جبران ضرر خصوصی‌سازی در واگذاری‌ها

سوم اردیبهشت ماه ۸۵درصد از سهام سرخابی‌ها به قیمت هر سهم استقلال ۳ هزار و ۴۶ ریال و ارزش کل معامله این باشگاه در بازار سهام حدود ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان و قیمت هر سهم باشگاه پرسپولیس ۳ هزار و ۵۸۰ ریال و ارزش کل معامله رقمی حدود ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان معامله شد.

بر این اساس، ۶ بانک «شهر، ملت، تجارت، صادرات، رفاه و اقتصاد نوین» جزو متقاضیان خرید سهام باشگاه پرسپولیس و چهار شرکت از هلدینگ خلیج فارس، پتروشیمی بوعلی‌سینا، پتروشیمی تندگویان، پتروشیمی پارس و پتروشیمی بندر امام خریداران باشگاه استقلال بودند.

خریدارانی که به آنها وعده تخفیف در صورت انجام برخی کارها داده شد؛ در صورتی که خریدار بتواند نسبت سود ناخالص به درآمد عملیاتی را از سال دوم واگذاری به بعد حداقل در سطح ۲۵درصد حفظ کند، به ازای هرسال تحقق این نسبت معادل ۳۰درصد تخفیف در مبلغ یک قسط برخوردار خواهد بود، در صورت افزایش این نسبت به ۳۰درصد، تخفیف قابل اعمال معادل ۴۰درصد خواهد بود. در صورتی که درآمد حاصل از برند، علائم تجاری و تبلیغات محیطی در ۳ سال متوالی در طول قرارداد نسبت به سال قبل از آن حداقل ۵۰درصد افزایش یابد خریدار به ازای هر سال تحقق این نسبت معادل ۳۰درصد از مبلغ یک قسط مشمول تخفیف خواهد بود. در صورتی که میانگین نسبت درآمد حاصل از فروش بازیکن شامل نقل و انتقال یا حق رشد به کل درآمدهای عملیاتی شرکت در ۵ سال پس از واگذاری ۳۰ درصد باشد، معادل ۲۰درصد از مبلغ یک قسط مشمول تخفیف خواهد بود. در صورت کسب عنوان قهرمانی در لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا معادل ۵۰درصد و یا کسب قهرمانی در لیگ برتر معادل ۲۰درصد تخفیف از مبلغ یک قسط بهره‌مند خواهد شد. همچنین عنوان شده است که خریداران بلوک‌های ۸۵درصدی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در صورت احراز شرایط مقرر در شیوه‌نامه تشویق بخش خصوصی و تعاونی از مزایای این شیوه‌نامه به شرح زیر برخوردار خواهند بود: افزایش سقف کل زمانی و مجموع تعداد اقساط برای خریداران بخش خصوصی تا میزان یک‌سوم و برای خریداران بخش تعاونی تا میزان دوپنجم جمع مدت و تعداد اقساط مصوب. بازپرداخت پلکانی اقساط با شیب ۱۰ رشد سالانه برای خریداران بخش‌های خصوصی و تعاونی، به مأخذ صددرصد برای رقم میانه دوره اقساط. نرخ سود فروش اقساطی برای خریداران بخش‌های تعاونی و خصوصی واقعی به ترتیب معادل ۲۰ و ۲۱درصد و سایر خریداران معادل ۲۳درصد.

واگذاری‌های اشتباه

مجتبی فریدونی، کارشناس حقوقی و مدیریت ورزش درخصوص واگذاری سرخابی‌ها گفت: این واگذاری از همه لحاظ غلط است؛ هم غلط و هم غیرقانونی آن هم به دلایل مختلف. اول اینکه بانک‌ها براساس ماده ۱۶ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید نباید بنگاهداری کنند و موظف بودند بنگاه‌هایی را که کار غیربانکی می‌کنند، بفروشند. وی افزود: طبق قانون اگر بانک‌ها، بنگاه‌های فعال در زمینه غیربانکی را نفروشند جرایمی از جمله افزایش مالیات تا ۵۵درصد برای آنها در نظر گرفته می‌شود. از طرف دیگر از دیدگاه کلی هم این واگذاری اقتصادی نبود چون هر دو باشگاه استقلال و پرسپولیس زیان‌ده هستند. این کارشناس حقوقی و مدیریت ورزش با تاکید بر زیان انباشته کلان این دو باشگاه گفت: هر دو مجموعه روی هم حدود ۱۲۱ میلیارد تومان زیان دارند که براساس آخرین صورت‌های مالی شش ماهه حسابرسی شده است ضمن آنکه حدود ۱۶۲۲ میلیارد تومان بدهی و ۱۴۶۱ میلیارد تومان زیان انباشته هم وجود دارد که نباید نادیده گرفت. فریدونی در پاسخ به اینکه چشم‌انداز سودآوری این دو باشگاه را چطور می‌بینید، گفت: هیچ چشم‌اندازی برای سودآوری این دو باشگاه حداقل در کوتاه مدت و میان‌مدت وجود ندارد و این شرکت‌ها درآمدزایی ندارند؛ منابع درآمدزایی در دنیا حق پخش اسپانسری و درآمدهای روز مسابقه از جمله خدمات و بلیت فروشی است در حالی که در ایران حق پخش که عمده‌ترین بخش کسب درآمد است، وجود ندارد و درآمدهای روز مسابقه نیز چشمگیر نیست چون هم بلیت ارزان است وهم تعداد کمی برای تماشا می‌روند درحالی که مثلا در انگلیس منچستریونایتد اول فصل، بلیت کل فصل را ۵۰۰ پوند می‌فروشد و مبلغ را اول فصل می‌گیرد. وی با اشاره به ورود این دو باشگاه به بازار سرمایه ادامه داد: خریداران انتخابی با فشار دولت مجبور شدند ورود کنند تا مشکلات این دو تیم حل شود و مجوز حرفه ای بگیرند هرچند به نظر من بورس هم در این زمینه سهل‌انگاری کرده و تسلیم خواسته‌ها شده است. فریدونی به مصوبه هیات وزیران وعدم رعایت مقررات این بخش هم اشاره کرد و گفت: براساس مصوبه هیات وزیران عرضه شرکت‌ها باید ۲۰ روز پس از تاریخ نخستین آگهی باشد در صورتی که عرضه سرخابی‌ها ۲۶ فروردین از طرف سازمان خصوصی‌سازی ابلاغ و در روزنامه‌ها منتشر شد و ۳ اردیبهشت در بورس معامله شد درحالی که باید ۱۵ اردیبهشت می‌بود. وی در بخش دیگری از سخنان خود به ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات فرابورس و نادیده گرفته شدن آن هم اشاره کرد و افزود: برای معاملات عمده بلوکی بالاتر از ۵۰درصد باید حداقل ۷ روز کاری قبل از آن در دبیرخانه فرابورس ثبت و آگهی شود درحالی که در این معامله ۲۸ فروردین در فرابورس آگهی شد و طبق دستورالعمل باید ششم اردیبهشت عرضه می‌شد! از این رو می‌توان گفت همه قوانین و مقررات را زیر پا گذاشتند و قوانین نادیده گرفته شد البته برنده ماجرا دولت بود چون دو شرکت زیان ده با بدهی انباشته حدود ۳ هزار میلیارد تومانی را حدود ۶ هزار میلیارد تومان به این دو بانک فروخت که با احتساب سود اقساط ۲۳درصدی شش ساله، دولت این دو باشگاه را ده هزار میلیارد تومان فروخته و گل کاشته است! این فعال عرصه حقوق و ورزش با تاکید بر اینکه «خصوصی‌سازی در این سال‌ها هرچه را مفت فروخته این بار خوب فروخته است»، تصریح کرد: البته هنوز سهام‌شان جابه‌جا نشده (تا لحظه تنظیم گزارش) چون وقتی قرار است سهام جابه‌جا شود، کنسرسیوم می‌خرند و باید قراردادهای واگذاری امضا شود، البته برخی از جمله بانک شهر اعلام کرده‌اند این واگذاری، رد دیون است که در این صورت فرآیند کار طولانی‌تر از جابه‌جایی سهام است و هیات دولت باید رد دیون را مصوب کند که در این صورت شاید سه، چهار ماه دیگر هم نتوانند سهام را به‌طور رسمی و قانونی جابه‌جا کنند هرچند اعلام کردند که انجام شده است.

درحال حاضر فقط مشکل تیم‌ها حل شد

این کارشناس در ادامه درباره اجبار دولت برای خرید سرخابی‌ها توسط بانک‌ها و پتروشیمی‌ها گفت: در شفاف‌سازی‌های اعلامی در کدال صراحتا اعلام کردند که نمی خواستیم و شورای پول و اعتبار مجبورمان کرده است درحالی که شورای پول و اعتبار نمی تواند مصوبه ای بر خلاف مصوبه مجلس و قانون رسمی بدهد. وقتی آنجا گفته شده بانک‌ها، بنگاه‌های غیربانکی نداشته باشند شورای پول و اعتبار نمی‌تواند به بانک‌ها این مجوز را بدهد تا مشکل این دو باشگاه برای انتقال سهام و رفع مشکل مالکیت مشترک حل شود.

هر سرمایه‌گذاری به دنبال سود است نه ضرر

فریدونی در ادامه با نگاهی به تجربه جهانی واگذاری‌ها که در سایر کشورها مرسوم است، گفت: هرچند نمونه‌های زیادی دردنیا وجود دارد اما هیچ‌جا به این شکل نیست؛ بانک‌ها از پولی که در فوتبال است بهره‌مند می‌شوند و سود می‌برند نه اینکه به فوتبال پول بدهند. در دنیا گلدمن ساکس، استادیوم جدید رئال مادرید و بارسلونا را با دو میلیارد دلار تامین مالی کرده و درمقابل ۸ درصد حق پخش این دو باشگاه را به مدت ۵۰ سال گرفته است یعنی از درآمدهای آتی آنها استفاده کرده و به آنها وام داده است. وی ادامه داد: امروز، هر گلی که در لالیگا زده می‌شود، گلدمن ساکس ۱۷۰ هزار یورو درآمد دارد به عبارتی بانک‌ها از محبوبیت و از جریان پولی که در فوتبال است استفاده می‌کنند نه اینکه به فوتبال پول بدهند و از فوتبال حمایت کنند. در انگلیس تیم آخر جدول حدود ۱۰۰ میلیون پوند از حق پخش درآمد دارد که می‌تواند امتیازحق پخش را بدهند و وام بگیرد نه اینکه شرکت زیان‌ده ورشکسته‌ای را تقبل و به او پول بدهد.