حجم زيادي از موبايل‌هاي دكمه‌اي توليد داخل است. فعالان بازار موبايل معتقدند كيفيت موبايل دكمه‌اي مونتاژ شده با موبايل وارداتي متفاوت است. به گفته فروشندگان، با وجود اختلاف قيمت قابل توجه، مصرف‌كنندگان ترجيح مي‌دهند گوشي وارداتي تهيه كنند. اما موبايل‌هاي ايراني به دليل وجود گارانتي، متقاضيان خودش را دارد.
چند سالي است كه از مطرح شدن موضوع توليد گوشي ايراني مي‌گذرد و پيش از آن تنها يك شركت به عنوان توليدكننده محدود گوشي شناخته مي‌شد؛ توليدكننده‌اي كه البته به‌زعم برخي از كارشناسان اين حوزه، بيشتر مونتاژ كننده قطعات وارداتي گوشي بوده تا اينكه بخواهند صفر تا صد گوشي را در داخل كشور توليد كند. درباره مزيت توليد گوشي داخلي گفته شده كه با توليد گوشي باكيفيت ايراني با قيمت مناسب، به قدرت خريد مردم، تحول ديجيتال و اشتغال كمك خواهد شد. اگرچه ويژگي‌ها و خدماتي كه براي گوشي داخلي در نظر گرفته شده، هنوز اعلام نشده اما استفاده از سيستم عامل بومي ظاهرا يكي از اين ويژگي‌ها است. اگرچه توليد گوشي ايراني مورد توجه دولت‌هاي گذشته قرار دارد اما دولت سيزدهم اهتمام ويژه‌اي نسبت به اين موضوع نشان داده چراكه همزمان با آغاز به كار اين دولت، وزير ارتباطات درباره برنامه براي توليد موبايل ايراني اعلام كرد كه ظرفيت‌هاي خوبي براي توليد موبايل در كشور وجود دارد اما بايد بازار آن در كشور ايجاد شود و مردم به اين موبايل‌ها اطمينان كنند. بر اين اساس اعلام شد كه در ابتدا ممكن است نواقصي وجود داشته باشد كه بايد به اين مساله توجه كرد، همچنين در ساخت گوشي‌هاي ايراني از ظرفيت جوانان كه سبب اشتغال‌زايي مي‌شود، استفاده خواهد شد؛ علاوه بر آن در مردم و جامعه خود باوري ايجاد مي‌كند و نسبت به گوشي‌هاي خارجي ارزان‌تر است.
در اين ميان طبق مصوبه جلسه ۱۶۴ ستاد تسهيل و رفع موانع توليد مقرر شد كه دفتر صنايع لوازم خانگي برنامه‌هاي آتي در خصوص چگونگي تخصيص ارز و جلوگيري از واردات گوشي تلفن همراه دكمه‌اي و حمايت از واحد‌هاي توليدكننده تلفن همراه ارايه كند اين در شرايطي است كه رييس كميسيون تخصصي موبايل و لوازم جانبي اتاق اصناف ايران؛ ممنوعيت واردات گوشي‌هاي دكمه‌اي در شرايط فعلي را تكذيب كرده است. ممنوعيت يا محدوديت واردات موبايل دكمه‌اي، شركت‌ها را به سمت توليد داخل و مونتاژ برد، اما به گفته فعالان بازار موبايل، كيفيت موبايل‌هاي وارداتي با مونتاژ شده بسيار متفاوت است. داور امان‌پور، فروشنده موبايل درباره موبايل دكمه‌اي به پيوست گفت: موبايل نوكيا دكمه‌اي در بازار چند مدل دارد. برخي از مدل‌ها وارداتي است و بعضي‌ها توليد داخل است. به صورت كلي مشتري ترجيح مي‌دهد موبايل باكيفيت بخرد حتي اگر قيمت بيشتري داشته باشد. در همين خصوص متين رمضاني، فروشنده موبايل درباره قيمت موبايل دكمه‌اي توضيح داد: فعلا موبايل‌هاي وارداتي از قبل در بازار موجود است زيرا الان موبايل دكمه‌اي وارد نمي‌شود و قيمت آن بالا است. مثلا قيمت نوكيا ۱۰۵ وارداتي يك ميليون و ۳۰۰ است اما توليد داخل حدود ۸۰۰ تومان است. اما به دليل كيفيت بالاي وارداتي‌ها استقبال از آنها بيشتر است.
موبايل دكمه‌اي داخلي
آمار خرابي بيشتري دارد
طبق گفته فروشندگان موبايل در بازار، موبايل‌هاي دكمه‌اي توليد داخل سرهم‌بندي شركت‌هاي داخلي است و برخي از موبايل‌ها آمار خرابي زيادي دارند اما شركت‌ها گارانتي خوبي ارايه مي‌دهند. در همين خصوص علي اصغر كفشي، درباره فروش موبايل دكمه‌اي داخلي توضيح داد: استقبال از موبايل دكمه‌اي داخلي پايين است. با وجود اينكه قيمت موبايل دكمه‌اي داخلي حدود ۵۰۰ هزار تومان ارزان‌تر از وارداتي است، اما بسياري از مصرف‌كنندگان ترجيح مي‌دهند، موبايل وارداتي بخردند. به گفته كفشي، استقبال مردم از موبايل دكمه‌اي توليد داخل در شهرهاي كوچك زياد نيست. تنها مزيت اين موبايل‌ها گارانتي خوب شركت‌ها است. او درباره شهرهايي كه موبايل دكمه‌اي توليد مي‌كردند توضيح داد: ما چندبار برند نوكيا را از شركت‌هايي كه در تهران، اصفهان، بندرعباس و تبريز توليد مي‌شد خريديم و به مشكلات زيادي برخورديم؛ حتي باتري‌ها هم مشكل داشت به همين دليل با مشتري‌ها چالش زيادي داشتيم. موبايل دكمه‌اي ساده‌ترين نوع موبايل است اما براي فروش همين نوع موبايل به دليل كيفيت پايين به مشكل برمي‌خوريم.
نوكياي داخلي يا نوكياي تقلبي؟
پوريا حدادي، فروشنده موبايل اعتقاد داشت كه موبايل دكمه‌اي در كشور تقلبي است زيرا به اسم موبايل نوكيا به فروش مي‌رود اما گوشي با تجهيزات چيني سرهم‌بندي مي‌شود؛ حتي ديده شده است كه بعضي‌ها در دفترهايشان سرهم مي‌كنند. به گفته حدادي، كيفيت موبايل دكمه‌اي داخلي و وارداتي متفاوت است اما مشتري معمولا كيفيت را به قيمت ترجيح مي‌دهد. در ادامه محمدرضا بختياري، فروشنده موبايل گفت: موبايل دكمه‌اي وارد نمي‌شود و موبايل‌هاي موجود در بازار مونتاژ است و آنهايي كه وارداتي است براي قبل از ممنوعيت است. تفاوت قيمت وارداتي و مونتاژ حدود ۴۰۰ هزار تومان است. مشتري طبق منطقه تصميم مي‌گيرد كدام مدل را بخرد. نوكيا اصلي ۲۰ مدل دارد اما نوكيا مونتاژ حدود چهار مدل دارد.
اين در حالي است كه چندي پيش اعلام شد مركز پژوهش‌هاي مجلس با بررسي لايحه بودجه ۱۴۰۳ پيشنهاد داده است، تخصيص اعتبار ۳۰۰ ميليارد توماني به عنوان سهم وزارت صمت و ۲۰۰ ميليارد توماني به عنوان سهم وزارت ارتباطات براي حمايت از توليد موبايل داخلي در نظر گرفته شود. به گزارش پيوست، دفتر مطالعات انرژي، صنعت و معدن مركز پژوهش‌هاي مجلس در بررسي بخش دوم لايحه بودجه ۱۴۰۳ كل كشور در حوزه وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به بررسي موضوع «حمايت از توليد گوشي‌هاي هوشمند داخلي» پرداخت. از آنجا كه حمايت از توليد گوشي تلفن‌همراه هوشمند داخلي بر عهده وزارت صمت و ايجاد سيستم عامل داخلي براي تلفن‌همراه بر عهده وزارت ارتباطات است، تخصيص اعتبار بين اين دو وزارتخانه تقسيم شود. در بخشي از اين گزارش پيشنهاد شده است كه عنوان رديف ۴۳ از شماره طبقه‌بندي ۵۳۰۰۰۰ در جدول ۹ لايحه (صفحه ۷۸) اصلاح شود. پيشنهاد اين است كه براي حمايت از توليد گوشي‌هاي هوشمند داخلي ۳۰۰۰ ميليارد ريال سهم وزارت صمت و ۲۰۰۰ ميليارد ريال سهم وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات باشد. مركز پژوهش‌هاي مجلس در دلايل توجيهي اين پيشنهاد آورده است كه در اين رديف مرجع و متولي هزينه كرد اعتبارات اين رديف مشخص نشده است. همچنين در اين گزارش ذكر شده است كه طبق بند ۱۹ از ماده پنج سند طرح كلان و معماري شبكه ملي اطلاعات (مصوب شوراي عالي فضاي مجازي سال ۱۴۰۱)، حمايت از توليد گوشي تلفن‌هاي همراه هوشمند داخلي بر عهده وزارت صمت است؛ اما طبق بند ۱۷ ايجاد سيستم عامل داخلي براي تلفن همراه بر عهده وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات است، بنابراين براي تحقق وظايف دو وزارتخانه مذكور در زمينه حمايت از توليد گوشي تلفن‌هاي همراه هوشمند داخلي، پيشنهاد مي‌شود اعتبارات اين رديف بين وزارتخانه‌هاي صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوري اطلاعات تقسيم شود.
