سايه سنگين ترديد روي بازار سرمايه
شاخص كل بازار سرمايه همچنان سرخ پوش است و هر روز زيان بيشتري را به سرمايه‌گذاران تحميل مي‌كند؛ اغلب مسوولان و فعالان بازار سرمايه به دنبال راهكار براي سبزپوشي بازار سرمايه هستند اما با توجه به شرايط اين روزها احتمالا شاهد تغيير رنگ شاخص در بازار نباشيم. از زمان شهادت رييس‌جمهور وقت تا به امروز شاهد محدود شدن دامنه نوسان هستيم كه به نظر نمي‌رسد اين تداوم محدوديت تاثيري روي بازار سرمايه داشته باشد.
شاخص كل بازار سرمايه همچنان سرخ پوش است و هر روز زيان بيشتري را به سرمايه‌گذاران تحميل مي‌كند؛ اغلب مسوولان و فعالان بازار سرمايه به دنبال راهكار براي سبزپوشي بازار سرمايه هستند اما با توجه به شرايط اين روزها احتمالا شاهد تغيير رنگ شاخص در بازار نباشيم. از زمان شهادت رييس‌جمهور وقت تا به امروز شاهد محدود شدن دامنه نوسان هستيم كه به نظر نمي‌رسد اين تداوم محدوديت تاثيري روي بازار سرمايه داشته باشد.
در اصل محدوديت دامنه نوسان براي روزهاي خاص بازار سهام است و اين محدوديت بلندمدت مي‌تواند باعث ضرر و زيان بيشتري در تالار شيشه‌اي معاملات شود. به‌طور كلي محدوديت براي يك زمان كوتاه جوابگو است و در هر محدوديتي در بلندمدت آسيب‌زا است.
پيام الياس كردي، كارشناس بازار سرمايه درخصوص محدويت دامنه نوسان نوشت: « شهادت رييس‌جمهور كشور فقط مختص ايران نبوده و ساير كشورها نيز اختلالات سياسي را تجربه و با ملاحظاتي، سياست‌هاي خاصي را دنبال كردند. به عنوان مثال در كشور ژاپن دامنه تنفس داريم، دامنه تنفسي كه نهايتا دو روز معاملات را محدود يا متوقف مي‌كند و مجددا اين عرضه و تقاضا هست كه كشف قيمت را عهده‌دار مي‌شود؛ ضمن اينكه ساير كشورها نيز شرايط فورس ماژور را تعريف كردند. به عنوان مثال اگر كشور وارد جنگ شد يا شرايطي براي رييس‌جمهور يا مجلس اتفاق افتاد، با عنايت به بندهاي شرايط فورس ماژور، محدوديتي براي بازار سرمايه ايجاد مي‌كنند؛ اما ذكر اين نكته ضروري است كه اين شرايط نهايتا براي يك الي دو روز است.
به محض تحديد دامنه نوسان، با توجه به تجربيات قبلي و حتي تجربيات ساير كشورها، بنده از موافقان آن بودم؛ اما ادامه دادن آن واقعا منطقي در پس خود ندارد؛ چرا كه شرايط ساير بازارها و شرايط كلي اقتصاد عادي شده بود و حتي صحبت‌هايي مبني بر ادامه كار بدون كوچك‌ترين خللي توسط مقام معظم رهبري نيز مطرح شد؛ حال اگر محدوديت دامنه نوسان اختلال در ويترين اقتصاد كشور نيست، پس چه نام دارد؟ واقعيت اين است كه در زمان انتخابات تكليف ۴ يا به عبارتي ۸ سال آينده كشور مشخص مي‌شود، اصولا بازارها يك توقفي خواهند داشتند؛ اما متاسفانه توقف يا ريزش اين روزهاي بازار سرمايه از اين جنس نبوده؛ چرا كه اصلي‌ترين عاملي كه فعالان در بازار حضور دارند بحث نقد شوندگي است.
به عبارت ديگر دامنه نوسان را محدود كردن يعني از ترس مرگ خودكشي كردن؛ به عنوان مثال در شرايط عادي بازار و بدون هيچ محدوديتي، سيكل حركتي بازار مشخص است، به اين معنا كه اگر قرار باشد شاخص كل به محدوده 1.9 ميليوني برسد، در چند مقطع نيز رو به بالا حركت مي‌كند؛ اما بازاري كه قفل صف فروش مي‌شود اين آژير را به صدا در مي‌آورد كه ريزش بازار ادامه‌دار خواهد بود كه محدوديت دامنه نوسان مي‌خواهد جلوي آن قد علم كند. اين اتفاق برگشتي نيز هست، يعني اگر بازار صعودي باشد و تحديدي بر آن حاكم شود، اين سيگنال را به سهامداران مي‌دهد كه بازار قرار است رشد زيادي را تجربه كند كه آن را محدود كرده‌اند. پس طبيعتا شاهد صف‌هاي خريد قدرتمندتري خواهيم بود.»
تاثير انتخابات روي بازار سرمايه
تنها 18 روز تا انتخابات باقي مانده و همچنان بسياري از نامزدهاي انتخابات با فعاليت در صفحات مجازي براي خود تبليغات انجام مي‌دهند. انتخابات تاثير مستقيم و بسزايي روي بازار سرمايه و به‌طور كلي اقتصاد كشور دارد. هر برنامه يا صحبت درخصوص بازار سرمايه يا اقتصاد كشور مي‌تواند شرايط سرمايه‌گذاري را تغيير دهد. كارشناسان عقيده دارند كه مردم و بازار سرمايه انتظارات بسيار زيادي از دولت سيزدهم داشتند و اگر دولت چهاردهم رويكرد روابط آزاد با جهان را داشته باشد، به نفع اقتصاد كشور و بورس خواهد بود و بازار سرمايه با روند منطقي‌‌‌‌‌‌‌‌تري از محدوده‌هاي ارزنده فعلي مي‌تواند وارد فاز صعودي شود. علاوه‌بر اين سياست ارزي و نحوه برخورد با دلار نيما نيز يكي از ابهامات است، به‌خصوص آنكه اختلاف دلار نيما و آزاد به ۳۷ درصد رسيده كه از بهمن ماه سال‌گذشته بي‌سابقه بوده است. همچنين اگر دولت چهاردهم رويكرد انقباضي را در سياست پولي و مالي خود مدنظر قرار دهد، احتمالا با نرخ‌هاي بالاي بهره، شكست بورس حتمي خواهد بود، چراكه اكنون نيز نرخ‌هاي ۳۵ درصدي در بازار بدهي وجود دارد. هرچند در بازار بدهي، تعميق به‌خصوصي ديده نمي‌شود و نمي‌توان نرخ بهره واقعي اقتصاد را ۳۵ درصد درنظر گرفت، اما نرخ‌ها همچنان بالاست. علاوه‌بر اين، اگر دولت بعدي براي حفظ ظواهر، تصميم به تثبيت نرخ دلار نيما بگيرد و فاصله ۳۷ درصدي فعلي با دلار آزاد را حفظ كند، روي‌خوش نصيب بورس نخواهد شد و احتمالا بازار سرمايه شرايط اسفناكي را تجربه خواهد كرد، چراكه از يك‌سو در خوشبينانه‌‌‌‌‌‌‌‌ترين حالت همه هزينه شركت‌ها با نرخ ۳۰ درصد و تورم فعلي افزايش مي‌يابد و از سوي ديگر دلار نيما موفق نشده است تا اين ميزان از افزايش هزينه را جبران كند.
بازار از دريچه معاملات
در دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه، شاخص كل بورس تهران 2 هزار و 925 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 61 هزار و 465 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش 3 هزار و 329 واحدي در رقم 672 هزار و 330 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با افت 119 واحدي به رقم 22 هزار و 109 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با كاهش 995 واحد به سطح 116 هزار و 978 واحد رسيد. روز يكشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 406 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد شهر بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 13 ميليارد تومان بود. پس از شهر، نمادهاي بوعلي، خودرو، فملي و فولاد بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي وبملت، وخارزم، ونوين، زاگرس و نيان تعلق داشت. روز گذشته نمادهاي نوري، بوعلي و واميد نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي فولاد، فملي، وبملت و شستا از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي آريا، هرمز و زاگرس بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي تجلي، خاور و خديزل نمادهايي هستند كه اثر افزايشي بر شاخص كل فرابورس داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس روزي كه گذشت نماد ذوب بيشترين تراكنش را داشت و خودرو و فولاد در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز شفام، خاور و كرمان بيشترين تراكنش را داشتند. روز يكشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 6 هزار و 455 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 690 ميليارد تومان بود كه 11 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. ارزش معاملات خرد نيز با افزايش 35 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 2 هزار و 720 ميليارد تومان رسيد. در معاملات اين روز نماد وبملت بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 56 ميليارد تومان بود. پس از وبملت، فولاد بيشترين ارزش معاملات را داشت و خودرو رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فملي و خگستر در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در معاملات يكشنبه، 52 نماد صف خريد داشتند و 259 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 77 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 248 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با كاهش 34 درصدي به 707 ميليارد تومان رسيد.
