گروه راه و شهرسازي|
هنوز چند ماهي از اوج سفرهاي هوايي نوروز نگذشته، ناوگان هوايي فرسوده و كم تعداد كشور عهده‌دار پروازهاي حج شده و هم اينك در ميانه آن قرار دارد به گونه‌اي كه قرار است از اول تيرماه سال جاري پروازهاي برگشت حجاج به كشور را انجام دهد. بلافاصله پس از حج، پروازهاي ايام محرم، عاشورا و اربعين بايد انجام شود و سومين اوج تقاضاي سفر هوايي به ناوگان هوايي كشور تحميل مي‌شود. در چنين شرايطي است كه بررسي‌هاي ميداني حاكي از افزايش سرسام آور قيمت بليت پروازهاي داخلي است. پروازهايي كه بعضا نرخ آنها تا 7 ميليون تومان نيز بالغ شده است. بي گمان، افزايش قيمت پروازهاي داخلي اگر چه به عوامل متعددي همچون افزايش نرخ دلار امريكا به حدود 60 هزار تومان و ساير شاخص‌هاي اقتصاد كلان كشور مرتبط است، با وجود اين، عدم تكافوي ناوگان هوايي يا به عبارت روشن‌تر، ناتراز در عرضه و تقاضاي سفر با هواپيما نيز عاملي دروني و موثر در افزايش نرخ پروازهاي داخلي به شمار مي‌رود و گراني قيمت بليت‌ها را گرانتر كرده است.
در اين حال، بررسي بازار حمل‌ونقل هوايي مسافري نشان از نرخ‌هاي سرسام‌آور بليت هواپيما تا بالاي ۷ ميليون تومان دارد، بليت پرواز تهران ـ مشهد با قيمت ۷.۱ميليون تومان فروخته مي‌شود.
به گزارش تسنيم، به‌نظر مي‌رسد بازار حمل‌ونقل هوايي در آستانه تابستان 1403 به حال خود رها شده است؛ دليل اين مدعا نيز قيمت‌هاي سرسام‌آور پروازهاي داخلي در برخي مسيرهاي پرتقاضا مانند مشهد است.
بر اساس جديدترين جدول نرخ بليت پرواز مسيرهاي داخلي سال 1403 سازمان هواپيمايي كشوري كه 10 درصد ماليات ارزش افزوده و تمام عوارض متعلقه را در آن اعمال كرده‌اند، قيمت بليت پرواز تهران ـ مشهد يك ميليون و 326 هزار و 700 تومان است.
اما تقريباً هيچ‌كدام از شركت‌هاي هواپيمايي داخلي اين نرخ اعلام و ابلاغ شده از سوي متولي حمل‌ونقل هوايي مسافري كشور را رعايت نمي‌كنند، به عنوان مثال هواپيمايي زاگرس بليت اكونومي مسير پروازي فوق را با قيمت 3 ميليون و 109 هزار و 700 تومان از طريق سايت فلاي تودي به فروش مي‌رساند.
آوار اير نيز بليت پرواز تهران ـ مشهد را 7 ميليون و 175 هزار تومان با برچسب بيزينس كلاس مي‌فروشد.
قيمت بليت مذكور براي شركت هواپيمايي ايران ايرتور به‌صورت اكونومي 2 ميليون و 212 هزار تومان است. نرخ بليت بيزينس تهران ـ مشهد هواپيمايي آسمان نيز 4 ميليون و 826 هزار و 300 تومان است.
هواپيمايي ماهان بليت مذكور را با قيمت 3 ميليون و 688 هزار و 300 عرضه مي‌كند. قيمت بليت اكونومي هواپيمايي آتا نيز 2 ميليون و 665 هزار تومان است.
نرخ بليت تهران ـ مشهد هواپيمايي تابان 2 ميليون و 665 هزار تومان است. وضعيت ساير مسيرهاي پروازي نيز همين‌گونه است؛ قيمت مصوب بليت پرواز تهران ـ بندرعباس يك ميليون و 712 هزار و 100 تومان است، اما بليت اين مسير پروازي توسط هواپيمايي وارش با قيمت 5 ميليون و 120 هزار تومان فروخته مي‌شود. هواپيمايي كيش نيز بليت اين مسير پروازي را با قيمت يك ميليون و 890 هزار تومان به فروش مي‌رساند.
آغاز پرواز برگشت حجاج از اول تيرماه
اين همه در حالي است كه به گفته سخنگوي ايران اير، پرواز برگشت حجاج از يكم تيرماه آغاز مي‌شود و تا 24 تير ماه ادامه دارد. و به اين ترتيب بخش قابل توجهي از ناوگان قديمي‌ترين و رسمي‌ترين ايرلاين ايران (هما) درگير بازگرداندن حجاج ايراني به كشور مي‌شود و از همين رو، تقريبا تقاضاي سفر هوايي داخلي به دوش ساير ايرلاين‌ها خواهد افتاد.
حسام قربانعلي در گفت‌وگو با ايلنا درباره برنامه پرواز برگشت حجاح اظهار كرد: پرواز برگشت 87 هزار و 500 زائر از دو فرودگاه مدينه و جده از يكم تيرماه ماه انجام مي‌شود. وي با بيان اينكه عمده پروازهاي برگشت از فرودگاه مدينه خواهد بود، گفت: در روزهاي اول پروازهاي برگشت با بيش از 4 هزار و 200 حاجي از فرودگاه مدينه و بيش از 500 زائر از فرودگاه جده به 21 ايستگاه پروازي در كشورمان انجام خواهد شد و مقصد بيشتر حجاج فرودگاه امام خميني خواهد بود.
سخنگوي شركت هواپيمايي ايران‌اير (هما) ادامه داد: شركت هواپيمايي ايران اير با 8 فروند هواپيما به تنهايي پروازهاي حج 1403 را انجام داده و با حضور ايرلاين ديگري موافقت نشد البته پروازهاي پشتيبان به كار گرفته شده‌اند و درباره پشتيباني پروازهاي حج مشكلي ايجاد نشد.
قربانعلي با بيان اينكه ميانگين تاخير پروازهاي رفت حجاج كمتر از 40 دقيقه بوده، گفت: پروازهاي برگشت تا 24 تيرماه ادامه خواهد داشت و انشاالله پرونده حج 1403 بدون مشكل بسته مي‌شود. وي درباره سقف وزن مجاز حمل بار براي حجاج در پرواز حجاج اظهار داشت: محدوديت براي وزن معقول و متعارف بار حاجي‌ها در نظر نگرفته‌ايم و همه تلاش شركت هواپيمايي ايران اير اين است كه در ارايه خدمات بار نهايت مساعدت و همكاري را با حاجي‌ها داشته باشد.
اثر فعال‌تر شدن رقباي منطقه‌اي
در حالي كه صنعت هوايي ايران روزهاي بسيار ناخوشايندي را پشت سر مي‌گذارد و تواني براي بازسازي و نوسازي خود به منظور پاسخ به تقاضاهاي داخلي كشور را ندارد، برخي كشورهاي منطقه برنامه‌ها و گام‌هاي تازه‌اي را براي تصاحب بازار منطقه و حتي جهان در اولويت خود قرار داده‌اند. برنامه‌هايي كه برخي فرودگاه‌هاي كشور را نيز تحت تاثير قرار داده‌اند.
به گفته نماينده اسبق ايران در ايكائو، از چند ماه گذشته حداقل ۶ ايرلاين خارجي از جمله فلاي دوبي، تركيش و كويت پروازهاي خود به فرودگاه هاشمي‌نژاد مشهد را قطع كردند. اين در حالي است كه فرودگاه هاشمي نژاد مشهد اين ظرفيت را دارد كه نقطه‌اي براي جابه‌جايي مسلمانان جهان بالاخص شيعيان باشد.
در اين حال، اخباري از سرمايه‌گذاري چند ده ميليارد دلاري عربستان در حوزه هوانوردي منتشر مي‌شود كه نشان مي‌دهد هدف عربستان براي تبديل شدن به مركز جهاني هوانوردي در منطقه است و مي‌خواهد رتبه هوايي امارات را از آن خود كند. اخيرا دولت سعودي اعلام كرده است كه اصلاحات در بخش هوانوردي اين كشور مي‌تواند تا پايان سال ۲۰۳۰ باعث جذب حدود ۱۰۰ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري به اين بخش شود و در واقع اين اقدام عربستان در راستاي متنوع‌سازي اقتصادي و فاصله از اقتصاد تك محصولي است تا سهم اين كشور را در ترانزيت هوايي بار و مسافر افزايش دهد. عليرضا منظري، نماينده اسبق ايران در ايكائو پيش از اين با اشاره به سرمايه‌گذاري‌هاي كلان عربستان براي تبديل به هاب هوايي در خاورميانه اظهار كرده بود: تبديل شدن به هاب هوايي به عوامل زيادي بستگي دارد و تمام عوامل اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي در تحقق اين هدف دخالت دارند. اولين كشوري در منطقه كه اين تغيير سياسي، فرهنگي، اقتصادي را انجام داد، امارات بود و اين زمينه و بستر را ايجاد كرد تا با فراهم آمدن زيرساخت‌هاي فني و غيرفني ايرلاين‌هاي دنيا را جذب اين نقطه در منطقه كند و مي‌بينيم كه امروز تمام ايرلاين‌ها امارات را به عنوان هاب هوايي خاورميانه مي‌شناسند.
انتظار از ايرلاين‌هاي داخلي
نماينده اسبق ايران در ايكائو با اشاره به هدف تعيين شده براي ايران در اسنادبالادستي و چشم‌انداز ۱۴۰۴ كه طبق آن ايران بايد به هاب هوايي منطقه تبديل مي‌شد، اظهار كرده بود: امروز صنعت هوانوردي كشورمان با مشكلات متعددي مواجه است و همين كه بتوانيم نياز مسافران داخلي را پاسخ دهيم كافي است. در حال حاضر، ناوگان هوايي ايران ۳۰۰ فروند هواپيما دارد كه بيش از نيمي از آن زمينگير است و فرودگاه مهرآباد كه بيشترين عمليات پروازي در بين فرودگاه‌هاي كشور انجام مي‌دهد روزانه حدود ۲۰۰ پرواز دارد. آيا اقداماتي كه عربستان از سه سال گذشته انجام داده ايران توانسته انجام دهد؟ اعداد و ارقام سرمايه‌گذاري عربستان در اين بخش با ساير رقبا شوخي ندارد و هدف عربستان براي تصاحب اين جايگاه در منطقه جدي است. وي افزوده بود: عربستان مزيتي كه نسبت به امارات و قطر دارد ثابت بودن پروازهاي حج است و زيرساخت هوايي اين كشور تا حدي قوي شده كه همزمان با پروازهاي پي در پي حج بتواند ساير پروازها را انجام دهد، حال اينكه در كشورمان ايران اير در ايام سفرهاي حج، به دليل محدوديت ناوگان و هواپيما براي ساير پروازها با محدوديت ناوگان مواجه مي‌شود و قطعا با اين وضعيت نمي‌توان هاب شد. منظري با اشاره به توسعه ناوگان كارگرو در هاب‌هاي منطقه افزود: يكي از الزامات هاب شدن افزايش تعداد هواپيماهاي كارگرو است و هاب شدن بايد چندجانبه باشد و تنها يك جنبه مسافري ندارد و بخش زيادي از حمل بارهاي خاص از طريق حمل ونقل هويي انجام مي‌شود. هاب هوايي بايد نقطه ترانزيتي هم براي مسافر و هم بار باشد و در حال حاضر هم بيشترين ترانزيت در خاورميانه از آن امارات است كه البته خارج از اين منطقه شاهد حضور پررنگ تركيه هستيم. وي تاكيد كرده بود: در اين شرايط رقابتي در فرودگاه امام هيچ پرواز ترانزيتي مسافري انجام نمي‌شود چراكه بستر زيرساختي و فرهنگي براي اين ظرفيت ايجاد نشده اما عربستان از سه سال گذشته در حال ايجاد بستر اين تحولات از جمله تحولات فرهنگي در كشورش است و تغييرات سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي را در عربستان مي‌بينيم و امروز فرهنگ پذيرش انواع مسافر از كشورهاي مختلف را ايجاد كرده و توانسته با اين شرايط جديد فرهنگي، سرمايه‌گذاري‌ها را توسعه دهد.
