جا ماندن ايران از صادرات گاز به اروپا

يك كارشناس ارشد انرژي گفت: ما براي نفت حدود يك ميليون و ۶۰۰ هزار بشكه در روز پروژه تعريف ‌شده داريم كه در يك فضاي درست و تعامل بين‌المللي مي‌تواند به سرعت به توليد رسيده و ظرفيت ما را به بالاي ۵ ميليون بشكه برساند، اما نمي‌توانيم؛ چون پول نداريم. سيدمهدي حسيني در گفت‌وگو با ايلنا، در ارزيابي برنامه تركيه و تركمنستان براي صادرات گاز به اروپا اظهار داشت: در حال حاضر روسيه به لحاظ شرايط خاص سياسي، جنگ اوكراين، تحريم‌ها و بالا گرفتن جار و جنجال با غربي‌ها شرايط مناسبي براي فروش گاز ندارد، با توجه به اين موضوع دو احتمال وجود دارد يكي اينكه اين قضايا يعني صادرات گاز از مسيري غير روسيه به اروپا يك هماهنگي بين ناتو، تركيه و تركمنستان است براي اينكه سهم روسيه را در بخش‌هايي كه تحريم‌ها دور زده مي‌شود؛ كم كنند و اين يك نقطه فشاري است كه ناتو بر روسيه وارد مي‌كند. البته براي اينكه تركمنستان بتواند گاز خود را به تركيه برساند يا بايد از طريق قزاقستان و روسيه عبور كند كه گرفتاري‌هاي خاص خود را دارد و جز شبكه روسيه شبكه ديگري وجود ندارد يا اينكه بايد از درياي خزر عبور و سپس به آذربايجان و تركيه و بعد به اروپا متصل شود، اين مسير نيز به نظر مي‌رسد پرهزينه است. اگر قرار است روسيه را از دور خارج كنند؛ نمي‌توانند از شبكه آنها استفاده كنند، ضمن اينكه خزر هم به خاطر عمق بالا ميلياردها دلار سرمايه‌گذاري براي احداث خط لوله نياز دارد كه تصور نمي‌كنم توجيه چنداني داشته باشد بنابراين معتقدم كلا قضيه سياسي است تا اينكه بخواهند عملي و اجرا شود. وي با اشاره به جايگاه ايران در تجارت گاز تصريح كرد: ما خودمان به دست خودمان تمام سهم‌مان را از بازار گاز از دست داديم اكنون هم به دليل مصرف گاز و هم به دليل عدم توسعه‌ها در مرحله ناترازي كامل هستيم. اكنون پروژه‌هايي تعريف كرده و آماده توسعه داريم كه اگر پول و امكانات موجود باشد معادل ۱۸ فاز پارس جنوبي يعني ۱۸ ميليارد فوت مكعب گاز در روز توليد خواهيم داشت. اين كارشناس ارشد حوزه انرژي گفت: ما براي صادرات برنامه‌هاي زيادي را تعريف كرده بوديم، سال ۱۳۸۳ قرار بود فاز ۱۱ ساخته شود و پارس‌ال‌ان‌جي هم از گاز آن تغذيه كند و حتي به بازارهاي دور هم گاز بفروشيم، همچنين قرار بود فاز ۱۳ ساخته شود و قرارداد هم منعقد شد و بنا بر اين بود با احداث پرشين‌ال‌ان‌جي به بازارهاي دور گاز ارسال شود، ۱۲ سال پيش قرارداد امضا شده‌اي را با امارات داشتيم كاري كه اكنون قطر با خط لوله دلفين انجام مي‌دهد، اما ما اين قرارداد را هم اجرا نكرديم. بنابراين خودمان مقصر هستيم، يا منافع ملي در ذهن مان نيست، يا بلد نيستيم يا در دعواي سياسي به‌دنبال كنار گذاشتن همديگر هستيم. وي بيان داشت: ما براي نفت هم حدود يك ميليون و ۶۰۰ هزار بشكه در روز پروژه تعريف‌شده داريم كه در يك فضاي درست و تعامل بين‌المللي مي‌تواند به سرعت به توليد رسيده و ظرفيت ما را به بالاي ۵ ميليون بشكه برساند. اما نمي‌توانيم چون پول نداريم، نتيجه اين مي‌شود زماني ما اول اوپك بوديم به دوم رسيديم و امروز سوم هستيم و عراق با نصف جمعيت ايران با حدود ۵ ميليون بشكه از ما جلوتر رفته و حدود ۱.۵ تا ۲ برابر ما قدرت اقتصادي دارد كه اين حتي خطر امنيتي هم مي‌تواند در پي داشته باشد. ما در چند دهه گذشته به اين شكل عمل كرده‌ايم و اكنون نبايد انتظار نتيجه‌اي غير از شرايط كنوني داشته باشيم. حسيني خاطرنشان كرد: ما نبايد انتظار داشته باشيم در تحولاتي كه در كريدورهاي نفتي و گازي رخ مي‌دهد؛ جايگاهي داشته باشيم چون خودمان نخواسته‌ايم، بنده در دولت احمدي‌نژاد بررسي اقتصادي طرح انتقال گاز خزر به خليج‌فارس و انتقال نفت خزر به جاسك را ارايه داده بودم، همچنين طرح سواپ نفت قزاقستان را به جاي عبور از روسيه از مسير نكا مطرح كرده بودم. آن زمان تاسيسات بارگيري احداث كرديم كه كشتي‌ها نفت را تخليه كنند و خط لوله انتقال نفت قزاقستان تا پالايشگاه تهران و تبريز ايجاد كنيم و آماده بوديم كه هم منافع مادي، اقتصادي و حق ترانزيت دريافت كنيم و هم اينكه كشورهاي حاشيه خزر و خليج‌فارس به ما وابسته باشند، اگر ۲۰ يا ۳۰ درصد گاز امارات را ما تامين مي‌كرديم امروز چرا بايد اين كشور از جزاير سه‌گانه حرف بزند، قطعا نمي‌توانست ادعايي داشته باشد. وي اظهار داشت: ديپلماسي ابزار نياز دارد و ابزار آن هم همين نفت و گاز مي‌تواند باشد. اما خودمان نخواستيم از اين ابزار استفاده كنيم در صورتي كه امروز مي‌توانستيم علاوه بر كويت، امارات، عراق، پاكستان و تركيه به كشورهاي دور هم صادرات گاز داشته باشيم، اكنون كويت و امارات از امريكا گاز وارد مي‌كنند، ما مي‌توانستيم به بحرين گاز صادر كنيم و كارخانه ال‌ان‌جي عمان را به خودمان وابسته كنيم، حال آنكه ما گاز را خودمان مصرف كرديم و توسعه هم نداديم و به وضعيت امروز رسيديم. حسيني افزود: مي‌توانستيم به اروپا گاز صادر كنيم، از نظر خط لوله يك بار هم مطالعه كرديم در دهه‌هاي قبل گاز قيمتي نداشت و اهميت استراتژيك و صرفه اقتصادي هم نداشت كه با خط لوله از تركيه به اروپا برويم اما اكنون كه قيمت گاز بالا رفته و در اروپا به ۸ دلار و در آسياي شرقي به ۱۴ دلار رسيده بايد كاري مي‌كرديم. بايد بررسي اقتصادي صورت مي‌گرفت، ما مي‌توانيم از كريدور تركيه به اروپا برويم، ظرفيت آن را هم داريم، ما بعد از روسيه بزرگ‌ترين ذخاير را داريم، هرچند روس‌ها تمايل ندارند كه ما تبديل به قدرت گازي شويم اما در هر حال اگر ما به منافع ملي فكر كنيم اين كار شدني است. پتانسيل‌هاي بزرگي در حوزه گاز داريم اما همواره در دعواهاي آماتوري سياسي و اظهارنظرهاي غيركارشناسي منافع ملي را فراموش كرده‌ايم.