با وجود آنكه در سال‌هاي گذشته بسياري از شعارها و برنامه‌هاي كلان اقتصادي كشور از سوي نامزدهاي مختلف انتخابات بارها مطرح شده و البته به شكل همزمان از سوي قوايي مانند مجريه و مقننه نيز مورد تاكيد قرار گرفته است اما به نظر مي‌رسد كه فراموشي بسياري از اين وعده‌ها زير سايه نيازهاي فوري و كوتاه‌مدت سبب شده كه هر بار در فصل انتخابات شعارها و برنامه‌هايي مطرح شود اما در عرصه عمل همچنان چالش‌ها به جاي خود باقي بمانند.
يكي از موضوعاتي كه در اين سال‌ها همواره از سوي مسوولان و فعالان اقتصادي مورد تاكيد قرار گرفته، بحث دولتي بودن اقتصاد ايران است. در حالي كه دوراني طولاني از ابلاغ سياست‌هاي اصل 44 قانون اساسي مي‌گذرد و تقريبا تمام مسوولان روي لزوم كاهش نقش دولت در تصدي‌گري اقتصادي تاكيد دارند اما آنچه كه در عمل رخ داده، هنوز فاصله‌اي طولاني با اولويت‌هاي كلان كشور دارد.
از طرف ديگر بحث كاهش ميزان سرمايه‌گذاري و كاهش بهره وري در اقتصاد ايران نيز چالش ديگري است كه در تمام سال‌هاي گذشته محل بحث بوده و يك بار ديگر به رقابت‌هاي انتخاباتي نيز رسيده و البته هنوز مشخص نيست با چه راهبردي مي‌توان از اين شرايط عبور كرد. با آغاز رسمي روند تبليغات رياست‌جمهوري در روزهاي گذشته نامزدها بار ديگر بخش مهمي از تمركز خود را روي مسائل اقتصادي قرار داده‌اند و البته به شكل همزمان تاكيد كرده‌اند كه براي عبور از مشكلات فعلي بايد راهي براي كاهش نقش دولت در اقتصاد پيدا كرد. محمد باقر قاليباف در يك برنامه تلويزيون، خود را مديري تحول خواه دانست و گفت: جزو مديرهايي محسوب مي‌شوم كه دنبال تحول هستند و معتقدم بايد با روحيه تحول پيش رفت و اينكه حضرت علي (ع)
مي‌فرمايد «فرزند زمانه خويش باشيم »، سعي كردم با فناوري روز و نيروهاي جوان و خلاق و روحيه تحول‌گرايي كار را دنبال كنم.
وي با بيان اينكه سرمايه و بهره‌وري وزن مساوي در رشد اقتصادي دارند، اظهار كرد: هر كجا توفيق خدمت داشتيم بهره‌وري در اولويت قرار گرفت؛ بهره‌وري يعني چابك كردن سازمان، دقيق كردن فرايندها و تقسيم كار صحيح كه اينها سيستم را كارآمد مي‌كند، وگرنه تحول رخ نمي‌دهد. اين نامزد رياست‌جمهوري كه شعارش در انتخابات را «خدمت و پيشرفت» برگزيده در توضيح دليل انتخاب اين شعار گفت: اين فقط شعار نيست؛ سابقه‌ام نشان مي‌دهد كه هر آن چه وعده دادم را عمل كردم. ما در حوزه اقتصادي مشكلات داريم و بايد كارهاي كوتاه‌مدت براي مردم انجام دهيم. مشكلات جدي در حوزه معيشتي، آبرساني و سلامت است و برخي از مردم قدرت خريد كالاها را ندارند و بايد تحت عنوان «خدمت» اين موضوعات را دنبال كرده تا مردم به آسايش نسبي برسند به‌خصوص آنها كه در فقر مطلق به سر مي‌برند. قاليباف گفت : ۸۵ درصد اقتصاد دولتي است كه منافع خود را دنبال‌مي‌كند. بزرگ‌ترين فساد در كشور ناكارآمدي است و ديوان سالاري و فساد و ضعف در اقتصاد در اين جا رخ مي‌دهد.تاكيد قاليباف اين است كه برخي از مشكلات بايد ريشه‌اي حل شود و مي‌گويد: كي قرار است تورم و گراني و نوسانات و عدم ثبات در اقتصاد حل شود؟ حل اين موارد با رسيدن به پيشرفت است كه براي آن به دنبال سرمايه‌گذاري و توليد ثروت هستيم، بپذيريم در يك دهه گذشته متوسط سالانه رشد اقتصادي يك درصد بوده است؛ لذا بايد كيك اقتصاد را بزرگ كنيم كه آن وقت قادر به توجه به اين مشكلات هستيم.
اين نامزد رياست‌جمهوري با اين اعتقاد كه اگر توليد ثروت و رشد اقتصادي با عدالت همراه نباشد، ممكن است دوباره مشكلات سخت‌تري ايجاد شود، اضافه كرد: مردمي سازي شعار نيست و حقيقت و واقعيت است و حرف ما در مجلس اين بود كه اقتصاد با رويكرد اقتصاد مردمي پويا و مقاوم مي‌شود. وي با بيان اينكه ۸۵ درصد اقتصاد دولتي است كه منافع خود را دنبال مي‌كند، افزود: وقتي مبارزه با فساد رخ مي‌دهد كه ديوان سالاري و تعارض منافع نباشد؛ در اين صورت همه‌چيز شفاف مي‌شود.لذا بزرگ‌ترين فساد در كشور ناكارآمدي است و ديوان سالاري و فساد و ضعف در اقتصاد در اين جا رخ مي‌دهد. مسعود پزشكيان - ديگر نامزد چهاردهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري نيز در آغاز اظهارات خود اينطور بيان كرد كه قرار نيست برنامه جديدي بنويسد و سياست جديدي در كشور اجرا كند بلكه سياست‌هاي كلي ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري روشن و مشخص است و برنامه‌هاي توسعه نيز وجود دارد بنابر اين هر دولتي كه سركار آمد بايد برنامه‌هاي موجود را عملي و اجرايي كند.
وي بر اين باور است كه اگر ۲۵ تا ۳۰ درصد برنامه ششم توسعه محقق شده دليلش اين بوده كه افرادي اجراي كار را بر عهده داشتند كه از برنامه خبر نداشتند و هدف و سياست را پيگيري نمي‌كردند و فاقد مهارت و علم اجراي كار بودند. اين نامزد رياست‌جمهوري درباره برنامه‌هاي خود براي پيشرفت اقتصادي گفت: هزينه‌كرد بر اساس عملكرد، اصلي اساسي در اقتصاد است و تا زماني كه مكانيزم پرداخت در كشور اصلاح نشود، امكان اصلاح بهره‌وري وجود ندارد. پزشكيان درباره برنامه‌هايش در خصوص رشد اقتصادي مورد اشاره در برنامه هفتم نيز گفت: اگر مي‌خواهيم به رشد برسيم بايد سرمايه‌گذاري انجام دهيم زيرا بدون سرمايه‌گذاري نه اشتغال ايجاد مي‌شود و نه توليد افزايش مي‌يابد؛ سرمايه‌گذاري به اين بستگي دارد كه ما چه محدوده‌اي از بازار را در نظر مي‌گيريم.آيا فقط كشور را مي‌بينيم يا اينكه منطقه را نيز در نظر مي‌گيريم؟ هرچقدر ديد ما وسيع‌تر باشد طبيعي است رشد افزايش بيشتري را تجربه مي‌كند.
وي راهكار دستيابي به رشد را در عمل به سياست‌هاي كلي ابلاغي مقام معظم رهبري دانست و گفت: براي اين منظور بايد دو كار صورت گيرد؛ گام اول مشاركت مردم و به صحنه كشيدن آنها در اقتصاد و سپس شكستن يخ اختلاف ميان دولت و مردم است؛ الان بين مردم و دولت شكاف ايجاد شده است و بايد مردم را در صحنه نگه داريم؛ بايد مغزها، استعدادها و نيروهاي نخبه‌اي كه به دليل رفتارهاي ما در حال خروج از كشور هستند را در كشور نگه داريم، چرا كه اين افراد كساني هستند كه ما را به رشد مورد نظر برسانند. سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك ميان كشورهاي منطقه و ايران موضوعي بود كه اين نامزد رياست‌جمهوري بر لزوم شكل‌گيري آن تاكيد كرد و گفت: براي اين سرمايه‌گذاري بايد رضايت و امنيت براي سرمايه‌گذار وجود داشته باشد تا او در كشور ما سرمايه‌گذاري كند؛ ما نمي‌توانيم با قانون‌ها و تصميمات خلق‌الساعه و تغييرات مديريتي به چنين اهدافي دست پيدا كنيم.
از پزشكيان درباره برنامه‌هاي دولتش در خصوص مولدسازي اموال دولت پرسش شد كه وي ابراز عقيده كرد و گفت: دولت در گذشته حتماً در اين زمينه برنامه داشته است و ما نيز آن برنامه‌ها را اجرا خواهيم؛ اگر برنامه‌اي داشته باشد ما قرار نيست آن را تغيير دهيم و حتماً آن را اجرايي مي‌كنيم.وظيفه هر دولتي كه مي‌آيد تغيير ريل و مسير نيست بلكه رفتن بر مسيري است كه پيش تر طراحي شده است؛ حال اگر در اين طراحي اشكالي وجود دارد مي‌توان نواقص را با كار كارشناسي برطرف كرد. پزشكيان: اگر دولت من روي كار بيايد، دست افراد نخبه و سرمايه‌گذار را مي‌بوسيم و از آنها خواهش مي‌كنيم تا در كشور بمانند چرا كه اگر اين افراد ماندند و سرمايه‌گذاري كردند مي‌توانيم اشتغال ايجاد كنيم و رشد اقتصادي را تحقق بخشيم.وي در ادامه اظهارات خود به نامگذاري شعار سال اشاره كرد و گفت: مقام معظم رهبري شعار سال را «جهش توليد با مشاركت مردم»تعيين كردند؛ غير ممكن است كه با نگاهي محدود و افرادي كه فقط دور و بر خود را مي‌بينند مردم را جلب كرد و مشاركت آنها را عملياتي كرد.زماني مي‌توانيم مشاركت مردمي ايجاد كنيم كه بيايند و آزاد باشند و بدانند كه ما با آنها مي‌توانيم به اهداف دست پيدا كنيم؛ منظور من از مردم آن نخبه و آن سرمايه‌گذاري است كه به خاطر رفتار غلط من به عنوان دولت در حال فرار كردن از كشور است. اگر دولت من روي كار بيايد، دست اين افراد را مي‌بوسيم و از آنها خواهش مي‌كنيم تا در كشور بمانند چرا كه اگر اين افراد ماندند و سرمايه‌گذاري كردند ما مي‌توانيم اشتغال ايجاد كنيم و رشد اقتصادي را تحقق دهيم. بايد بپذيريم كه اگر مي‌خواهيم به اهداف سياست‌هاي كلي دست يابيم دنبال افرادي بگرديم كه مهارت و علم را دارند.
وي با تاكيد بر لزوم شفافيت داده‌ها در كشور گفت: اگر داده‌ها در كشور شفاف شود به راحتي مي‌توان جلوي قاچاق، زمين خواري، رانت و رشوه را گرفت. من معتقدم كه بايد FATF داخلي پياده كنيم و حداقل كاري كنيم كه در كشور ما پول گم نشود. علت گم شدن پول در كشور به دليل عدم شفافيت در داده‌ها است، اين در حالي است كه قوانين مربوط به اين موضوع نيز وجود دارد. اين نامزد انتخابات رياست‌جمهوري در پاسخ به پرسشي درباره برنامه‌هاي دولت احتمالي خود جهت تحقق اهداف برنامه هفتم در خصوص ريشه‌كني فقر مطلق اظهار كرد: دولت من قرار است همان برنامه‌اي كه نوشته شده را اجرايي كند؛ آنچه كه مي‌تواند هزينه را از دوش مردم بردارد و ما را به عدالت نزديك كند اين است كه دولت، مجلس و قوه قضاييه بر سر سفره‌اي بنشينند كه مردم نشسته‌اند. اميرحسين قاضي‌زاده هاشمي نيز در روز اول رقابت‌هاي انتخاباتي از تورم مزمن در كشور سخن گفت كه ۷۰ سال است در كشور وجود دارد و اقتصاد دولتي را به اختاپوسي تشبيه كرد كه در همه جا استوار است.
قاضي‌زاده هاشمي افزود: اقتصاد بايد ملي و مردمي شود و خصوصي‌سازي صورت گيرد تا مردم سهامداران دارايي‌هاي دولت شوند. توزيع ثروت در مراكز كشور بايد شامل كل كشور شود.وي بر لزوم ملي و مردمي شدن اقتصاد تاكيد كرد و گفت: لازم است خصوصي‌سازي انجام شود و مردم سهامداران دارايي‌هاي دولت شوند.توزيع ثروت كه در مراكز كشور وجود دارد بايد شامل كل كشور شود. اين نامزد رياست‌جمهوري كه شعار دولت خود را «مردم و خانواده» برگزيده است، در اين باره اظهار كرد: دولت بايد در جايي وارد شود كه مردم در آن وجود ندارند.بايد كاري شود كه دولت و مردم باهم ادغام شوند.اختيارات متمركز در دولت بايد به استانداران داده شود.حكومتي كه خود را مزين به نام اميرمومنان (ع) مي‌داند بايد همانند ايشان مردمي رفتار كند، تمامي بنگاه‌هاي اقتصادي دولت بايد به مردم واگذار شود و شركت‌هايي مثل نفت و گاز نيز بايد مردمي شوند و مردم در آن سهيم باشند. قاضي‌زاده هاشمي در پايان با اين اعتقاد كه كشور با جنجال و مناظره درست نمي‌شود، تصريح كرد: رييس‌جمهور بايد با سابقه و با برنامه باشد و نگاهش جامعه را اصلاح كند.در حال حاضر كشور نياز به يك جراح دارد و من نيز يك جراحم.در صورتي كه نظام اداري كشور جراحي نشود، اقتصاد و تورم اصلاح نمي‌شود. آرزو دارم تمدن بزرگ در ايران بار ديگر با شجاعت مديران ايجاد شود اما متاسفانه بعضي از حكمرانان ما در كشور ترسو هستند و از گرفتن تصميم‌هاي بزرگ مي‌ترسند.در آخر يادآوري مي‌كنم كه وابسته به هيچ جرياني نيستم و با كمك مردم، ايران پيشرفته و متمدن را ايجاد خواهم كرد.
احتمالا در روزهاي آينده و با گرم‌تر شدن تنور انتخابات، بحث‌هاي نامزدها درباره مسائل اقتصادي كشور نيز جزئي و دقيق‌تر خواهد شد و بايد ديد كه كدام يك از اين شعارها در آينده به خود رنگ واقعيت خواهد گرفت.
