نامزدهاي انتخابات، افق پيش روي اقتصاد را چطور مي‌بينند؟
از تاكيد بر اجراي برنامه توسعه تا لزوم اصلاح ايرادات كلان
با نزديك شدن به زمان نهايي انتخابات، نامزدها نيز حضور و فعاليت خود در عرصه تبليغاتي را به اوج رسانده و تلاش مي‌كنند با حضور در رسانه‌ها و فضاي مجازي، بخش‌هايي از ايده‌هاي اقتصادي خود را كه در جذب راي مردم تاثيرگذار خواهد بود با آنها در ميان بگذارند.
با نزديك شدن به زمان نهايي انتخابات، نامزدها نيز حضور و فعاليت خود در عرصه تبليغاتي را به اوج رسانده و تلاش مي‌كنند با حضور در رسانه‌ها و فضاي مجازي، بخش‌هايي از ايده‌هاي اقتصادي خود را كه در جذب راي مردم تاثيرگذار خواهد بود با آنها در ميان بگذارند.
البته تقريبا تمامي نامزدهاي اصولگراي تاييد صلاحيت شده در انتخابات، بر اين موضوع تاكيد دارند كه عملكرد اقتصادي دولت شهيد رييسي را تاييد كرده و معتقدند كه در سه سال گذشته اتفاقات مهمي در اقتصاد ايران رخ داده است اما همچنان در اين ترديدي نيست كه بخش زيادي از نيازهاي اقتصادي مردم و خواسته‌هاي كلان حاكميتي در اين سال‌ها محقق نشده و بايد برنامه‌اي جدي براي عبور از آنها ارايه كرد. اين در حالي است كه در هفته‌هاي گذشته سرانجام برنامه هفتم توسعه تاييد مجلس را دريافت كرده و آغاز اجراي آن با آغاز دولت چهاردهم همزمان خواهد شد و به اين ترتيب بايد ديد كه سياستگذاران در نهايت چه ايده‌اي نسبت به اين مساله دارند. در روز گذشته نامزدهاي تاييد صلاحيت شده ايده‌هاي خود درباره آينده اقتصاد ايران را تشريح كردند. مسعود پزشكيان در مناظره‌ها و سخنراني‌هاي خود با اشاره به شاخص‌هاي اقتصادي كشور عنوان كرد: استناد من در آن‌چه عرض مي‌كنم بانك مركزي، مركز مديريت بدهي‌هاي دولت وزارت اقتصاد و همچنين سازمان برنامه و بودجه و مركز آمار كشور است؛ بدهي دولت به بانك مركزي از آغاز سال ۱۴۰۰ تا بهمن از ۱۱۵ همت به ۳۰۲ همت رسيده است يعني ما ۱۸۷ همت افزايش داشته‌ايم؛ همچنين بدهي دولت به بانك‌ها از همان سال از ۴۱۶ همت به ۸۱۹ يعني نزديك به دو برابر رسيده است. انتشار اوراق مالي طي اين سال‌ها ۷۵۲ همت يعني دو برابر آن‌چه در شهريور ۱۴۰۰ وجود داشته است. وي ادامه داد: عدد تورم طي ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ همواره بالاي ۴۰ درصد بوده است؛ تورم گوشت قرمز و سفيد در ۱۴۰۳، ۷۹.۲ درصد و گوشت ماكيان ۸۰ درصد و ماهي ۶۳ درصد بوده است؛ از سوي ديگر رشد اقتصادي كشور در گروه كشاورزي منفي ۲.۲ درصد، گروه صنايع و معادن بدون نفت منفي نيم و استخراج نفت و گاز طبيعي ۲۰ درصد بوده است كه اين به آن معناست كه رشد ۵۷ اقتصاد براي نفت بده است كه براي حوزه‌هاي ديگر. همچنين وضعيت ارز ترجيحي به استناد گزارش رييس كل بانك مركزي در ۳۰ فروردين ۱۴۰۳ اين بوده كه ۲۰ ميليارد دلار ارز به قيمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شده و ۵۰ ميليارد دلار ارز به نرخ زير ۴۰ هزار تومان توزيع شده است كه معناي اين حرف آن است نزديك به ۶۰۰ الي هزار هزار ميليارد تومان پول به عده‌اي رانت داده‌ايم. وي عنوان كرد: الان وضعيت جامعه اينگونه است كه كارمندان ديگر نمي‌توانند راحت زندگي كنند و بازنشستگان گرفتار هستند قدرت خريد ندارند و ديگر نمي‌توانند با پولي كه مي‌گيرند به خاطر تورمي كه ايجاد شده به‌صورت روزمره زندگي خود را تامين كنند. امروز همه نگران و ناراضي هستند و اگر روز به روز جلوي اين وضعيت گرفته نشود قطعاً با مشكل زيادي مواجه خواهيم شد. اين نامزد انتخابات رياست‌جمهوري اظهار كرد: دليل اينكه به اهداف برنامه‌هاي توسعه‌اي قبل نرسيديم اين است كه الزامات آن را مراعات نكرديم؛ چراكه عده‌اي غيركارشناس به عنوان كارشناس در سيستم حضور دارند و توصيه مي‌دهند، ما مقرراتي را براي ورود و خروج كالاها در گمركات مقرراتي وضع مي‌كنيم اما همچنان با معطلي در گمركات مواجهيم، سازمان امور مالياتي خودش كمر توليد‌كننده را مي‌شكند و وزارت صنعت و معدن با بخشنامه‌هاي هر روزه توليد‌كننده را بلاتكليف نگه مي‌دارد و ثباتي وجود ندارد و آينده‌اي نامعلوم پيش روي توليد‌كنندگان است و با مشكلات داخلي و مقررات و قوانين خلق‌الساعه مواجهيم. پزشكيان با تاكيد بر لزوم انجام سرمايه‌گذاري در كشور اظهار كرد: اگر اين كار را انجام ندهيم و بخواهيم در حوزه‌هاي انرژي، تورم و اصلاحات ساختاري ديگري را انجام دهيم مجبوريم يك عده آدم را به خيابان بريزيم؛ اگر بخواهيم حوزه انرژي را اصلاح كنيم و نتوانيم مشكل افرادي را كه با اين كار زير چرخ تورم له مي‌شوند را حل كنيم، نتيجه اين مي‌شود كه مردم به خيابان مي‌آيند؛ اگر سرمايه‌گذار خارجي را وارد كشور كنيم مي‌تواند جلوي فشارهاي موجود را بگيرد.
اين نامزد انتخابات رياست‌جمهوري با بيان اينكه «ما در حال فراري دادن مغزها از كشور هستيم»، به حوزه صنعت ديجيتال اشاره كرد و گفت: ظرفيت رشد اقتصاد ديجيتال در كشور قابل توجه است و مي‌تواند در شرايط تحريم راهگشا باشد؛ سهم هسته اقتصاد ديجيتال از جي دي پي ۴.۵ درصد است اما در اروپا اين رقم تا ۶ است و سهم پوسته اين حوزه در اروپا ۱۰ درصد و ما ۲ درصد هستيم؛ پيشران اين فاصله ۸ درصد استارتاپ‌ها است اما ما چه كار كرديم؟ فيلتر كرديم و بستر را براي مهاجرت نيروها و مغزهاي داخلي فراهم كرديم و از سوي ديگر شرايط را براي سرمايه‌گذاري فراهم نكرديم. در كل به جاي تسهيل، آزار داديم و اگر اين كار نمي‌كرديم و اجازه مي‌داديم كه رشد پيدا كنند ما در اينجا نبوديم. اين نامزد انتخابات رياست‌جمهوري با بيان اينكه «مشابهت نظر علمي خيلي روشن است»، تاكيد كرد: هر حركتي كه مي‌خواهيم براي اصلاح قيمت بنزين و رفع هر ناترازي انجام دهيم در ابتدا بايد مردم را توجيه و آماده كنيم و در آنها اين پذيرش به وجود بيايد كه اين مداخله منجر به درمان خواهد شد؛ اينكه من تصميم بگيرم بدون مشاركت مردم و نظر مردم يك شبه تصميم بگيرم و آن فاجعه به وجود بيايد نه علمي و نه قابل قبول است. همچنين حجت‌الاسلام مصطفي پورمحمدي در مناظرها و سخنراني‌هاي خود اظهار كرده است: كشور اگر مي‌خواهد توسعه يابد مردم بايد ثروتمند باشد تا دولت ثروتمند باشد. درآمد سرانه رشد كند و توليد ناخالص داخلي هم رشد يابد. امروز قدرت سخت، نرم، قدرت جامعه و قدرت فرهنگي مهم است. اين قدرت به معني ايجاد امنيت داخلي و ملي است. در ايجاد قدرت بايد حواسمان به رعايت حقوق عامه باشد. قدرت نبايد عليه مردم باشد بلكه بايد براي مردم و دفاع از حقوق آنان باشد. اگر مي‌خواهيم ثروت ايجاد كنيم هم نبايد فقط براي يك عده باشد بلكه بايد براي همه تنظيم شود. محمدباقر قاليباف در برنامه ميزگرد اقتصادي اظهار كرد: ما در پارس جنوبي با افت فشار مواجه هستيم و در اين صورت در سال ۱۴۲۰ در پارس جنوبي ديگر دسترسي كامل و استخراج نداريم و چند سال آينده ظرفيت به نصف مي‌رسد؛ در نتيجه بايد بيش از ۳۱ ميليارد دلار براي واردات گاز بدهيم تا وضعيت فعلي را حفظ كرد. قاليباف طي روزهاي اخير در سخنراني‌ها و ميزگردهايي با موضوعيت اقتصادي شركت كرد و گفت: در دهه گذشته رشد اقتصادي كمتر از يك درصد و رشد نقدينگي ۲۶ درصد شد اين بدان معناست كه دخل و خرج خانواده ايراني به هم نمي‌خورد و نمي‌تواند نيازهاي ضروري را تامين كنند به خصوصي براي كساني كه درآمد ثابت دارند. نتيجه آن مي‌شود كه آنها خدمات جانبي‌شان مثل سلامت، معيشت و آموزش و اوقات فراغت را از دست مي‌دهند. وي تاكيد كرد: رييس دولت بايد بگويد در برنامه هفتم چه چيزي روي زمين و سفره مردم دارد و وضعيت زيرساخت و پيشرفت و توليد چه مي‌شود و چه آثاري در سفره مردم دارد همچنين بايد اصلاحات اقتصادي داشت كه بخشي از آن ريشه در مسائل داخلي و بخشي خارجي دارد البته كه بخشي نيز به فشار تحريم‌هاي اقتصادي برمي‌گردد اما بخشي از اشكال به خاطر عملكردها و بي‌تدبيري و بي‌عرضگي‌ها است كه باعث فساد و حيف شدن سرمايه‌ها مي‌شود.
وي در يكي از مناظره‌ها در پاسخ به سوال ديگري درباره اينكه آيا در دولت او درآمد اقشار متوسط جامعه افزايش پيدا مي‌كند؟ گفت: بايد سپر حمايتي براي اينها پيش بيني كرد تا وقتي فردي مي‌خواهد ازدواج كند حداقل چند قلم كالاي اساسي را بتواند تامين كند كه آن هم از طريق ثابت كردن قيمت‌ها نيست. قاليباف ادامه داد: اگر ۲۰ درصد حقوق را در سال افزايش مي‌دهيم در سبد حمايتي مابه التفاوت را يارانه داده و كمك كنيم و در كنارش سرمايه‌گذاري تقويت و كيك اقتصادي را بزرگ كرده و درآمد دولت هم از مبادي مختلف از جمله ماليات تامين كرد. رييس فعلي مجلس تاكيد كرد: من در شهرداري به جاي كلنگ زدن بايد تايمز مي‌گذاشتم و پاسخ مي‌دادم. تا وقتي سپر حمايتي مي‌گذاريم يعني در سال اول بايد اثرش در سفره مردم ديده شود. بايد بتوان ارز را پيش بيني پذير كرد؛ نمي‌توان نسبت به نرخ آزاد ارز بي‌تفاوت بود لذا دولت دخالت را به گونه‌اي در عرضه و تقاضا انجام دهد كه خالص آن در پايان سال صفر شود همچنين سياست‌ها به گونه‌اي نباشد كه جذابيت واردات بيشتر از صادرات باشد. وي در پاسخ به اين سوال كه سياست شما ارز تك نرخي يا چند نرخي است؟ گفت: اقتصاد ما، «يا اين» «يا اون» نيست. حرف پوپوليستي هم نيست و صحبت هايم دقيق و قابل انجام است و دقيق و فني توضيح مي‌دهم. وي درباره وضعيت بازار خودرو بيان كرد: به جاي آنكه مردم را در اقتصاد مداخله دهيم در زندگي مردم و اقتصاد آنها مداخله مي‌كنيم كه نمونه آن خودرو است. قاليباف ادامه داد: رييس دولت بايد بگويد در برنامه هفتم چه چيزي روي زمين و سفره مردم دارد و وضعيت زيرساخت و پيشرفت و توليد چه مي‌شود و چه آثاري در سفره مردم دارد همچنين بايد اصلاحات اقتصادي داشت كه بخشي از آن ريشه در مسائل داخلي و بخشي خارجي دارد البته كه بخشي به فشار تحريم‌هاي اقتصادي برمي‌گردد اما بخشي از اشكال به خاطر عملكردها و بي‌تدبيري و بي‌عرضگي‌ها دارد كه باعث فساد و حيف شدن سرمايه‌ها مي‌شود. وي ادامه داد: اگر نتوان با روش و ابزار مشخص و مديريت قوي به راه‌حل درست رسيد يعني فرصت را از دست دهيم و اين ظلم به مجموعه است. قاليباف تاكيد كرد: براي رسيدن به نقطه مطلوب بايد مهار تورم و رشد اقتصادي را انجام داد. در مهار تورم دو موضوع مهم كسري بودجه و ناترازي بانكي داريم كه بايد چاره‌انديشي شود. رييس مجلس با اشاره به تغيير قانون بانك مركزي و برنامه هفتم توسعه گفت: اين قوانين مي‌تواند در حوزه كسري بودجه و ناترازي بانكي مشكلات را رفع كند؛ البته اجراي اين موارد به مدير قوي، آشنا و آگاه نياز دارد وگرنه يك كاغذي بيش نيست.
قاليباف همچنين با بيان اينكه «مجلس يازدهم قانون نظام تامين مالي را تصويب كرد»، افزود: براي جهش اقتصادي از جهت وجود قانوني مشكلي نداريم و برنامه هفتم هم آماده است. وي گفت: مي‌گويند اين كار را مي‌كنيم اما در ۴۵ سال گذشته كارنامه‌اي داريد كه كاري انجام داديد؟ ما نمي‌توانيم ريسك كرده و آزمون و خطا كنيم؛ بنده متعهد به ايجاد تحول هستم. عليرضا زاكاني روز گذشته در مناظره‌ها در تشريح چگونگي اجراي پيشرفت اقتصادي همراه با عدالت با نرخ رشد ۸ درصد گفته است: اين برنامه به راحتي قابل اجراست. هدف، هدف معقولي است كه با استفاده از كارشناسان قابل اجراست. از گذشته هم بايد عبرت بگيريم و با بسيج همه امكانات كشور و با برنامه‌ريزي با تكيه به مردم و كارشناسان برنامه هفتم توسعه را اجرا كنيم. وي ادامه داد: دو هفته قبل با حضور دكتر مخبر ۲۰۳ هزار واحد را در ۹۲ نقطه آغاز كرديم. توليد، اشتغال، مسكن و رشد اقتصادي كشور را كمك مي‌كند. نياز به بسته‌هايي براي رفع موانع و ايجاد تسهيلات انجام شود. كانديداي چهاردهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري ادامه داد: معتقدم توليد در راس امور است. براي توليد مي‌شود با تكيه بر مردم مي‌توان بسيج هماهنگي ايجاد كرد. در حوزه مسكن با تجربه بسيار خوبي كه در شهرداري تهران به دست آورده‌ام برنامه‌ها و ايده‌هاي خوبي در سراسر كشور دارم. پيشنهادم را به جناب رييسي هم دادم و ايشان استقبال بسيار خوبي كردند. وي در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به تامين امنيت غذايي كشور با اشاره به محدوديت‌هاي موجود، گفت: بسيار طبيعي است وقتي ندانيم با چه چيز مواجهيم طبيعتا نمي‌توانيم براي آن برنامه‌ريزي كنيم. از سوي ديگر ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي زيادي در كشور وجود دارد. كانديداي چهاردهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري ادامه داد: يك روز بار پياز يا ساير محصولات روي دست كشاورز مي‌ماند و بيچاره مي‌شود و روز ديگر مردم با كمبود همان محصولات روبرو مي‌شوند. اين ساختار بايد بهم بريزد و اصلاح شود. هوشمندسازي بخش‌هاي كشاورزي و دامداري با خريد تضميمي و قراردادي از ديگر برنامه‌هاي بنده در اين بخش است. وي با بيان اينكه « براي كل كشور هم مي‌توان مثل تهران عمل كنيم» ادامه داد: تفاهمنامه‌اي با دولت در جهت تامين و توزيع معيشت مردم نوشته و اقدام كرديم. گوشت ران گوسفند در ميادين كيلويي ۳۱۷ هزار تومان عرضه مي‌شود. ما اقلام مورد نياز مردم را با كرامت در منزل آنان تحويل خواهيم داد. بايد يارانه را به حلقه آخر تحويل به مردم تحويل داد. همين كاري كه در حوزه نان اتفاق افتاد مثل شرايطي كه در نان اتفاق افتاد و نان گران نشد. مفسدان اقتصادي و دلال‌ها با شيوه جاري، حذف شدند.
به نظر مي‌رسد در روزهاي آينده و همزمان با آغاز مناظرات انتخاباتي، نامزدها ايده‌هاي جديدي درباره مسائل اقتصادي ارايه خواهند داد و بايد ديد كه در نهايت كدام فرد مي‌تواند اعتماد مردم براي آينده را به دست بياورد.
