مديريت بحران در كشور حادثه خيز اهميت بالايي دارد
شش نامزد انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم درحالي به تشريح برنامه‌هاي خود در حوزه‌هاي مختلف پرداخته‌اند که صحبت درباره برخي مسائل كه شايد براي مردم از درجه اهميت بيشتري برخوردار باشد مغفول مانده است.
شش نامزد انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم درحالي به تشريح برنامه‌هاي خود در حوزه‌هاي مختلف پرداخته‌اند که صحبت درباره برخي مسائل كه شايد براي مردم از درجه اهميت بيشتري برخوردار باشد مغفول مانده است. به‌طور مثال هيچ كدام از كانديداها تا كنون درباره چگونگي برخورد با حوادث طبيعي نظير سيل، زلزله، توفان و ...اظهارنظر نكرده‌اند. در حالي كه توجه به حوزه بحران در كشور بايد يكي از اولويت‌هايي باشد كه دولتمردان در دستور كار خود قرار مي‌دهند. آنچه تا كنون از نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري در برنامه ميزگردها و مناظره‌اي كه انجام داده‌اند بيش از همه به مسائل كلان اقتصادي و سياسي پرداخته‌اند در اين بين مسائل اجتماعي كمتر مورد توجه قرار گرفته است. در حالي كه هيچ كدام از نامزدهاي انتخاباتي براي دست گرفتن رياست يك كشور حادثه‌خيز نامزد شده‌اند؛ درباره برنامه‌هاي خود با محوريت «مديريت بحران» و حوادث طبيعي سخن نگفته‌اند. در حالي كه در هر دولتي، تاكنون چند بحران مانند سيل و زلزله رخ داده كه ميزان خسارات ناشي از آن درصدقابل توجهي از بودجه كشور را به خود اختصاص داده است.
نامزدهاي انتخابات به موضوع بحران توجه ويژه داشته باشند
رضا كرمي محمدي، متخصص حوزه بحران و مهندسي زلزله در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به وعده‌هاي مطرح شده از سوي نامزدهاي چهاردهمين انتخابات رياست‌جمهوري گفت: از آنجايي كه در كشور ما حوادث طبيعي و غيرطبيعي بسياري رخ مي‌دهد؛ مساله مديريت بحران از جمله مسائلي است كه بايد توسط هر نامزد انتخابات رياست‌جمهوري به آن توجه شود و برنامه‌هاي هر نامزد براي اين مساله شرح داده شود، اما تاكنون چنين مساله‌اي را در برنامه‌هاي اين افراد مشاهده نكرده‌ايم. او با اشاره به مهم‌ترين مساله در مديريت بحران كشور افزود: من معتقدم مديريت در مديريت بحران‌ها نقش بسيار مهمي دارد. اين مساله مهم است كه براي هر بحراني مانند سيل و زلزله از كارشناسان همان حوزه به عنوان متخصص استفاده شود و هر اقدام و برنامه توسط متخصصان همان حوزه برنامه‌ريزي و اجرا شود. اين متخصص مهندسي زلزله و استاد دانشگاه اظهاركرد: بايد به اين مساله توجه كرد كه متخصصان هر حوزه بايد در جاي درست خود قرار گيرند تا بتوانند مفيد واقع شوند و از انجام اقدامات بيهوده توسط افراد غيركارشناس جلوگيري به عمل آيد. ما كارشناسان بسيار خوبي در كشور داريم اما درحال حاضر مشكل ما اين است كه از آنها يا استفاده نمي‌شود يا در جاي درست قرار ندارند. بنابراين مراكز مديريت بحران بايد توسط مسوولان كاملا حرفه‌اي و متخصص رهبري و مديريت شوند.
رييس‌جمهور آينده قوانين مربوط به مديريت بحران را به درستي اجرا كند
او با اشاره به قوانين مديريت بحران كشور نيز گفت: در كشور ما قوانين به اندازه كافي وجود دارد و به نظر نمي‌رسد حداقل در حال حاضر به تغييري در قوانين نياز باشد اما مشكل اينجاست كه همين قوانين موجود نيز به درستي اجرا نمي‌شوند و مشكل ما در اجراي قوانين است نه وضع و اصلاح آنها. اگر مديري اهل كار كردن باشد با همين قوانين موجود مي‌تواند امور را پيش ببرد و مشكل قانوني وجود نخواهد داشت. كرمي محمدي ادامه داد: مساله ديگري كه مديريت بحران در كشور ما با آن مواجه است؛ مساله بودجه است. بيشتر مشكلات كشور ما در زمينه بحران‌ها، زيرساخت‌ها هستند. ايجاد اين زيرساخت‌ها يا اصلاح آنها نيازمند بودجه كاملي است كه در حال حاضر به آن اختصاص نيافته است. او افزود: به عنوان مثال در بسياري از استان‌ها عملا زيرساخت‌هاي جمع آوري آب در سيل‌ها وجود ندارد و اينگونه با وجود اينكه ما با بحران كم آبي نيز مواجه هستيم اما اين آب‌ها جمع آوري نمي‌شود بنابراين زيرساخت‌ها بسيار اهميت دارند. اين متخصص مهندسي زلزله و استاد دانشگاه ادامه داد: مساله ديگري كه ما در كشور با آن روبه رو هستيم مساله سنتي انجام شدن امور است. يعني همه امور مديريتي و اجرايي كشور هنوز به روش‌هاي بسيار قديمي انجام مي‌شود كه در ساير كشورهاي دنيا منسوخ شده است كه اين مساله بايد از بين برود. كرمي محمدي گفت: در حال حاضر شاهد هستيم كه بودجه‌هايي مقطعي براي بحران در نظر گرفته شده است به اين صورت كه ما منتظر نشسته‌ايم تا سيل يا زلزله‌اي رخ دهد و بعد از آن بودجه، براي رفع مشكلات ايجاد شده استفاده مي‌كنيم و تمام؛ يعني دوباره بدون انجام هيچگونه اقدام پيشگيرانه يا اصولي‌تر، مساله مديريت بحران تا رخ دادن بحراني ديگر، فراموش مي‌شود. رييس‌جمهور آينده كشورمان مي‌تواند با انتخاب درست مسوولان و مديران اجرايي در زمينه مديريت بحران، برنامه‌هاي زيرساختي را با تخصيص بودجه مناسب و كافي را اجرا كند تا هنگامي كه بحراني رخ مي‌دهد شرايط بسيار بهتر و قابل كنترل باشد و هر اتفاق كوچكي به بحران تبديل نشود.
نامزدهاي انتخاباتي توجه خاصي به مديريت بحران داشته باشند
اسماعيل نجار، رييس پيشين سازمان مديريت بحران كشور نيز درباره وقوع حوادث مختلف در كشورمان گفت: كشور ما سرزميني حادثه خيز است. تاكنون زلزله‌هاي مهيب، سيل‌هاي مخرب و حوادث گوناگون ديگري در كشور ما رخ داده است. به همين دليل مي‌طلبد كه همه مسوولان كشور توجه خاصي به بحث مديريت بحران داشته باشند. از آنجايي كه رييس‌جمهور، رييس شوراي عالي مديريت بحران كشور است؛ همه نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري بايد به اين نياز مهم توجه كافي را داشته باشند. رييس پيشين سازمان مديريت بحران كشور ادامه داد: متاسفانه عمده روساي جمهور سابق به جز شهيد رييسي، به تشكيل جلسات شوراي عالي مديريت بحران كشور توجهي نداشتند و به اين امر مهم اهميت نمي‌دادند و فقط هنگامي كه حادثه‌اي رخ مي‌داد به صورت ضربتي وارد عمل شده، مشكلات را تا حدي رفع مي‌كردند و مجددا پرونده بحران بسته مي‌شد تا بحران بعدي. به اينصورت دولت‌هاي قبلي به مقوله پيشگيري وارد نمي‌شدند.
تمام اركان دولت در مديريت بحران نقش دارند
او با بيان اينكه در زمينه مديريت بحران همه دستگاه‌ها و اركان دولت به نوعي دخيل هستند؛ افزود: در زمينه آمادگي، پيشگيري و مقابله با بحران‌ها تقريبا همه دستگاه‌ها درگير هستند و اين مساله يك موضوع همگاني است كه با جان افراد سروكار دارد. اگر جلسات شوراي عالي مديريت بحران كشور به صورت مستمر برگزار شود و بر عملكرد دستگاه‌ها نظارت صورت گيرد؛ قطعا اين امور در كاهش خسارات جاني و مالي در بحران‌ها نقش موثري خواهند داشت. نجار با اشاره به اهميت پيشگيري در مديريت بحران گفت: تنها در تهران سه گسل خطرناك شمال، ري و مشاء را داريم كه فعال هستند. در بررسي‌ها مشخص شد كه حدود ۱۲ هزار پلاك فعال روي اين خط زلزله قرار گرفته‌اند كه در صورت هرگونه فعاليتي از سوي اين گسل‌ها، فجايع بزرگي رخ مي‌دهد. يكي از اقدامات در حوزه پيشگيري مي‌تواند اين مساله باشد كه اول در اين مناطق ساختمان سازي صورت نگيرد دوم ساخت اين خانه‌ها از نظر مقاوم سازي مورد بررسي قرار گيرد و در صورت نياز اصلاحات لازم انجام شود. همچنين درباره سيل مي‌توان گفت رودخانه‌هاي بسياري در كشور وجود دارد كه سال‌هاست لايروبي نشده‌اند. همچنين پل‌هايي كه روي رودخانه‌ها ساخته شده‌اند گاه اصولي نيستند و اگر ميزان بارش‌ها افزايش يابد، قطعا اين پل‌ها نيز خراب مي‌شوند.
روند مقاوم سازي خانه‌هاي روستايي در دولت بعدي تسريع شود
وي با اشاره به مقاوم‌سازي خانه‌هاي روستايي افزود: درحال حاضر ساليانه حدود ۲۰۰ هزار واحد مسكوني با مشاركت مردم و با ارايه تسهيلات از سوي دولت در كشور مورد مقاوم‌سازي قرار مي‌گيرد كه اين اقدام بسيار خوب است اما سرعت اين عمل بايد بالاتر برود و به سالانه ۵۰۰ هزار واحد مقاوم سازي شده افزايش يابد تا به اين روش در عرض چهار سال بيش از دو ميليون خانه روستايي مقاوم شوند.
رييس پيشين سازمان مديريت بحران كشور ادامه داد: همچنين شاهد هستيم در برخي نقاط كشور، در بستر رودخانه‌ها ساختمان‌سازي صورت گرفته كه اين خانه‌ها نيز بايد تخريب شده و در محل امن ديگري مجددا ساخته شوند. بنابراين روش‌هاي پيشگيري در بحران‌ها بسيار زياد است و با اين اقدامات مي‌توان از خسارات فاجعه بار مالي و جاني كاست و رييس‌جمهور بايد در اين موارد برنامه داشته باشد.
تاب آوري در اولويت نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري باشد
فاطمه فلاحتي، مدير گروه مخاطرات هيدرولوژيكي و عضو هيأت علمي پژوهشكده سوانح طبيعي نيز در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به اهميت آب در كشور ما گفت: در كشور ما آباداني در كنار آب، پايه و اساس زندگي بشري است و به همين دليل شهرها، روستاها و به‌طور كلي سكونت‌گاه‌ها در كنار رودخانه‌ها و مسيل‌ها گسترش يافته‌اند ولي امروزه بايد به اين مساله توجه كرد كه مولفه‌هاي توسعه و هر آن چيزي كه به برنامه‌ريزي و اقدامات اجرايي مربوط است بايد با رويكرد كاهش خطر و افزايش تاب آوري ابعاد اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و... انجام گيرد.
او افزود: از آنجايي كه طبيعت رفتار قبلي خود را تكرار مي‌كند ما بايد بر مبناي تحليل خطرپذيري، مديريت خطرپذيري سيلاب داشته باشيم. به اين معنا كه ما در كنار آب‌ها زندگي مي‌كنيم و طبيعت نيز كار خود را مي‌كند و ممكن است سيل رخ دهد پس بايد بر اين اساس برنامه‌هاي مختلف خود را اجرايي كنيم. در مجموع بايد تحليل و ارزيابي قبل، حين و بعد بحران‌ها صورت گيرد تا ميزان خسارات كاهش يابد.
به مخاطرات ناشي از تغييرات اقليمي توجه شود
فلاحتي با اشاره به تغييرات اقليمي گفت: بايد مساله تغييرات اقليمي را در هر مساله‌اي مدنظر قرار داد، زيرا اين مساله روي همه مخاطرات از جمله سيل تاثير زيادي دارد؛ بنابراين هنگام برنامه‌ريزي‌ها و انجام اقدامات موثر بايد به اين مساله نيز توجه كرد تا برنامه‌ها اثربخش باشند.
او افزود: آب در مسير خود و در خانه خود گذر مي‌كند و اين ما انسان‌ها هستيم كه در كنار اين آب‌ها در حال زندگي هستيم پس بايد مراقب همه اقدامات خود باشيم. اميدوارم مساله كاهش خطر و افزايش تاب‌آوري مد نظر تمام نامزدهاي انتخاباتي در برنامه‌هاي انتخاباتي‌شان باشد.
