خطر فراموشي زعفران ايران در بازارهاي جهاني
رييس كميسيون كشاورزي اتاق بازرگاني ايران درباره خطر به‌فراموشي سپردن زعفران ايراني در بازارهاي جهاني گفت: اين خطر ساليان متمادي است كه وجود داشته و دارد، طبيعي است كه چنانچه راه‌حلي منطقي براي حل اين مشكل نداشته باشيم احتمالا در ابتدا بازارها و حتي توليد را واگذار كنيم.
رييس كميسيون كشاورزي اتاق بازرگاني ايران درباره خطر به‌فراموشي سپردن زعفران ايراني در بازارهاي جهاني گفت: اين خطر ساليان متمادي است كه وجود داشته و دارد، طبيعي است كه چنانچه راه‌حلي منطقي براي حل اين مشكل نداشته باشيم احتمالا در ابتدا بازارها و حتي توليد را واگذار كنيم.
محمدعلي رضايي در گفت‌وگو با ايلنا، درباره وضعيت توليد زعفران در كشور اظهار داشت: جمهوري اسلامي ايران با دارا بودن ۱۲۳ هزار هكتار سطح زير كشت در سال ۱۴۰۲ و توان توليد بيش از ۴۵۰ تا ۴۷۰ تن زعفران در سال بزرگ‌ترين و مهم‌ترين توليدكننده زعفران در جهان است. استان خراسان رضوي با سطح زير كشت ۹۲ هزار هكتار مزارع توليد زعفران رتبه اول و پس از آن خراسان جنوبي با سطح زير كشت ۱۷ هزار هكتار در رتبه دوم توليد قرار دارند.
وي افزود: در حال حاضر بيش از ۲۷ استان كشور زعفران كشت مي‌شود بدون ترديد به دليل اقتصادي بودن كشت اين محصول ارزشمند افزاش ساليانه آن را در سال جاري نيز شاهد خواهيم بود در همين رابطه مي‌توان به سطح زير كشت ۱۱۱ هزار هكتاري در سال ۱۳۹۷ و افزايش آن به ۱۲۳ هزار هكتار در سال ۱۴۰۲ اشاره كرد.
وي درباره صادرات اين محصول نيز بيان داشت: در رابطه با فروش خارجي عوامل متعددي دخيل است كه قيمت نيز يكي از آنهاست اما خوشبختانه ميزان صادرات ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۱۷ تن، در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۲۱ تن بوده است كه موضوع كاهش چشمگير توليد در اين دو سال نيز در كاهش صادرات تاثير زيادي داشته است. رضايي درباره چالش‌هاي توليد و صادرات محصول زعفران در كشور توضيح داد: مشكلات زعفران را به دو دسته كلي مي‌توان تقسيم كرد يكي مشكلات توليد كشاورزي و ديگري مشكلات صادرات است، در زمينه مشكلات توليد كشاورزي در ابتدا بايد اعلام كنم كه براساس مطالعات ميداني شوراي ملي زعفران ايران بيش از ۸۰ درصد كشاورزان زعفرانكار داراي سطح زير كشت كمتر از يك هكتار هستند. ثانيا زعفران يك كشت خانوادگي است، در زمان برداشت محصول كليه افراد خانواده در جمع كردن گل و جداسازي كلاله مشاركت دارند و حتما بيش از ۷۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر از كشاورزان و خانواده‌هايشان گذران معيشت خود را از همين كشت تامين مي‌كنند بنابراين زعفران به نوعي يك محصول استراتژيك محسوب مي‌شود.
وي بي‌برنامگي در كشت زعفران در كليه استان‌هاي كشور، عدم وجود آمار دقيق و مبتني بر واقعيات از ميزان سطح زير كشت و توليد زعفران را از جمله مشكلات توليد و فروش زعفران در كشور برشمرد و گفت: البته در شوراي ملي زعفران ايران پيشنهاد اجراي طرح شناسنامه‌دار كردن زعفران را چند سال متوالي به مسوولان دستگاه اجرايي ذيربط ارايه كرده‌ايم. رييس كميسيون كشاورزي اتاق بازرگاني ايران عدم وجود ماشين‌آلات و تجهيزات كاشت، برداشت گل و جداسازي كلاله را از ديگر چالش‌هاي اين حوزه دانست و افزود: هنوز اين عمليات مانند ده‌ها سال و شايد صدها سال به صورت سنتي و دستي انجام مي‌گيرد كه باعث افزايش ضايعات بيش از ۳۰ درصدي آن و افزايش چشمگير قيمت تمام شده محصول مي‌شود. وي با بيان اينكه عدم تعيين تكليف پياز زعفران مازاد كشاورزان با توجه به اينكه در طي مدت كشت پياز تكثير مي‌شود، تصريح كرد: عدم وجود دستگاه‌هاي جداسازي، ضدعفوني پياز زعفران جهت افزايش ميزان توليد، عدم وجود آموزش كشاورزان جهت افزايش ميزان برداشت در هكتار از متوسط ۳ كيلوگرم فعلي به ۷ تا ۸ كيلودر هكتار، عدم اختصاص وام كوتاه‌مدت در زمان برداشت محصول به كشاورزان به منظور جلوگيري از پيش‌فروش ارزان زعفران در زمان برداشت از ديگر مشكلات است.
حسيني به شخصي نبودن قيمت پايه حمايتي زعفران در زمان برداشت و همچنين نبود قانوني براي انجام خريد تضمين زعفران كشاورزان اشاره كرد و افزود: كشاورز نمي‌داند زعفران توليدي با چه قيمتي به فروش خواهد رسيد. همچنين نداشتن برنامه و مطالعه‌اي روي گل‌هاي زعفران پس از جداسازي كلاله باعث مي‌شود كه عمدتا معدوم شوند. رييس كميسيون كشاورزي اتاق بازرگاني ايران همچنين بيان داشت: وجود قيمت پايه صادراتي كه براساس آن صادركننده ملزم به بازگشت و ارايه ارز است و اختلاف فاحش آن با قيمت‌هاي خريد مواد اوليه، ظروف بسته‌بندي، بيمه داخلي بر اساس قيمت ارز بازار در حالي كه نرخ ارز مورد محاسبه اين اقلام در محاسبه قيمت پايه نرخ ارز تاييد شده بانك مركزي است، از ديگر مشكلات صادرات زعفران است.
وي حضور قاچاقچيان و كارت‌هاي يك‌بار مصرف يا به تعبيري اجاره‌اي كه قادرند زعفران را با نرخ ارز بازار در كشورهاي هدف عرضه و عملا صادركننده واقعي را در محدوديت قرار دهد را نيز از ديگر چالش‌ها برشمرد و گفت: عدم وجود برنامه حمايتي از صادرات زعفران در بسته‌بندي‌هاي كمتر از ۱۰ گرم كه مستقيما در سبد كالايي مصرف‌كننده نهايي قرار گيرد، همچنين عدم وجود تبليغات روي زعفران ايران در كشورهاي هدف صادرات به خصوص در زمينه كيفيت زعفران ايران، عدم تامين مالي صادركنندگان با نرخ‌هاي يارانه‌اي به شرط تعهد صادرات از جمله مشكلات است. به گفته وي، عدم وجود تعرفه ترجيحي با هند باعث شده اين كشور كه ساليانه بيش از ۵۰ تن زعفران مصرف دارد نياز آن با استفاده از زعفران ايران توسط ديگر كشورهاي منطقه انجام مي‌گيرد.
