارد. تشكيل ده‌ها جلسه براي برنج و چاي نتوانست مشكل را حل كند چراكه قدرتمندتر از مسوولان اجرايي، مافياي ثروت و قدرت هستند؛ مافياي واردات برنج چه كساني هستند؟ پاسخگوي به اين سوالات چه كساني هستند؟ تنها اميدمان به نهادهاي امنيتي، اطلاعاتي و قضايي است. وي در بخش ديگري از نطق ميان دستور خود اظهار كرد: با توجه به اهميت مساله حجاب و دغدغه مردم متدين بايد تشكر كنم از نيروي انتظامي و زحمات آن عزيزان اما بايد دقت كنيم كه تدبير را كنار نگذاريم و آقايان مسوول بايد به اين سوال پاسخ دهند كه نهادهاي مرتبط كجا هستند؟ چرا پاسخگو نيستند؟ چرا نهادهاي مرتبط فرهنگي برنامه ندارند و بي‌تفاوت هستند؟ نبايد از اين نكته غافل شد كه متوليان فرهنگي در مقابل اين ناهنجاري چه كارنامه‌اي داشتند كه ندارند. اگر مي‌گوييم در جنگ اقتصادي هستيم به مراتب در يك جنگ فرهنگي و معرفتي سخت‌تر هم هستيم. مساله حجاب يك مساله فرهنگي است. همچنين رييس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي با تاكيد بر اينكه التهابات بازار ارز حتماً قابل مديريت است، گفت: اميدواريم بانك مركزي و وزارت اقتصاد بتوانند در شرايط بهتري آثار تورمي ارز را كاهش دهند. محمدرضا پورابراهيمي رييس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي در جلسه روز دوشنبه ۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ صحن مجلس در تذكري با تاكيد بر لزوم تصميم‌گيري عاجل در حوزه سياست‌هاي ارزي گفت: كميسيون اقتصادي مجلس سال گذشته پيش‌بيني‌هايي درباره مساله ارز مطرح كرد كه اين پيش بيني‌ها در حال تحقق است. طبيعتاً انتظار ما از رييس‌جمهور و بانك مركزي اين است كه بر اساس تجارب علمي، اجرايي و سند تحول دولت مردمي، دولت سيزدهم مسير حركت ارزي كشور را مديريت كنند. اين نماينده مجلس با تاكيد بر اينكه التهابات بازار ارز حتماً قابل مديريت است، اظهار كرد: اميدواريم بانك مركزي و وزارت اقتصاد بتوانند در شرايط بهتري آثار تورمي ارز را بر مردم برداشته و مشكلات را كاهش دهند. اميدواريم اين كار با تاكيد رييس‌جمهور و همچنين نامه‌نگاري كه كميسيون اقتصادي با رييس‌جمهور داشته است، اين موارد اجرايي و عملياتي شود. در حالي كه بخش مهمي از تركيب مجلس در دور بعد نيز به كار خود ادامه خواهند داد، به نظر مي‌رسد كه چالش‌هايي كه چهار سال قبل بحث درباره آنها آغاز شده بود همچنان ادامه دارد و مجلس جز ابراز نگراني درباره آينده اقتصاد، فعلا راهبرد ديگري را تعيين نكرده است.
