بهداشت و درمان نیاز به تغییر ساختاری مناسب دارد

سال‌هاست که حوزه سلامت هیچ‌گاه جزو اولویت‌های اول تا سوم دولت‌ها نبوده است. چه زمانی که قرار است سرانه سلامت برای افراد در نظر گرفته شود چه در مواقعی که می خواهند برای تجهیز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بودجه ای را در اختیار وزارت بهداشت و درمان قرار بدهند. این حوزه همیشه با مشکلات بی‌شماری دست و پنجه نرم کرده که بخشی از آن بازمی گردد به عدم همراهی بیمه‌ها با مردم و برخی دیگر به تبعیض‌هایی که بین بیمارستان‌های دولتی و خصوصی بر قرار است.

از یک‌سو نه کادر درمان از وضعیت خود رضایتی دارند و نه بیماران از خدماتی که در بیمارستان‌های دولتی دریافت می کنند راضی هستند. همیشه یک پای ماجرا لنگ است. بیمارستان‌های دولتی اغلب از تجهیزات فرسوده استفاده می‌کنند که یا اصلا قابل استفاده نیستند یا دقت لازم را ندارند. بسیاری از این بیمارستان‌ها بیماران را برای سی‌تی‌اسکن، رادیولوژی، سونوگرافی و... به بهانه خرابی تجهیزات به بیرون از بیمارستان می‌فرستند و اغلب بیماران مجبورند به مراکزی بروند که خصوصی هستند و با بیمه‌های دولتی قرارداد ندارند و به این ترتیب پرداخت حق بیمه از سوی بیمار و عدم پوشش هزینه های درمانی باعث می شود تا میزان رضایتمندی از بیمه ها هم به‌شدت پایین بیاید. این که دولت ها بارها و بارها وعده داده‌اند درمان بخشی از اقشار جامعه مانند سالمندان و کودکان را رایگان خواهند کرد اما هیچ کدام این وعده ها در عمل اجرایی نشده‌اند. همیشه بیمارستان‌ها برای اینکه پولی از بیمار دریافت کنند ماده و تبصره‌ای به این وعده‌ها اضافه می‌کنند و به این ترتیب اثر بخشی آنها از بین می‌رود. البته در مورد بیمارستان‌های دولتی باز هم این دولت است که اگر بودجه لازم را در اختیار این بیمارستان‌ها قرار دهد می‌تواند با نظارت دقیق ضمانت اجرایی تمامی ابلاغیه‌ها را فراهم کند.

به هر حال علی‌رغم تمامی ادعاهایی که از سوی مسوولان وزارت بهداشت و درمان در مورد بهبود وضعیت بیان می شود اما کارشناسان این حوزه معتقدند که حوزه بهداشت و درمان به یک خانه تکانی اساسی و البته تغییر ساختاری مناسب نیازمند است. همان‌طور که در بحث تولید دارو هم بارها و بارها عدم اختصاص به موقع ارز دارویی باعث شده تا تولید کنندگان نتوانند مواد اولیه را خریداری کرده و به این ترتیب برخی داروها در بازار کمیاب و نایاب شده و باز هم بازار سیاه از این آب گل آلود ماهی گرفته است.

نکته قابل بحث این است که باید هم وضعیت جایگاه وزارت بهداشت و درمان در اولویت بندی تعیین بودجه تغییر کند و هم اینکه باید تعامل با بیمه های درمانی به شکلی باشد که مراکز درمانی برای اینکه نمی توانند مطالبات خود را از بیمه ها دریافت کنند قراردادشان را با آنها فسخ نکنند. به هر حال هر گونه کوتاهی و
بی توجهی در حوزه بهداشت و درمان تنها به ضرر بیماران تمام می شود. در واقع وقتی به دلیل مشکلات متعدد و عدم توجه کمبودهای موجود در حوزه درمان از نارضایتی کادر درمان گرفته تا فرسوده شدن تجهیزات پزشکی کیفیت خدماتی که به بیماران ارایه می شود به طرز قابل توجهی دچار افت شود دیگر نمی‌توان انتظار داشت که مردم از دریافت این خدمات احساس رضایت و خشنودی داشته باشند.

سلامت باید اولویت باشد

لزوم نگاه علاج‌جویانه به بیماری‌ها، ضرورت تحول اساسی در بیمه‌های درمانی و استفاده از متخصصان و نخبگان در جایگاه واقعی آنها، از جمله توصیه‌های رییس شورای عالی نظام پزشکی از رییس دولت چهاردهم در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری است.

دکتر محمود فاضل با بیان اینکه در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری قرار داریم، به ایسنا گفت: به‌طور قطع، دولت جدید، برنامه‌های خاص و جدیدتری نسبت به دولت پیشین دارد. حوزه سلامت بر تارک تمام خواسته‌های بشر بنا شده، منظور این است که هرگاه خواهان انجام هر کاری هستیم آن کار را با عنوان «سلامت» انجام می‌دهیم. سلامت دارای ابعاد مختلف است؛ به‌طور مثال، سلامت بهداشت، سلامت رفتار، سلامت صنعت، سلامت آب و هوا، سلامت محیط‌زیست، سلامت اقتصاد جزو مفاهیم سلامت به حساب می‌آیند.

تعریف محیط بر مبنای سلامت راه نجات دولت‌ها

او با بیان اینکه مفاهیم چندگانه سلامت باید در دولت تبیین شود، گفت: همواره خواسته‌ایم «سلامت» در تمام نهادهای دولتی و وزارتخانه‌های دولت جاری شود؛ جاری‌نشدن مفهوم سلامت در تمام نهادها و وزارتخانه‌ها، یک نقص در تمام دولت‌ها است. اگر سلامت در تمام نهادهای دولتی جاری شود، به‌طور قطع، دولت سرافراز می‌شود.

رییس شورای عالی نظام‌پزشکی با بیان اینکه شعار تمام دولت‌های جهان درباره سلامت، بیمه‌گری و مسائل مرتبط با سلامت است، خاطرنشان کرد: چنین مسائلی سبب رای‌آوری و اعتماد مردم می‌شود. بنابراین دولت‌ها باید به مسائل حوزه سلامت به‌طور ویژه توجه کنند؛ همچنین اگر خواهان موفقیت پس از رای‌آوردن هستند باید محیط خود را تا حد امکان برمبنای سلامت تعریف کنند. محیط آنها باید عاری از هرگونه رفتاری باشد که سلامت را نقض می‌کند. عاری بودن از هرگونه رفتار نقیضه سلامت و تعریف محیط بر مبنای سلامت می‌تواند برای دولت‌ها که همواره نسبت به کمبود بودجه گلایه دارند، یک راه نجات باشد.

پیشگیری از بیماری‌ها؛ مفهوم دقیق پدافندغیرعامل

وی با اشاره به ضرورت توجه دولت‌ به «پدافند غیرعامل» اظهار کرد: پیشگیری از بیماری‌ها، مفهوم دقیق پدافند غیرعامل است. اگر بتوان محیط‌زیست را به نحوی مدیریت کرد که هوای بهتری تنفس شود، میزان بیماری‌ها کاهش می‌یابد. بیماری‌ها، بار سنگینی بر دوش اقتصاد کشور به حساب می‌آیند. اگر جاده‌ها از نظر فراز و فرود، پیچ‌ها، خط‌کشی‌ها و تعیین استراحتگاه‌ها به درستی طراحی شوند و علائم راهنمایی‌ورانندگی به درستی در جاده‌ها نصب شود، تاثیر بسیار مهمی بر پیشگیری از تصادفات و جلوگیری از واژگونی خودروها دارند.

فاضل ادامه داد: محیط کاری کارگران و کارمندان باید به نحوی طراحی شود که از منظر ارگونومی راحتی پشت میز داشته باشند. همچنین ساعات کاری باید به نحوی باشد که یک سوم از روز خود را به کار، یک سوم را به امور اجتماعی سالم و یک سوم را به خواب و استراحت اختصاص دهند. چنین شرایطی سبب می‌شود که جامعه سالم‌تری از لحاظ روان‌شناسی داشته باشیم. اگر جامعه سالم داشته باشیم، بار سنگین هزینه‌های دولت را کاهش می‌دهد. به همین دلیل باید گفت سلامت بر تارک تمام مسائل قرار دارد.

لزوم نگاه علاج‌جویانه دولت‌ به بیماری‌ها

ريیس شورای عالی نظام‌پزشکی با بیان اینکه سلامت دارای دو بعد «پیشگیری» و «درمان» است، گفت: تمام دولت‌های جهان نسبت به دو بعد پیشگیری و درمان آگاه هستند و مردم و بیماران با این دو بعد در ارتباط هستند. هنگامی که از بیماران سخن به میان می‌آید؛ درمان را مطرح می‌کنیم و هنگامی که از مردم سخن می‌گویند منظور پیشگیری است. دولت موظف است مردم، سالم باشند و به همین دلیل باید شرایط سلامت آنها را تامین کند. همچنین هنگامی که به بیماری مبتلا شدند باید نگاه علاج‌جویانه داشته باشد و درمان ارزان و باکیفیت بالا را ارائه دهد.

ضرورت تحول اساسی

در بیمه‌های درمانی

او با اشاره به ضرورت اصلاح ساختار بیمه‌ای اظهار کرد: دولت‌ها وظیفه دارند بیمه‌ها را پویا کنند. این روزها، بیمه‌ها بنا به هر دلیلی نمی‌توانند به میزان کافی پاسخگوی نیاز بیماران باشند؛ شرایط باید به نحوی باشد که بیمه‌ها به میزان کافی پاسخگوی هزینه‌های بستری و داروها باشند. یک تحول اساسی و انقلاب باید در صنعت بیمه حاکم شود.

لزوم به کار گرفتن افراد

دارای صلاحیت در دولت

فاضل درباره ضرورت بهره‌ گرفتن از متخصصان در دولت‌ آتی گفت: از دولت جدید انتظار داریم از افراد بر مبنای تخصص و مهارت آنها برای تمام حوزه‌ها بهره گیرد. اگر دولت‌ها از افراد بر مبنای مهارت و تخصص آنها بهره برد، دولت به سلامت خواهد بود. دولت‌ها باید افراد را بر مبنای صلاحیت آنها به کار گیرند. تمام نامزدهای ریاست‌جمهوری، عدالت را سرلوحه خود و جزو شعارهای‌شان قرار داده‌اند. اگر آنها از افراد دارای صلاحیت استفاده نکنند؛ عدالت اتفاق نمی‌افتد.

انتظارات جامعه پزشکی از دولت آتی

رییس شورای عالی نظام پزشکی درباره انتظارات ارائه‌دهندگان خدمات سلامت از دولت چهاردهم گفت: پزشکان برمبنای اخلاق حرفه‌ای موظف هستند خدمات سلامت را به خوبی ارائه دهند. دولت نباید لوایحی را به مجلس ارائه ‌دهد یا آیین‌نامه‌هایی را تصویب کند که پزشکان بر مبنای آن لوایح یا آیین‌نامه‌ها در وضعیتی قرار گیرند که کیفیت کار آنها کاهش یابد و عطای حوزه سلامت را به لقایش ببخشند. او با اشاره به مهاجرت‌های شغلی و جغرافیایی در جامعه پزشکی افزود: متاسفانه به دلیل برخی مشکلات موجود، مهاجرت شغلی و پزشکی جامعه پزشکی را شاهد هستیم. این موضوع، یک هشدار برای نظام سلامت به حساب می‌آید.

فاضل در پایان گفت: از دولت آتی انتظار داریم که افراد در جایگاه واقعی خود قرار گیرند و از متخصصان و نخبگان در جایگاه واقعی آنها استفاده کند.