آمار پوسيدگي دندان در كشور رو به افزايش است
سال‌هاست كه مساله گراني خدمات دندانپزشكي به چالشي مهم براي مردم تبديل شده است. در اين بين بارها و بارها از سوي مسوولان قول‌هايي براي تحت پوشش قرار دادن اين خدمات مطرح شده اما هر بار همه‌چيز در حد همان حرف و وعده‌هايي بوده كه هيچ ضمانت اجرايي ندارند.
سال‌هاست كه مساله گراني خدمات دندانپزشكي به چالشي مهم براي مردم تبديل شده است. در اين بين بارها و بارها از سوي مسوولان قول‌هايي براي تحت پوشش قرار دادن اين خدمات مطرح شده اما هر بار همه‌چيز در حد همان حرف و وعده‌هايي بوده كه هيچ ضمانت اجرايي ندارند. مردم براي تامين معاش خود با مشكل مواجهند چه برسد به اينكه بخواهند هزينه بالاي خدمات دندانپزشكي را پرداخت كنند. همين چند سال قبل حداقل كشيدن دندان هزينه بسيار پاييني داشت و بسياري از افراد كه پولي براي ترميم و عصب كشي و ... نداشتند از دندانپزشك مي‌خواستند براي رهايي از درد دندان‌شان را بكشد اما حالا كشيدن دندان هم هزينه‌اش براي خيلي از مردم گزاف شده است. با اينكه تعرفه‌هاي اعلام شده از سوي وزارت بهداشت و درمان آنچنان زياد نيست و مثلا كشيدن دندان ۹۰۰ هزار تومان مي‌شود اما دندانپزشكان چندان هم به اين تعرفه‌ها پايبند نيستند و در خيلي از مطب‌ها و مراكز درماني هزينه كشيدن دندان به ۵ ميليون تومان هم مي‌رسد. اينكه چه اتفاقي رخ مي‌دهد تا چنين فاصله عميقي بين تعرفه اعلامي از سوي وزارت بهداشت و درمان و دريافتي نهايي دندانپزشكان ايجاد شود.
بسياري از دندانپزشكان بر اين باورند كه تهيه مواد و تجهيزات دندانپزشكي به قدري گران است كه اگر قرار باشد با تعرفه‌هاي اعلام شده كار كنند بايد خيلي زود مطب را تعطيل كرده و اعلام ورشكستگي كنند. اين در حالي است كه به گفته بسياري از آنها در حال حاضر بازار پر شده از مواد بي كيفيت قاچاق كه همين مساله هم باعث مي‌شود بيماران مجبور به پرداخت هزينه‌هاي اضافه باشند. در گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس آورده شده آمار پوسيدگي دندان در كشور طي سال‌هاي اخير سه برابر شده است. همچنين در اين گزارش ذكر شده كه بيش از 55 درصد ايرانيان بالاي 65 سال ديگر دنداني در دهان ندارند. اين آمارها وقتي تكان‌دهنده‌تر مي‌شود که بدانيم آمار پوسيدگي دندان‌هاي كودكان ايراني بالاتر از ميانگين جهاني است اما چه چيزي باعث بروز چنين چالشي در حوزه بهداشت دهان و دندان شده است؟
بيماري دهان و دندان منشأ بسياري از بيماري‌ها ست
علي فرهمند، دندانپزشك در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه بي توجهي به بهداشت دهان و دندان تنها موجب پوسيدگي دندان و از بين رفتن آن نمي‌شود. در واقع بيماري دهان و دندان منشأ بسياري از بيماري‌ها مانند أنواع عفونت‌ها، بيماري‌هاي گوارشي و ... است.
او مي‌افزايد: ما در زمينه پيشگيري از بيماري‌هاي دندان بسيار بد عمل كرده ايم. فرهنگ سازي درستي در اين زمينه صورت نگرفته است. خانواده‌ها در رعايت بهداشت دهان و دندان به فرزندان خود آموزش نمي‌دهند. كلا هيچ كس اين مساله را جدي نمي‌گيرد و فقط وقتي به فكر مي‌افتند كه درد شروع مي‌شود.
فرهمند درباره هزينه‌هاي گزاف دندانپزشكي به عنوان مانعي بر سر راه مردم براي مراجعه و درمان مي‌گويد: متاسفانه اين چيزي نيست كه ما عامل آن باشيم. خريد مواد و تجهيزات دندانپزشكي به قدري گران شده كه بسياري از پزشكان ديگر توان تهيه آن را ندارند و ترجيح مي‌دهند در مراكز درماني كه خود تهيه اين مواد را بر عهده دارند مشغول به كار شوند.
او مي‌افزايد: البته اين مساله هم باعث مي‌شود كه بسياري از اين مراكز براي اينكه بتوانند خدمات ارزان‌تري به مردم ارايه دهند از مواد نامرغوب و يا حتي تقلبي كه به صورت قاچاق وارد كشور مي‌شود استفاده كنند. همين مساله باعث مي‌شود كه مراجعه كننده بعد از مدتي كوتاه دوباره نياز به اين خدمات پيدا كند و در واقع هزينه افراد با اين روش دو برابر مي‌شود.
آمارها نگران كننده اند
اين دندانپزشك در مورد آمار پوسيدگي و خرابي دندان در كشور مي‌گويد: بر اساس آمارهاي رسمي وضعيت نگران كننده به نظر مي‌رسد. همين چند وقت پيش بود كه دكتر زالي در مصاحبه‌اي اعلام كرد هر شهروند ايراني حداقل ۶ و حداكثر ۱۳ دندان پوسيده دارد. اين در حالي است كه آمار پوسيدگي دندان در بين كودكان نيز از استانداردهاي جهاني بسيار بالاتر است. فرهمند با اشاره به اين آمار كه از سوي مسوولان اعلام شده و نشان مي‌دهد ۵۵ درصد افراد بالاي ۶۵ سال دنداني در دهان ندارند اظهار مي‌دارد: شايد بيان كردن اين اعداد و ارقام در گفتار ساده باشد اما نشان از عمق فاجعه‌اي مي‌دهد كه در زمينه بهداشت دهان و دندان، كشور به آن دچار شده است. اگر وضعيت به همين شكل پيش برود نمي‌توان به آينده چندان اميدي داشت.
اين دندانپزشك تنها راه را مجاب كردن بيمه‌ها براي تحت پوشش قرار دادن خدمات دندانپزشكي مي‌داند و مي‌گويد: بايد دولت در اين باره همت عالي داشته باشد و هر چه زودتر قانوني را به تصويب برساند تا مردم در هر سطح درآمدي بتوانند از خدمات دندانپزشكي بهره مند شوند.
تاخير در درمان به دليل مسائل مالي
از سوي ديگر دبير شوراي آموزش دندانپزشكي و تخصصي وزارت بهداشت گفت: عمده افراد وقتي به دندان پزشكي مراجعه مي‌كنند كه مشكلات حاد دارند و يكي از موانعي كه افراد نمي‌توانند درمان به موقع انجام دهند، هزينه‌هاي درمان دندانپزشكي است.
رضا يزداني در پاسخ به اين سوال كه پوسيدگي دندان ميان بزرگسالان و كودكان چگونه است؟ افزود: پوسيدگي دندان يك بيماري شايع در كل دنيا است. بيش از ۳ ميليارد نفر دندان پوسيده دارند كه درمان نشده است، كشور ما نيز از اين قاعده مستثني نيست. پوسيدگي دندان در ميان افراد بزرگسال بالاي ۱۵ سال مشاهده مي‌شود كه با توجه به رده سني درصد آن متفاوت است. او ادامه داد: شاخص پوسيدگي دندان كه DMFT نام دارد، پوسيدگي دندان در ۱۲ ساله‌ها را عدد دو نشان مي‌دهد. يعني حداقل ۲ دندان آنها پر شده يا پوسيده شده است. در بين كودكان ۵ ساله كه دندان‌هاي شيري دارند، عدد اين شاخص بيشتر از ۵ است. يعني بر اساس شاخص پوسيدگي، ۵ دندان پوسيده، كشيده شده يا پر شده دارند، همين طور مي‌تواند تركيبي از اين‌ها باشد. يزداني بيماري شايع در حوزه دهان و دندان را پوسيدگي دنداني و بيماري لثه دانست و به ايلنا گفت: اين بيماري كاملا رفتاري است و ۹۰ درصد افراد جامعه اگر بهداشت دهان و دندان را رعايت كنند، تغذيه مناسب داشته باشند، نوشيدني‌ها و خوراكي‌هاي حاوي قند را كمتر مصرف كنند به اين دو بيماري دچار نخواهند شد.او افزود: با حداقل دوبار مسواك زدن به مدت دو دقيقه در روز، استفاده روزانه از نخ دندان، كاهش مواد مصرفي كه حاوي قند و شكر است مي‌توان از پوسيدگي دندان و بيماري‌هاي لثه جلوگيري كرد.
مردم فقط زمان مشكلات حاد به دندانپزشك مراجعه مي‌كنند
دبير شوراي آموزش دندانپزشكي گفت: عمده افراد اگر بهداشت دهان و دندان را رعايت كنند، مشكلي براي آنها پيش نمي‌آيد، اما افرادي كه دچار مشكلات دنداني مي‌شوند، متاسفانه وقتي به دندان پزشكي مراجعه مي‌كنند كه مشكلات حاد دارند. البته يكي از موانعي كه افراد نمي‌توانند درمان به موقع انجام دهند، هزينه‌هاي درمان دندانپزشكي است. او درباره علت بالا بودن هزينه‌هاي درمان دندان پزشكي توضيح داد: هزينه‌هاي درمان بخش عمده آن بستگي به تجهيزات و امكانات دارد و بايد در نظر گرفت كه هزينه‌هاي درمان دندانپزشكي در كل دنيا بالا است، چرا كه اگر يك مطب يا كلينيك دندانپزشكي بخواهد راه‌اندازي شود، هزينه بسيار كلاني دارد و طبيعتا اين هزينه بالا روي خدمات تاثير مي‌گذارد.
يزداني متذكر شد: به طبع وقتي درمان يك دندان هزينه بالايي داشته باشد، آخرين راه‌حل آن اگر درمان نشود و بخواهد براي بيمار مشكل ايجاد كند، كشيدن آن دندان است. درصدي از مردم به خاطر اينكه هزينه‌هاي درمان را ندارند، دندان‌هاي خود را مي‌كشند. البته بسته به شرايط اقتصادي افراد اين اتفاق مي‌افتد.
بسياري از مراكز جامع سلامت واحد دندانپزشكي دارند
وي اضافه كرد: برخي مراكز دولتي ارايه‌دهنده خدمات دندان پزشكي در كشور وجود دارد كه تعرفه‌هاي درمان در اين مراكز بسيار مناسب‌تر است. بسياري از مراكز جامع سلامت واحد دندانپزشكي دارند و خدمات دندانپزشكي را با تعرفه دولتي كه خيلي قيمت مناسبي است، ارايه مي‌دهند. اين مي‌تواند راه‌حلي باشد براي افرادي كه نمي‌تواند هزينه‌هاي بالا را پرداخت كنند.
دبير شوراي آموزش دندانپزشكي درباره علت پوشش‌دهي كم بيمه‌ها براي خدمات دندان پزشكي توضيح داد: بيمه پايه درصدي از خدمات دندان پزشكي را پوشش مي‌دهد، اما بايد در نظر داشت كه بيمه يك صنعت است و اگر قرار باشد مبلغ كمي پرداخت شود و در ازاي آن خدمتي گران دريافت شود، منطقي نيست. چون خدمات دندان پزشكي هزينه بالايي دارد و اگر افراد بخواهند بيمه شوند كه تمام خدمات دندان پزشكي را پوشش دهد، ضرورت آن حق پرداخت ماهيانه بالايي است كه متاسفانه اين امكان وجود ندارد.
اوعلت اينكه بسياري از بيماران درمان‌هاي زيبايي را به درمان اصولي ترجيح مي‌دهند، اينگونه پاسخ داد: متاسفانه بسياري از خدمات زيبايي اصلا ضرورت ندارد، شايد در كوتاه‌مدت دندان‌هاي آنها زيباتر شود ولي بعد از مدتي موادي كه روي دندان گذاشته شده است، مشكل ساز خواهد شد. بهترين كار اين است كه افراد پيش از اقدام به انجام اين درمان‌ها خوب فكر كنند و درباره عوارض آن تحقيق و مشورت كنند. خوشبختانه امروزه به واسطه اينترنت اين امكان براي همه فراهم است كه اطلاعات كسب كنند تا در نهايت با آگاهي تصميم بگيرند.
