افزایش قیمت لپتاپ و کاهش قدرت خرید مردم موجب شده تا متقاضیان خرید لپتاپ به سمت خرید لپتاپ دسته‌دوم یا استوک بروند و طبق آنچه فعالان این بازار می‌گویند با اینکه واردات لپتاپ استوک ممنوع است اما سالانه بخش مهمی از تقاضای بازار توسط لپتاپ استوک پاسخ داده می‌شود. این در حالی است که عده‌ای از فروشندگان معتقدند که لپتاپهای استوک به دلیل اینکه به سفارش اروپا و آمریکا هستند، کیفیت بالاتری دارند اما قیمت‌شان نسبت به لپتاپ نو که به سفارش آسیا است، مناسب‌تر است. از سوی دیگر اما به اعتقاد رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران، بسیاری از محصولات دست دوم گویا سوخته و خراب به دست آنها می‌رسد.
طی سال‌های اخیر هزینه خرید لپتاپ و کامپیوتر به قدری افزایش یافته که بسیاری از دانشجویان و کارمندان با وجود ضرورت، امکان خرید آن را ندارند. ظاهرا خرید لپ تاپ نیز به یکی از آرزوهای جوانان تبدیل شده است. با این حال آنهایی که چاره‌ای جز استفاده از این محصول ندارند به سایت‌های فروش لپ تاپ دست دوم روی آورده‌اند. عده‌ای از فروشندگان معتقدند که لپتاپهای استوک به دلیل اینکه به سفارش اروپا و آمریکا هستند، کیفیت بالاتری دارند اما قیمت‌شان نسبت به لپتاپ نو که به سفارش آسیا است، مناسب‌تر است. با اینکه واردات لپتاپ استوک ممنوع است اما علاوه‌بر فروش حضوری، تعداد زیادی از فروشگاه‌های اینترنتی این محصولات را آنلاین می‌فروشند. این در شرایطی است که قبل‌تر رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران گفته بود که لپتاپ و کالاهای الکترونیک استوک قانونی نیستند اما فروشگاه‌های لپتاپ استوک مجوز اینماد و انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی را دارند.
طبق آمار واردات لپتاپ در دو سال گذشته، ارزش واردات لپتاپ به شیوه تجاری طی سال گذشته ۲۶۱ میلیون دلار و در سال ۱۴۰۱ معادل ۲۴۸ میلیون دلار بود. بر اساس این آمار واردات لپتاپ در چند سال اخیر رشد داشته است اما نه به اندازه‌ای که نیاز بازار را برای خرید لپتاپ دست دوم برطرف کند. البته به گفته فعالان این حوزه، یکی از علت‌های رونق قاچاق لپتاپ دست دوم، افزایش هزینه‌های حقوق گمرکی است و اینکه هزینه تمام‌شده واردات این مدل لپ‌تاپ‌ها حدود هشت تا ۱۵ درصد ارزان‌تر از واردات لپتاپهای نو است. علیرضا آرین، فعال حوزه فروش لپتاپ درباره استقبال مردم از لپتاپهای دست دوم گفت: استقبال مردم از لپتاپ استوک بالاست زیرا قیمت دستگاه استوک نسبت به نو خیلی پایین‌تر است. همچنین به دلیل اینکه لپتاپهای استوک به سفارش آمریکا و اروپا است، کیفیت بهتری نسبت به لپتاپهای سفارش آسیا دارند. افرادی که اطلاعات بهتری نسبت به این موضوع دارند لپتاپ استوک می‌خرند اما عده‌ای اعتماد نمی‌‌کنند و دستگاه نو می‌خرند. به گفته آرین، تفاوت قیمت لپتاپ دست دوم و نو زیاد است. لپتاپهای استوک نصف قیمت نو است. آرین گفت که برای موضوع گارانتی، به مشتری ضمانت می‌دهیم که اگر دستگاه خراب باشد، تعویض یا تعمیر می‌کنیم. بعضی از لپتاپهای کارکرده گارانتی شرکتی دارد اما استوک‌ها گارانتی شرکت ندارند. آرین درباره روند واردات معتقد است که لپتاپ مثل گوشی موبایل نیست که نیاز باشد رجیستر شود، پس برای واردات و استفاده مشتری مشکلی وجود ندارد.
یکی از فروشندگان لپتاپ درباره مجوز فروش لپتاپ استوک گفت: ما به عنوان یک فروشگاه، مجوز فروش لپتاپ نو داریم اما لپتاپ استوک هم به تعداد زیادی می‌فروشیم. حدود هشت سال است که لپتاپ استوک وارد ایران شده است. اوایل از واردات دستگاه‌های استوک، استقبال زیادی نمی‌شد زیرا لپتاپ نو و دست دوم تفاوت قیمت زیادی
نداشت.
اما الان به دلیل افزایش قیمت لپتاپ، مردم به سمت خرید لپتاپ دست دوم می‌روند. بیشتر مصرف‌کنندگان لپتاپهای نو شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی هستند. گفته می‌شود تفاوت قیمت نو و استوک یک و نیم تا دو درصد است. بیشترین برندهای استوک اکس‌پی، دل و مایکروسافت است. به گفته یکی از فروشندگان لپتاپ استوک، بعضی از فروشندگان گارانتی می‌دهند. درواقع خود شرکت یک کارت گارانتی چاپ می‌کند و گارانتی سه ماه تا یک‌سال می‌هد و نسبت به آن یک مبلغی از مشتری کم می‌شود؛ اما در سیستم استوک، گارانتی مفهومی ندارد. ما به دلیل اینکه بیشتر فروشندگان در بخش فروش لپتاپهای رده‌بالا فعالیت می‌کنند، تا جای ممکن از دستگاه تست می‌گیرند و بعد می‌فروشند. وقتی تست می‌کنیم تا ۹۰ درصد خرابی‌های احتمالی مشخص می‌شود. ۱۰ درصد باقی می‌ماند که در کار مشخص می‌شود. به گفته عده‌ای از فروشندگان لپتاپ، خرید و تحویل دستگاه استوک در تهران است و بسیاری از فروشندگان سیستم را از واسطه می‌گیرند و مشخص نیست واردکننده اصلی کیست زیرا واردکنندگان کالا را به‌صورت قاچاق وارد می‌کنند. ماهان رازیانی، مدیرعامل فروشگاه هم در این خصوص گفت که استقبال مردم برای خرید لپتاپهای استوک زیاد است و زمان گارانتی‌ها معمولا یک هفته تا ۲ ماه است.
خرید لپتاپهای دست دوم ضرر مصرف‌کننده را به همراه دارد
در این زمینه رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران گفته بود: خرید لپتاپهای دست دوم و قاچاق ضرر مصرف‌کننده را به همراه دارد. وقتی فردی نیاز به لپتاپ دارد، اما نمی‌تواند آن را تهیه کند، سراغ لپتاپ دست دوم یا قاچاق می‌رود. این در حالی است که متاسفانه از هر پنج لپتاپ دست دوم و قاچاق، تنها سه دستگاه سالم است و 40 درصد آنها ناسالم هستند. در نتیجه بی‌شک مصرف‌کننده متضرر خواهد شد. محمدرضا فرجی‌تهرانی با اشاره به اینکه امکان مرجوع لپ تاپ قاچاق پس از خرید وجود ندارد، تشریح کرد: از آن‌جایی که بسیاری از لپتاپهای دست دوم و قاچاق از طریق سایت‌های اینترنتی یا صفحات فضای مجازی به فروش می‌رسند پس از بروز ایراد دستگاه، امکان مرجوع کردن آن وجود ندارد. از سوی دیگر بسیاری از این افراد در شهرستان‌ها فعالیت دارند و امکان پیگیری و شکایت برای مصرف‌کننده وجود ندارد. او نسبت به خرید کالای استوک به خریداران هشدار داد و افزود: هنگامی که صحبت از خرید و فروش لپ تاپ استوک می‌شود، قطعا کیفیت این کالاها با اجناس نو متفاوت است. مصرف‌کننده باید باهوش باشد کجای دنیا قیمت یک لپتاپ برند ۶۰۰ هزار تومان است که در ایران باشد؟ فرجی‌تهرانی با یادآوری اینکه مدت‌هاست در بازار قاچاق قانونی لپتاپ شکل گرفته، توضیح داد: کالای استوک را به جای نو به مصرف‌کننده می‌فروشند. در نتیجه به خریداران توصیه می‌شود محصول را از فردی بخرند که گارانتی آن مورد تایید سامانه جامع گارانتی و اتحادیه است. منظور از قاچاق در واقع فروش کالا بدون گارانتی است.
